Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, tháng 6-2023, xuất khẩu thủy sản ước đạt gần 800 triệu USD, giảm 21%.

Lũy kế 6 tháng đầu năm nay, xuất khẩu thủy sản chỉ đạt gần 4,2 tỉ USD, giảm 27% so với cùng kỳ năm trước.

Đối với xuất khẩu tôm tháng 6, ước đạt 341 triệu USD, mức cao nhất từ đầu năm tới nay. Lũy kế nửa đầu năm, xuất khẩu tôm đạt gần 1,6 tỉ USD, thấp hơn 31% so với nửa đầu năm 2022.

Theo VASEP, kinh tế toàn cầu đi xuống, lạm phát gia tăng, người dân phải "thắt lưng buộc bụng", giảm chi tiêu, lựa chọn những thực phẩm giá rẻ… khiến nhu cầu tiêu thụ tôm giảm và nguồn cung trên thế giới tăng, đặc biệt là từ Ecuador và Ấn Độ.

Các nước như Indonesia, Ecuador thu hoạch tôm sớm với sản lượng tôm trúng mùa cả về lượng và kích thước tôm, cạnh tranh với tôm Việt Nam.

Các nước này cũng đang cung ứng với giá rẻ hơn tôm Việt Nam từ 1-2 USD/kg, khiến việc tìm kiếm đơn hàng của các doanh nghiệp xuất khẩu tôm gặp khó khăn.

Xuất khẩu tôm khởi sắc từ tháng 8?

Tại Hội nghị toàn thể hội viên năm VASEP 2023 diễn ra hôm 12-6, ông Đỗ Ngọc Tài - phó chủ tịch VASEP, chủ tịch Ủy ban Tôm - cho biết 5 tháng đầu năm nay, xuất khẩu tôm sang Mỹ đạt 227 triệu USD, giảm 42% so với cùng kỳ năm ngoái.

Nguyên nhân do giá tôm nguyên liệu của Việt Nam cao hơn các nguồn cung đối thủ như Ecuador, Ấn Độ, Indonesia. Lạm phát tăng cao, người tiêu dùng tiết kiệm chi tiêu, chuyển sang dùng thực phẩm giá rẻ hơn.

Thêm vào đó, tại Mỹ, lãi suất tăng liên tục, lãi suất vay ở Mỹ tăng cao, thậm chí còn cao hơn Việt Nam, tác động tiêu cực tới nhu cầu nhập khẩu tôm của thị trường này. 

Nhu cầu nhập khẩu tôm của Mỹ có thể tăng nhẹ từ tháng 8 trở đi để phục vụ nhu cầu lễ hội cuối năm. 

Đối với thị trường EU, ông Tài cho biết xuất khẩu tôm Việt Nam sang EU 5 tháng đầu năm nay giảm gần 50% so với cùng kỳ năm trước.

Nguyên nhân là do xung đột Nga - Ukraine, người tiêu dùng chi tiêu tiết kiệm, vật giá tăng, xăng dầu tăng, đồng EUR mất giá. Người dân chọn thực phẩm giá rẻ, tôm cỡ nhỏ hơn, các nhà nhập khẩu hạn chế mua vào, cố gắng bán ra để giải phóng hàng tồn kho và hạn chế lỗ.

Tại thị trường này, tôm Việt Nam cũng phải cạnh tranh mạnh với tôm Ecuador, Ấn Độ. Gần đây, Ecuador, Ấn Độ bắt đầu tăng xuất hàng chế biến sang EU, tuy nhiên chưa thể đáp ứng được yêu cầu của thị trường khó tính này. Nên tôm chế biến của Việt Nam tại thị trường EU vẫn còn nhiều dư địa.

Từ tháng 7, khi thu hoạch tôm từ các nước giảm, các nhà nhập khẩu EU bắt đầu tăng nhẹ sức mua từ Việt Nam để chuẩn bị cho dịp cuối năm.

Đối với thị trường Nhật Bản, 5 tháng đầu năm nay, xuất khẩu tôm cũng giảm 27% so với cùng kỳ năm trước. Việt Nam chủ yếu xuất khẩu tôm giá trị gia tăng sang thị trường này.

Hàng truyền thống như tôm nguyên con từ Việt Nam xuất sang Nhật phải cạnh tranh mạnh với Ecuador, Ấn Độ vì giá tôm Việt Nam cao. Hai năm gần đây, Nhật Bản tăng mua nhiều tôm Ấn Độ.

Còn thị trường Trung Quốc, 5 tháng đầu năm nay xuất khẩu tôm giảm 22% do Trung Quốc vẫn tăng mạnh nhập khẩu tôm từ Ecuador, Ấn Độ.

Theo ông Tài, nguyên nhân chính là do giá tôm Việt Nam cao. Dự báo, từ tháng 8 trở đi, nhu cầu nhập khẩu tôm từ Việt Nam vào Trung Quốc dự kiến tăng nhẹ để phục vụ dịp Trung thu, Quốc khánh và dịp lễ hội cuối năm.

Dự báo xuất khẩu tôm sẽ tốt hơn từ quý 3-2023

Dự báo xuất khẩu tôm của Việt Nam sẽ phục hồi từ quý 1-2023, nhưng nay "phải lùi thêm một quý nữa" do tình hình có nhiều thay đổi.