Nhiều doanh nghiệp lớn Việt Nam hợp lực, đổ vốn đầu tư nghiên cứu và sản xuất xe điện, giúp ngành công nghiệp ô tô chuyển dịch sang hướng thân thiện với môi trường.

Công nghệ xanh, cốt lõi xe điện

Theo Hội đồng Vận tải sạch quốc tế (ICCT), xe điện chỉ phát thải 1/4 lượng CO₂ so với xe động cơ đốt trong. Đơn cử, một chiếc Toyota Camry chạy xăng thải ra khoảng 68 tấn CO₂ trong suốt vòng đời, từ sản xuất đến khi vận hành, trong khi một chiếc Tesla Model 3 chạy điện chỉ phát thải khoảng 15 tấn CO₂, bao gồm cả phát thải từ khai thác nguyên liệu, sản xuất pin và sạc điện. 

Điều này giúp xe điện trở thành lựa chọn tối ưu cho người tiêu dùng và doanh nghiệp muốn giảm tác động đến môi trường.

Xe điện góp phần làm giảm thiểu lượng khí thải độc hại ra môi trường, mang đến không khí trong lành hơn và nâng cao chất lượng sống cho cộng đồng. Trong các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM, nơi ô nhiễm không khí từ phương tiện giao thông đang là vấn đề đáng báo động.

Các chuyên gia tính toán, nếu mỗi chiếc xe ô tô, xe máy lưu thông trên đường được ví như một trạm phát thải di động thì Việt Nam đang có gần 80,6 triệu "trạm" phát thải như vậy, theo số xe đã đăng ký tính đến cuối năm 2023. Trong đó, có hơn 6,3 triệu ô tô và 74,3 triệu xe máy.

Những chiếc ô tô, xe gắn máy sử dụng nguyên liệu hóa thạch này không chỉ là tác nhân chính gây ô nhiễm không khí, mà còn ảnh hưởng tiêu cực trực tiếp đến sức khỏe người dân.

Trong khi xe điện vận hành êm ái, không gây tiếng ồn và không có mùi xăng dầu, đặc biệt phù hợp cho các khu đô thị đông dân cư và những gia đình có trẻ nhỏ. Nếu sử dụng xe điện sẽ giảm đáng kể tác động môi trường.

Mặc dù xe điện vượt trội về mặt phát thải trong quá trình sử dụng, song việc sản xuất pin vẫn gặp nhiều thách thức.

Quy trình khai thác và tinh chế các nguyên liệu chính của pin như lithium, niken, và mangan đòi hỏi quy trình phức tạp và tiêu tốn năng lượng lớn, gây ảnh hưởng không nhỏ đến môi trường.

Tuy nhiên, các nhà sản xuất đang nỗ lực nghiên cứu các biện pháp tái chế khoáng sản từ chất thải khai thác và thu hồi các khoáng chất quý hiếm còn sót lại trong quá trình sản xuất. Điều này không chỉ giúp giảm phát thải mà còn giảm thiểu lượng chất thải độc hại, hứa hẹn một tương lai sản xuất pin "sạch" hơn và bền vững hơn.

Năng lượng tái tạo, chìa khóa xe điện "xanh" hơn

Xe điện có thực sự "xanh" hay không phụ thuộc nhiều vào nguồn năng lượng được sử dụng để sạc pin. Khi được sạc từ các nguồn năng lượng tái tạo như điện gió, điện mặt trời, xe điện sẽ có khả năng giảm phát thải khí nhà kính đáng kể hơn nhiều so với khi sử dụng điện từ nhiên liệu hóa thạch. 

Theo Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA), năng lượng tái tạo toàn cầu đã đạt 510 gigawatt vào năm 2023 và dự kiến sẽ chiếm 42% sản lượng điện vào năm 2028. Đây là một bước tiến quan trọng để tối ưu hóa lợi ích của xe điện cho môi trường.

Tại Việt Nam, Quy hoạch điện VIII đề ra mục tiêu tăng công suất năng lượng tái tạo lên đến 71,5% vào năm 2050, khẳng định cam kết mạnh mẽ trong việc giảm phát thải và bảo vệ môi trường.

Với sự phát triển nhanh chóng của các dự án điện gió và điện mặt trời, xe điện sẽ có cơ hội tiếp cận nguồn năng lượng sạch hơn và tối ưu hóa tiềm năng giảm phát thải. Tuy nhiên, hiện tại ở nhiều khu vực, xe điện vẫn phải sử dụng lưới điện từ than đá và các nguồn năng lượng hóa thạch, nên sự chuyển dịch toàn diện sang năng lượng tái tạo vẫn là mục tiêu dài hạn cần thực hiện để đạt được lợi ích môi trường tối đa từ xe điện.

Thu hút vốn đầu tư xe điện

Trước những tiềm năng lớn từ xe điện, nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam đã đẩy mạnh đầu tư và gia nhập thị trường xe điện. Điển hình, Tổng công ty Cơ khí giao thông vận tải Sài Gòn (Samco) hợp tác với VinFast để xây dựng đại lý xe điện tại quận Bình Tân, TP.HCM, nơi cung cấp đầy đủ dịch vụ từ mua sắm, bảo trì đến bảo dưỡng xe điện.

Ông Phạm Quốc Huy, chủ tịch HĐTV Samco, cho biết việc ra mắt đại lý xe điện VinFast - Samco Bình Tân không chỉ góp phần giới thiệu dòng xe điện đầu tiên sản xuất tại Việt Nam, mà còn là hành động thiết thực thúc đẩy phát triển giao thông bền vững và giảm phát thải CO₂.

Trong năm đầu tiên, đại lý dự kiến bán ra 264 xe và tiếp nhận hơn 12.000 lượt sửa chữa, với kế hoạch tăng trưởng 10% sản lượng xe bán và 5% dịch vụ qua mỗi năm.

Ông Huy tiết lộ Samco tiếp tục đẩy mạnh nghiên cứu kinh doanh, sản xuất lắp ráp dòng xe điện. Dự kiến dải sản phẩm ban đầu sẽ là xe buýt điện, xe điện phục vụ cho du lịch... Các dòng xe điện Samco phát triển không cạnh tranh trực tiếp với dải sản phẩm của ô tô VinFast.

Ngoài ra, Tập đoàn Togo và Lado taxi đầu tư mạnh mẽ vào xe điện để phục vụ nhu cầu dịch vụ vận chuyển xanh. Ông Võ Quốc Bình, đại diện Công ty CP Tập đoàn Togo (TP.HCM), cho biết doanh nghiệp này đã ký hợp đồng mua hơn 2.000 ô tô điện để chạy dịch vụ.

Theo kế hoạch, năm 2024, công ty sẽ nhận trước 500 chiếc và hiện đã nhận hơn 100 chiếc. Ngoài ra, công ty này còn ký hợp đồng nguyên tắc với hãng xe Việt VinFast để mua 1.000 chiếc VF 3.

Giảm xe xăng, tăng xe điện hướng tới giao thông xanh

Nghiên cứu quốc tế từ ABC News cho thấy xe điện chỉ thải ra 1/4 lượng CO2 so với xe xăng, từ khâu sản xuất đến lúc hết vòng đời. Tương ứng một chiếc SUV điện chỉ tạo ra dưới 11 tấn CO2, trong khi con số ở xe xăng lên tới 46 tấn khí thải này.