Vận chuyển gạo xuất khẩu tại một xí nghiệp chế biến lương thực cao cấp ở huyện Bình Chánh, TP.HCM - Ảnh: Đình Huệ

Theo dự báo, vụ đông xuân năm nay sẽ không phải mua tạm trữ và cả nông dân lẫn doanh nghiệp kinh doanh sẽ “dễ thở” hơn năm trước.

Ông Huỳnh Thế Năng, chủ tịch Hiệp hội Lương thực VN (VFA), cho biết hiện vẫn còn khoảng 500.000-600.000 tấn gạo cần giao cho các hợp đồng tập trung và 200.000 tấn hợp đồng thương mại mà các doanh nghiệp đã ký kết trong quý 1-2016.

Trong khi đó, gạo tồn kho của VN trong năm 2015 không còn nhiều như các năm trước, bởi lượng gạo xuất khẩu của VN trong năm 2015 lên tới 6,7 triệu tấn, chưa tính đến lượng gạo xuất khẩu qua Trung Quốc bằng đường tiểu ngạch lên đến hàng triệu tấn.

Theo ông Năng, hợp đồng còn nhiều và tồn kho thấp là điểm tích cực cho xuất khẩu gạo của VN năm 2016.

Do nguồn gạo dự trữ không nhiều, các doanh nghiệp sẽ tăng cường mua vào khi vụ đông xuân thu hoạch và việc tiêu thụ lúa gạo nội địa ngay trong đầu năm 2016 sẽ thuận lợi hơn. “Với tình hình như vậy, tôi nghĩ rằng không cần phải tính đến phương án tạm trữ lúa gạo vụ đông xuân như các năm trước nữa” - ông Năng nhận định.

Đặc biệt, ông Năng cũng dự báo xuất khẩu gạo VN trong nửa đầu năm 2016 sẽ khá tốt do các quốc gia nhập khẩu lớn như Philippines, Trung Quốc, Indonesia và Malaysia sẽ sớm ký hợp đồng nhập gạo để ổn định nguồn cung lương thực trong nước và đối phó với tác động hạn hán do El Nino gây ra.

Trong đó, Trung Quốc sẽ tiếp tục là một thị trường tiêu thụ gạo quan trọng của VN không chỉ trong năm 2016 mà cả các năm tiếp theo do nhu cầu lớn, vận chuyển dễ dàng và yêu cầu không cao về chất lượng.

Cơ quan Lương thực quốc gia Philippines cho biết đã có kế hoạch mua thêm gạo từ VN và Thái Lan trong năm 2016 để đảm bảo nguồn cung lương thực.

Trong đó, nước này sẽ mua ít nhất 50.000 tấn gạo từ VN và Thái Lan để đảm bảo đủ lượng dự trữ trong những thời điểm bị ảnh hưởng bởi thiên tai. Chính phủ Indonesia cũng có kế hoạch mua 350.000 tấn gạo ngay trong quý 1-2016 để tăng lượng dự trữ và hạn chế sự tăng giá.

Giá gạo nội địa trung bình của Indonesia đã tăng lên mức 784 USD/tấn trong khi chính phủ nước này muốn giữ ổn định ở mức giá 612 USD/tấn. Dù sản lượng lương thực nội địa của Indonesia sẽ tăng lên trong năm 2016, Bộ Nông nghiệp Mỹ vẫn dự báo Indonesia sẽ nhập khẩu khoảng 1,6 triệu tấn gạo trong năm nay so với 1,5 triệu tấn của năm 2015.

Tương tự, các dự báo cũng cho thấy Malaysia sẽ tăng lượng nhập khẩu gạo trong năm 2016 do ảnh hưởng của hiện tượng El Nino.