Ngày 25-1 (giờ Mỹ), các thống đốc thuộc Đảng Cộng hòa tại 25 tiểu bang của Mỹ đã ký tuyên bố chung bày tỏ ủng hộ Thống đốc Texas Greg Abbott và "quyền tự vệ theo Hiến pháp" của bang này.

Sự đoàn kết này diễn ra chỉ vài ngày sau khi Tòa án tối cao Mỹ ra phán quyết cho phép chính quyền Tổng thống Joe Biden dỡ bỏ hàng rào thép gai do bang Texas lắp đặt ở khu vực biên giới Mỹ - Mexico.

Vì đâu nên nỗi?

Tuyên bố chung nhấn mạnh: "Chúng tôi đoàn kết với Thống đốc Greg Abbott và bang Texas trong việc sử dụng mọi công cụ và chiến lược, gồm cả hàng rào thép gai, để bảo vệ biên giới". Các thống đốc Cộng hòa giải thích họ ra tuyên bố chung như vậy một phần vì chính quyền ông Biden từ chối thực thi các luật nhập cư hiện có và cho phép tạm tha hàng loạt người di cư đi vào nước Mỹ trái phép.

Tuyên bố trên được đưa ra trong bối cảnh tranh cãi đang diễn ra giữa chính quyền Tổng thống Biden và Thống đốc Texas Greg Abbott về chính sách biên giới.

Texas - bang có biệt danh "ngôi sao cô đơn" - đã huy động các nguồn lực đáng kể ở biên giới Mỹ - Mexico, trong đó có Lực lượng vệ binh quốc gia bang Texas và cảnh sát, và dựng hàng rào thép gai để ngăn người nhập cư trái phép. Các hoạt động của họ thường xuyên xung đột với hoạt động của Lực lượng tuần tra biên giới liên bang.

Trong khi bang Texas giải thích hàng rào này giúp ngăn người di cư bơi qua sông Rio Grande để vào Mỹ trái phép thì chính quyền ông Biden lập luận hàng rào thép gai tại Texas cản trở các hoạt động của Lực lượng tuần tra biên giới, ngăn họ tiếp cận sông Rio Grande ở một số khu vực cụ thể.

Hôm 22-1, Tòa án tối cao Mỹ đã bỏ phiếu cho phép chính quyền Tổng thống Biden dỡ bỏ hàng rào thép gai được dựng lên tại biên giới của bang Texas. Phán quyết này là thắng lợi to lớn dành cho chính quyền ông Biden, sau khi một tòa án cấp thấp hơn vào năm ngoái cấm chính quyền liên bang dỡ bỏ hàng rào thép gai ở Texas.

Tuy nhiên ông Abbott đã giải thích cho những hành động của mình khi cáo buộc Tổng thống Biden và chính quyền liên bang đã không thực thi luật nhập cư hiện hành và khẳng định hành động của ông được bảo vệ theo hiến pháp.

Các thành viên Đảng Cộng hòa kêu gọi bang Texas phớt lờ phán quyết của Tòa án tối cao Mỹ. Trong khi đó, các thành viên Đảng Dân chủ kêu gọi Tổng thống Biden giành lại quyền kiểm soát biên giới Texas.

Dân biểu Dân chủ Joaquin Castro viết trên X: "Thống đốc Greg Abbott đang sử dụng Lực lượng vệ binh quốc gia bang Texas để cản trở và tạo ra hỗn loạn ở biên giới. Nếu ông Abbott coi thường phán quyết của Tòa án tối cao, tổng thống Mỹ cần thiết lập quyền kiểm soát liên bang duy nhất đối với Lực lượng vệ binh quốc gia bang Texas ngay bây giờ".

Góc độ pháp lý

Những năm gần đây Thống đốc Greg Abbott (Đảng Cộng hòa) đã tăng cường các biện pháp nhằm ngăn chặn người di cư vào Mỹ trái phép. Ông đã vượt qua cả các ranh giới pháp lý liên bang khi tự mình hành động dọc theo biên giới dài khoảng 1.930km của bang Texas với Mexico.

Năm 2021, ông khởi động "chiến dịch Ngôi sao cô đơn". Là một phần trong chiến dịch này, hàng rào thép gai đã được Lực lượng vệ binh quốc gia bang Texas lắp đặt dọc theo sông Rio Grande, gần thành phố biên giới Eagle Pass của bang Texas, nhằm ngăn chặn người nhập cư bất hợp pháp từ Mexico.

Tháng 10 năm ngoái bang Texas đã kiện chính quyền liên bang sau khi các nhân viên Lực lượng tuần tra biên giới cắt bỏ một số dây thép gai dọc sông Rio Grande. Bang này cho rằng Bộ An ninh nội địa Mỹ đã phá hủy tài sản của tiểu bang và can thiệp vào các nỗ lực bảo vệ an ninh biên giới của Texas.

Bất chấp phán quyết mới nhất của Tòa án tối cao Mỹ, thế bế tắc giữa bang Texas và chính quyền liên bang ở biên giới vẫn tiếp diễn. Theo trang tin The Texas Tribune, Lực lượng vệ binh quốc gia bang Texas và cảnh sát vẫn đang giăng dây kẽm gai và ngăn chặn các nhân viên Lực lượng tuần tra biên giới liên bang tiếp cận hầu hết công viên Shelby - công viên rộng hơn 19ha bên bờ sông Rio Grande ở thành phố Eagle Pass của bang Texas.

Tuy nhiên, một nguồn tin về thực thi pháp luật liên bang chia sẻ với trang tin Business Insider: Texas có thể dựng tất cả hàng rào thép gai mà họ muốn, nhưng nhân viên tuần tra biên giới liên bang có quyền cắt bỏ chúng nếu bị cản trở công việc. 

Nguồn tin này giải thích: "Họ dựng hàng rào thép gai thì cũng không sao cả. Nhưng nếu hàng rào cản trở công việc của lực lượng thực thi pháp luật liên bang thì lúc đó có vấn đề".

Theo giải thích của trang tin Vox, một trong những vấn đề được xác định rõ nhất trong Hiến pháp Mỹ chính là: Các luật liên bang được ban hành hợp lệ sẽ "thắng" tất cả luật của tiểu bang xung đột với chúng và các tiểu bang không thể ngăn cản các quan chức liên bang thực hiện nhiệm vụ của họ.

Nguyên tắc này được ghi vào Hiến pháp Mỹ, trong đó quy định luật liên bang "sẽ là luật tối cao của đất nước và các thẩm phán ở mọi bang sẽ bị ràng buộc theo đó". Tòa án tối cao thậm chí cho rằng các bang không được đưa ra cáo buộc giết người đối với một quan chức liên bang đã giết ai đó khi đang thực hiện nhiệm vụ chính thức của mình.

Ông Biden đánh cược bầu cử với cuộc tấn công Houthi

Vụ tấn công Houthi ở Yemen sẽ củng cố hình ảnh chính quyền của ông Biden trước cuộc so găng vào cuối năm, nhưng cũng có nguy cơ làm xung đột Trung Đông lan rộng.