Cảnh trong vở Quan thanh tra - Ảnh: Đức Triết

Vở kịch được viết cách đây hơn 180 năm nhưng vẫn nóng hổi chuyện quan tham, như bao đời nay vẫn thấy. 

Bám sát kịch bản văn học, Quan thanh tra là chuỗi câu chuyện nực cười về sự “bé cái nhầm” anh công chức quèn Khlextakop ở Petersburg thành ra quan thanh tra của đám quan lại ở một tỉnh lẻ. Từ nguyên cớ ấy, bộ mặt thật của những quan tham lần lượt lộ diện...

Điều thú vị là ngoài những đặc điểm chung của đám quan tham như dùng mọi thủ đoạn để tiến thân, nịnh trên dọa dưới, háo danh, bất tài nhưng vẫn tỏ vẻ “bác học”... đã được đại văn hào Gogol khắc họa rất điển hình trong kịch bản thì những nhân vật ấy trong phiên bản sân khấu Việt còn được đạo diễn thêm thắt những vụ việc rất “thân quen”.

Chẳng hạn viên kiểm học có giọng “xăng pha nhớt” Luka Lukich (nghệ sĩ Quỳnh Dương) dù run lẩy bẩy khi gặp “quan” nhưng quay lưng ra về đã không quên buông câu: “Chắc là hắn sẽ không đến thăm trường học. Mình sẽ quyết định bỏ thẳng môn sử, thế là xong...”.

Hoặc chánh án “ăn không nên đọi nói không nên lời” Fiodorovich (nghệ sĩ Duy Anh) thì dám quả quyết rằng: “Ngài có cần kiện án ai ngay không: 5-10-20 thậm chí là 25 năm tù oan tôi cũng sẵn sàng kết án... Ngài đừng có ngại, tỉ dụ như có kết án nhầm thậm chí 17 năm đi chăng nữa tôi cũng chỉ cần xin lỗi gần 30 phút là xong thôi ạ”...

Khôn ngoan che đậy tội lỗi và đầy mánh khóe (dùng đến cả vợ và con gái để thăng tiến) như thị trưởng Antonovich nhưng cuối cùng cũng lộ mặt: “Chúng mày định cho tao đi tù phải không? Khó lắm vì ông quan mà chúng mày kêu sắp sửa đính hôn với con gái tao...”.

Thế nên, dù là một kịch bản văn học Nga được kể trên nền âm nhạc Nga, trong bối cảnh gia đình Nga với những câu chuyện của giới công chức, quan lại Nga nhưng Quan thanh tra đã được khán giả Hà Nội đến rạp Tuổi Trẻ hào hứng đón nhận.

Những tràng pháo tay vang lên trong đêm diễn không phải vì những tình huống, điệu bộ chọc cười mà là vì sự gần gũi, đồng cảm trước sự đan cài những câu chuyện của xã hội khá nhẹ nhàng, tự nhiên mà sâu cay...

Và kiểu giễu đời dí dỏm ấy còn ngân vang trong bài hát nhạc Nga - lời Việt cùng hình ảnh hài hước về người - chuột: Miếng ngon dù một mẩu/ không bỏ sót chúng ta/ nhẩn nha kéo về nhà/ đắp xây thành đế chế/ có tiền được vị nể/ bia đời khắc ghi danh...

Vở kịch Quan thanh tra được Nhà hát Tuổi Trẻ công diễn chính thức từ ngày 27-2 tại rạp Tuổi Trẻ (11 Ngô Thì Nhậm, Hà Nội).