Phóng to

Đất trường học được sử dụng để xây chung cư. Trong ảnh: dự án chung cư 21 tầng của Công ty cổ phần Chương Dương - Ảnh: P.P.H.

Theo quy hoạch năm 1999, khu đất gần 13.000m² tại góc đường Tân Hương - Lê Sát (phường 16, quận Tân Bình, nay là phường Tân Quý, quận Tân Phú) là đất công trình công cộng. Còn theo định hướng quy hoạch phường Tân Quý được UBND quận Tân Phú phê duyệt năm 2006, khu đất trên được quy hoạch làm trường học.

Quy hoạch một đàng xây một nẻo

Đầu năm 2008 Công ty cổ phần xây dựng - thương mại - xuất nhập khẩu Đức Nhi (đường Lạc Long Quân, phường 5, quận 11) báo cáo quận Tân Phú cho biết công ty đã tự thỏa thuận chuyển nhượng, đền bù được 8.000m2 đất của các hộ dân tại khu đất trên và xin được xây chung cư cao tầng. Trong công văn trả lời Công ty Đức Nhi, UBND quận Tân Phú vẫn xác định đây là đất quy hoạch trường học.

Tuy nhiên, quận Tân Phú dựa vào thông báo của văn phòng UBND TP năm 2008 khi làm việc với quận, cho rằng UBND quận có thể xem xét những khu đất gia tộc có diện tích lớn và phê duyệt cho xây dựng theo tỉ lệ 30% đất ở - 70% đất công trình công cộng. Từ đó, UBND quận Tân Phú nhận định: khu đất thuộc quyền sử dụng của nhiều cá nhân, nếu để người dân tự xây dựng riêng lẻ sẽ không đạt được hiệu quả sử dụng đất tối đa, việc Công ty Đức Nhi đề nghị làm dự án kết hợp nhiều lô đất lẻ, nâng cao hiệu quả sử dụng đất là phù hợp. UBND quận Tân Phú cũng yêu cầu công ty thương lượng với chủ sử dụng đất, chuyển nhượng và bàn giao cho quận gần 2.900m² đất để mở rộng Trường Võ Thành Trang.

Như vậy, từ khoảng 13.000m² làm trường học theo quy hoạch ban đầu, đến nay đất trường học teo lại chỉ còn gần 2.900m².

Trong công văn gửi Sở Quy hoạch - kiến trúc (QHKT) vào tháng 10-2010, UBND quận Tân Phú cho biết Công ty Đức Nhi đã chuyển nhượng quyền sử dụng đất của các hộ dân, thương lượng đền bù đến 98% diện tích được quy hoạch để làm dự án chung cư và đang tiếp tục thương lượng, chuyển nhượng phần diện tích còn lại. Quận cũng kiến nghị Sở QHKT cho chỉ tiêu dự án căn hộ cao 21 tầng, dân số 2.200 người. Theo ông Trần Hữu Lễ - giám đốc Công ty Đức Nhi, công ty đang xúc tiến lập quy hoạch chi tiết 1/500 trình cơ quan chức năng xem xét, phê duyệt để triển khai dự án.

Khu đất số 118 đường Tân Hương (P.Tân Quý) cũng vậy. Theo quy hoạch, toàn bộ khu đất 12.000m² này dành xây trường học. Nhưng hiện tại, một phần của khu đất này đã được Công ty cổ phần Chương Dương làm dự án cao ốc 21 tầng, chứa gần 1.300 dân và đang xây đến tầng tám. Phần trường học được thu lại khoảng phân nửa diện tích nằm khiêm tốn phía sau chung cư. Đại diện chủ đầu tư nói do công ty không có chức năng đầu tư trường học nên có thể mời một đơn vị khác đầu tư và nhiều khả năng đây là trường tư thục.

Theo UBND quận Tân Phú, đây sẽ là trường công chứ không phải trường tư. Vì sao phải chuyển đổi một nửa diện tích đất được quy hoạch trường học cho doanh nghiệp xây cao ốc? Lãnh đạo UBND quận Tân Phú nói rằng nếu cứ giữ toàn bộ diện tích trường học mà không có kinh phí để bồi thường giải phóng mặt bằng và xây dựng thì cũng không thể có trường. Đổi cho Công ty Chương Dương một nửa diện tích đất, bù lại công ty sẽ chịu kinh phí giải phóng mặt bằng và xây dựng trường học cho quận, như vậy sẽ tốt hơn.

Hi sinh trường học, công viên

Theo đồ án quy hoạch 1/2.000 do UBND quận Tân Phú phê duyệt vào năm 2008, khu đất gần 20.000m² tại số 1/1 Trường Chinh (P.Tây Thạnh) do Công ty cổ phần Thực phẩm xuất khẩu Tân Bình (Tafoco) đang thuê là đất công nghiệp và có dành một phần làm trường học. Hiện trạng toàn bộ khu đất này đang là công trường xây dựng trung tâm thương mại Tafoco.

Tháng 4-2008, Tafoco đã có văn bản gửi Sở QHKT xin cung cấp thông tin quy hoạch khu đất trên. Trả lời của Sở QHKT cho biết theo đồ án quy hoạch 1/2.000, một phần khu dân cư phường Tây Thạnh đang được sở thẩm định, vị trí khu đất nêu trên thuộc quy hoạch đất công nghiệp và một phần thuộc đất trường học. Vì vậy, Sở QHKT chưa có cơ sở để cung cấp các chỉ tiêu về QHKT cho Tafoco. Dù vậy, đến tháng 3-2010, UBND quận Tân Phú cũng thông qua quy hoạch tổng mặt bằng cho Tafoco với chức năng trung tâm thương mại dịch vụ siêu thị. Khu đất chia làm hai phần, khu vực gần sân bay được xây ba tầng, khu vực còn lại cao năm tầng, chưa kể tầng hầm, tầng lửng và tầng kỹ thuật.

Giải thích vì sao đất quy hoạch trường học lại chuyển sang trung tâm thương mại, lãnh đạo UBND quận Tân Phú cho biết phần đất quy hoạch trường học đã được hoán đổi sang vị trí khác có diện tích tương đương. Tuy nhiên, khu đất này nằm cạnh “điểm nóng” về giao thông, là điểm giao giữa các hướng từ An Sương về trung tâm TP, từ ngã tư Bảy Hiền về hướng huyện Hóc Môn, Củ Chi... Vì thế, việc chuyển đổi công năng từ đất công nghiệp, trường học thành trung tâm thương mại, dịch vụ (có cả căn hộ cho thuê) sẽ dẫn đến tình trạng dân số tại đây tăng, gây thêm áp lực lên hạ tầng khu vực này.

Theo lãnh đạo quận Tân Phú, UBND quận cũng đang xin TP điều chỉnh quy hoạch một phần công viên Tân Thắng để xây dựng nhà cao tầng. UBND quận lý giải: nếu xây dựng công viên như quy hoạch ban đầu của UBND TP, ngân sách nhà nước không có tiền đầu tư. Doanh nghiệp ngoài nhà nước cũng không mặn vì kinh doanh công viên không có lãi. Do vậy, quận xin điều chỉnh một phần đất của khu quy hoạch công viên rộng 93ha này thành khu dân cư và nhà cao tầng. “Dân cư và nhà cao tầng ít thôi, phần lớn đất còn lại làm công viên” - lãnh đạo quận Tân Phú phân trần và không cho biết “ít thôi” là bao nhiêu. Trong khi đó, quy hoạch chung của quận Tân Phú được UBND TP phê duyệt năm 2008 vẫn còn công nhận đây là khu công viên tập trung với bãi đậu xe ngầm... cho cả khu vực. Theo một nguồn tin từ Sở QHKT, UBND quận Tân Phú đang xin điều chỉnh quy mô dân số trong phạm vi 93ha này lên khoảng 30.000 dân, tăng gần ba lần so với quy hoạch 11.000 dân ban đầu.

Nhiều phường ở quận Tân Phú cho biết hiện trên địa bàn phường còn thiếu nhiều đất để làm công viên, trường học, trong khi dân số lại tăng quá cao so với quy hoạch. Ví dụ, theo quy hoạch đến năm 2015, phường Tân Quý có 33.000 dân, nhưng dân số hiện tại của phường này đã là 57.000 người. Bà Lương Thị Phượng, phó chủ tịch UBND quận Tân Phú, cũng công nhận hiện nay dân số của quận Tân Phú đã “đụng trần” so với quy hoạch 450.000 dân cho năm 2015. Tuy nhiên, các chỉ tiêu về cây xanh, trường học vẫn còn thiếu rất nhiều so với chỉ tiêu trung bình của toàn TP. “Thực tế hạ tầng của quận đã bắt đầu quá tải” - bà Phượng nói.