Các bộ trưởng mới trong nội các Nhật ra mắt giới truyền thông - Ảnh: Reuters

​ Quyết định mới cũng khuyến khích vai trò của phụ nữ đối với nền kinh tế.

Theo Kyodo News, ông Abe giữ lại các thành viên chủ chốt của nội các cũ là Chánh văn phòng Yoshihide Suga (66 tuổi), Bộ trưởng Tài chính Taro Aso (73 tuổi), Bộ trưởng Kinh tế Akira Amari (65 tuổi) và Ngoại trưởng Fumio Kishida (57 tuổi).

Giới quan sát nhận định việc ông Aso - một nhân vật có tiếng là cứng rắn về chính sách tài khóa - tiếp tục tại vị là dấu hiệu cho thấy ông Abe quyết thực hiện kế hoạch tăng thuế tiêu dùng gây tranh cãi.

Một cải tổ quan trọng là việc chính trị gia ít tên tuổi Akinori Eto (59 tuổi) lên thay thế Bộ trưởng Quốc phòng Itsunori Onodera, người được đánh giá là có xu hướng ôn hòa.

Báo chí Nhật cho biết ông Eto, từng giữ chức thứ trưởng quốc phòng, là người thân cận với ông Abe và nằm trong nhóm “bảo thủ”, ủng hộ việc thăm ngôi đền chiến tranh Yasukuni gây tranh cãi. Việc ông Eto lên nắm quyền sẽ đảm bảo quá trình thực hiện quyền phòng thủ tập thể của Nhật diễn ra theo đúng kế hoạch.

Bắn tín hiệu tới Trung Quốc

Ông Abe bổ nhiệm hai nghị sĩ kỳ cựu, có mối quan hệ tốt với Trung Quốc, vào chức vụ lãnh đạo Đảng Dân chủ tự do (LDP).

Cựu bộ trưởng tư pháp Sadakazu Tanigaki, 69 tuổi, sẽ giữ chức tổng thư ký LDP. Ông Tanigaki, từng giữ nhiều chức vụ quan trọng trong nội các, thuộc cánh “ôn hòa” trong LDP và thường công khai kêu gọi Chính phủ Nhật cải thiện quan hệ với Trung Quốc.

Nghị sĩ Toshihiro Nikai, 75 tuổi, được giao trọng trách đảm nhiệm vị trí lãnh đạo số hai trong LDP. Truyền thông Nhật cho biết ông Nikai cũng công khai ủng hộ thiết lập quan hệ tốt với Trung Quốc và có rất nhiều mối quan hệ sâu rộng ở Bắc Kinh.

Reuters dẫn lời nhà phân tích chính trị Atsuo Ito đánh giá với việc lựa chọn ông Tanigaki và ông Nikai, Thủ tướng Abe muốn gửi một tín hiệu rõ ràng tới Trung Quốc. Đó là ông muốn cải thiện quan hệ Tokyo - Bắc Kinh đang xấu đi trầm trọng trong thời gian qua. Bản thân Ngoại trưởng Kishida, người tại vị ở nội các mới, cũng là nhân vật được đánh giá có quan hệ tốt với Trung Quốc.

Trên thực tế, dù khẳng định mạnh mẽ chủ quyền của Nhật tại quần đảo Senkaku/Điếu Ngư và quyết thực hiện quyền phòng thủ tập thể, ông Abe vẫn luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của mối quan hệ Nhật - Trung. Ông Abe cũng đã vài lần ngỏ ý muốn họp thượng đỉnh với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Hội nghị APEC ở Bắc Kinh vào tháng 11.

“Cả Nhật và Trung Quốc đều có trách nhiệm đối với hòa bình và thịnh vượng quốc tế. Điều quan trọng là phát triển mối quan hệ hợp tác, xây dựng, hướng về phía trước” - Chánh văn phòng nội các Suga nhấn mạnh. Dù vậy, cho đến nay phía Bắc Kinh vẫn giữ thái độ đối đầu quyết liệt với Tokyo.

Trông cậy nữ chính trị gia

Một điểm đáng chú ý khác là ông Abe bổ nhiệm năm phụ nữ vào nội các, chiếm gần 25% trong tổng số 18 thành viên. Bà Yuko Obuchi, 40 tuổi, con gái cựu thủ tướng Keizo Obuchi, đảm nhận chức bộ trưởng kinh tế, thương mại và công nghiệp. Bà Midori Matsushima, 58 tuổi, giữ chức bộ trưởng tư pháp và bà Haruko Arimura, 43 tuổi, nhận vị trí bộ trưởng các vấn đề phụ nữ.

“Ông Abe muốn làm tấm gương khuyến khích phụ nữ làm việc và đảm nhận các vị trí cao” - AFP dẫn lời giáo sư chính trị Shinichi Nishikawa thuộc ĐH Meiji đánh giá. Nhờ đó, tỉ lệ ủng hộ của giới cử tri nữ dành cho ông Abe cũng có thể sẽ gia tăng. Trước đó ông Abe từng mô tả nữ giới là nguồn lực mà nước Nhật sử dụng thiếu hiệu quả nhất.

Thủ tướng Nhật đặt mục tiêu đảm bảo phụ nữ Nhật giữ 30% vị trí cao cấp trong các công ty và trên chính trường vào năm 2020. Thống kê cho thấy ở Nhật phụ nữ chỉ giữ 11% ghế quản lý, thấp hơn nhiều so với mức 43% ở Mỹ.

Theo nghiên cứu của Ngân hàng Goldman Sachs, năm 2013 chỉ có 65% phụ nữ Nhật tuổi từ 15-64 được tuyển dụng so với mức 84,6% ở nam giới. GDP Nhật chắc chắn sẽ tăng mạnh nếu tỉ lệ lao động nữ đạt mức ngang bằng nam.