Nếu đọc kỹ truyện Cuốn theo chiều gió, ta sẽ thấy Yam hiện diện trên tất cả các bữa ăn, tiệc tùng thời Scarllet sinh sống.

Hầu như mọi tiểu thơ trước khi dự một vũ hội đều phải "tộng ngấu tộng nghiến cả dĩa Yam phết bơ to đùng để có thể xuất hiện trước mắt mọi người mà có thể nhỏ nhẻ chút chút trái cây như một con chim yếu ớt mỏng manh (vì bụng đã no cành hông rồi làm sao mà ăn uống gì nữa)". 

Vậy Yam là gì? Ậy có xa lạ chi đâu, củ khoai từ quê mùa chất phác ở Việt Nam mình đấy.

Yam mà nàng Scarllet thường dùng thuộc giống Dioscorea trifida rất phổ biến ở Nam Mỹ, y hệt khoai từ nước ta nhưng thêm loại ruột vàng cam, tím hay tím sẫm. 

Khoai từ theo các chuyến tàu viễn du Christopher Columbus hay hành trang khốn khổ của người nô lệ Phi châu nhập cư vào Mỹ? 

Yam sốt gà rô ti

Sốt Yam cùng đậu lăng thịt thỏ ăn cùng khoai chiên

Chẳng ai biết, nhưng điều đặc biệt bàn ăn các bang miền nam nước Mỹ réo mời, thỉnh gọi nàng vũ nữ áo nâu này nhiệt liệt bao nhiêu thì phương bắc Hiệp Chủng Quốc tiệt chẳng bao giờ thấy bóng dáng nàng.

Đó là lý do khiến khoai từ mộc mạc trở thành cứu tinh, lương thực chính của gia đình nàng Scarllet và dân chúng trong cuộc nội chiến Bắc - Nam Mỹ. 

Các đoàn quân Bắc Mỹ chiến thắng tàn phá toàn bộ của cải, mùa màng, lúa thóc của dân Nam Mỹ, nhưng có một thứ mà họ không hề biết và để sót lại là những đám dây leo khoai từ xanh um lá ẩn giấu dưới đất chùm chùm củ to đùng đủ nuôi sống triệu triệu dân lành đói khổ. 

Từ ấy bé khoai từ bắt đầu nhảy nhót tung biến muôn hình vạn trạng trong bếp các bang miền nam nước Mỹ.

Yam luộc ăn cùng cá hồi chiên bột

Thường trực nhất phải kể dĩa khoai luộc mịn màng óng ánh bột được phủ lên một lớp mayonnaise vàng lóng la lóng lánh. 

Không phải mayonnaise nào cũng khiêu vũ cùng nàng khoai từ được đâu nhé. Mayonnaise đánh từ lòng đỏ trứng gà vườn cùng dầu cọ nhễu từng giọt một rồi nhịp nhàng khuấy bằng tay với chiếc dầm lò xo, nêm tí muối, sang nữa lắc rắc nguyệt quế… quả là một công trình gian khổ. 

Nhưng nếm thử một miếng thì ôi chao bột khoai tan tơi hòa quyện cùng vị beo béo mặn mà thơm nồng nàn của mayonnaise trứng, sao mà ngon mà tuyệt thế khiến người ta cứ múc lia lịa hết muỗng này tới muỗng khác không ngán.

Giản dị và đại chúng ưa thích là khoai từ tẩm bột hoặc để nguyên chiên giòn. Món này giòn rụm còn hơn khoai tây chiên mà lại không ngậy, vỏ ngoài nhai rao ráo rao ráo nhưng ruột mềm mại mới lạ. 

Yam chiên bột chấm sốt phúc bồn tử

Gặp mùa phúc bồn tử dại ra quả đầy vườn người ta hay làm sốt phúc bồn tử chấm cùng khoai từ chiên xù, mùi thơm chua chua ngòn ngọt của phúc bồn tử như nâng thêm mê ly cho từng cọng khoai từ ròn rã. Cá chiên, gà nướng, bò bít tết mà nhập cuộc cùng khoai từ càng xôm tụ hấp dẫn.

Có dịp tới các gia đình gốc Phi ở Texas, Atlanta, Georgia, Bắc Nam Carolina, Kentucky… bạn sẽ có dịp thưởng thức nhiều món Yam thượng thặng, vì Yam gốc gác từ châu Phi mà lị. 

Hấp dẫn không thể tả nồi vịt trời nấu khoai từ sóng sánh đo đỏ mở màng của vô vàn gia vị, nào là ớt bhut jolokia, đậu lentils đen, đậu lentils vàng. Quý khách lắm chủ nhân mới đãi món này vì chuẩn bị nhiên liệu, nấu nướng công phu nhiêu khê vô cùng.

Vịt nấu Yam

Vịt trời béo ục ịch thui lông cho thơm trên lò củi thông cháy phừng phừng xong tẩm ướp cả đêm. 

Gần đãi tiệc mới phi mỡ trừu xèo xèo cùng cả chục lá gia truyền từ lục địa đen đem sang như lá cà ri, lá quế rừng, hồi… xong mời chàng vịt dự hội xoay tròn trên chảo khói nghi ngút, chế ít rượu gừng lửa bốc phừng phừng có ngọn. 

Lúc này thịt vịt săn lại vàng ươm tươm mỡ ào ào thì bầu đàn thê tử đậu lentils, ớt, cà rốt, cà chua nhào vô tưng bừng tấu khúc samba, giờ phút quan trọng nhất nhân vật chính vũ nữ khoai từ mới xuất hiện yểu điệu lớp áo vàng vàng trắng trắng.

Đun cùng nước xuýt sườn lợn cả giờ, lúc mở nắp tô súp, hương thơm ngào ngạt nức mũi thực khách. 

Mùi hoa rừng gió núi như phảng phất làm bao tử ai nấy sôi ùng ục vì thèm quá muốn nếm liền nếm lẹ, múc muỗng khoai hừng hực màu bình minh miếng vịt loang loáng ánh hoàng hôn của nước súp, đầu lưỡi vừa chạm nhe nhẹ thôi đã lâng lâng tận mây xanh. 

Ngọt lịm, nồng nàn, hơi cay cay chút beo béo và đặc biệt khoai từ mịn màng làm thịt vịt phưng phức đậm đà. Gặp mùa mưa hay tuyết bay lất phất ngoài cửa sổ càng tuyệt cú mèo, ấm áp nhâm nhi khoai từ hầm vịt trời cứ cảm giác đương bay bổng cùng muôn bông tuyết trên không trung.

Bánh Yam chuối nướng

Yam bánh vòng

Khoai từ còn được nghiền nát rồi sau đó tùy ý thích sáng tạo của mỗi ông Táo bà Táo mà ngày nay đủ loại bánh mặn ngọt, nướng, rán, hấp có mặt bé khoai từ như bánh gà khoai từ nướng, bánh hấp khoai từ chung đủ thứ đậu táo nho, súp khoai từ nghiền.

Tuy rất nhiều dân Mỹ còn nhầm lẫn giữa Yam - khoai từ với Sweet potatoes - khoai lang vì chúng cực kỳ giống nhau, nhưng hậu duệ của nàng Scarlett vẫn ái mộ khoai từ nhiệt liệt. 

Vì sao? Khoa học phương Đông và Tây đều công nhận khoai từ là tuyệt chiêu để giảm cân, giữ vòng eo. Hàm lượng protein của khoai từ rất cao, gần như là lương thực chính cứu đói ở các nước châu Phi. 

Súp Yam

Nhiều chuyên gia nhấn mạnh sự cần thiết phải bổ sung một chế độ ăn uống khoai từ hơn để hỗ trợ tăng trưởng tích cực và lành mạnh ở trẻ sơ sinh. 

Khoai từ cung cấp khoảng 110 calo trên mỗi 100 gam, giàu kali, mangan, thiamin và chất xơ, trong khi có chỉ số đường huyết thấp hơn khoảng 54% glucose/150 gam khi so sánh với khoai tây.

Scarlett cùng các người đẹp thời của nàng và nhiều đời sau say mê đĩa khoai từ trên bàn ăn mà chẳng hề hay biết gì tới giá trị dinh dưỡng hay chống béo phì của nó. 

Phải chăng thiên hướng vô hình trong các mỹ nhân đã khiến họ chọn đúng những gì ích lợi nhất cho sắc đẹp của họ? Hay vì bé khoai từ ngon lành quá, hấp dẫn quá ai mà chẳng mê chẳng mết bé.

Hồi tối này, có đi soi bù tọt hôn cha?

TTO - Hình ảnh cô bé gầy gò là tôi, sau giấc ngủ nướng mát rượi đêm mưa, mở mắt ra nghe mùi cà ri dậy lên nơi góc bếp, lật đật chạy xuống thấy má đang lúi húi với chảo bù tọt xào sả ớt, miệng cười hiền từ. Ấy là món ngon ký ức của tôi.