Nhiều người dân còn e ngại đi xe buýt vì thường bị tình trạng chật chội, trễ giờ.... - Ảnh: Nguyễn Công Thành

Đó là kết quả khảo sát nhanh của Tuổi Trẻ thực hiện với 100 người dân ở 19 quận huyện trên địa bàn TP.HCM, trong đó có 50 người đã và đang sử dụng xe buýt để đi lại và 50 người chưa bao giờ sử dụng xe buýt.

Cuộc khảo sát nhằm nhận diện rõ hơn những vấn đề còn tồn tại đối với hoạt động xe buýt hiện nay khi thống kê cho thấy những năm gần đây, lượng hành khách đi xe buýt ngày càng giảm.

Có nhiều lợi lắm...

Khi được hỏi về những thuận lợi của việc sử dụng xe buýt làm phương tiện đi lại, kết quả khảo sát cho thấy người dân đánh giá thuận lợi lớn nhất của việc đi xe buýt là “đi xe buýt tốn chi phí thấp” với 77%.

Với tình trạng ngập lụt mỗi khi mưa hoặc triều cường dâng cao vốn thường diễn ra tại thành phố, việc đi xe buýt sẽ làm người ta yên tâm hơn, chính vì vậy 76% người trả lời khảo sát cho biết đi xe buýt “không ngại khi gặp trời mưa, nắng”, có 56% nói đi xe buýt “ít bị tai nạn giao thông”, 51% cho rằng sẽ “đảm bảo sức khỏe” (không hít khói bụi, vận động khi đi bộ đến trạm...).

Bên cạnh những thuận lợi đó, người đã từng đi xe buýt còn nhìn thấy thêm nhiều thuận lợi khác ở phương tiện đi lại công cộng này.

Như lời anh Nguyễn An Khánh (nhân viên văn phòng, Q.12, đã đi xe buýt được 5 năm): “Đi xe buýt mình hiểu xã hội, nếu bị mất cắp sẽ giúp bản thân thận trọng hơn. Gặp người lớn, trẻ em, phụ nữ mang thai mình nhường ghế tạo lối sống văn hóa chung khi lên xe thì mọi người sẽ bắt chước. Đi xe buýt cũng tạo cho mình thói quen đúng giờ vì thường phải đi trừ hao”.

Bà Nguyễn Thị Cúc (quận 6) cũng nói: “Đi xe buýt có nhiều cái lợi lắm. Ngày nào tôi cũng đi chợ bằng xe buýt nên tối không đi tập thể dục mà ở nhà nấu cơm, dọn dẹp nhà và kèm được con học nữa”.

Chúng tôi thử so sánh ý kiến giữa những người đã/đang sử dụng xe buýt với những người chưa bao giờ sử dụng xe buýt, kết quả cho thấy khác biệt trong việc nhận xét về những thuận lợi của việc đi xe buýt.

Cụ thể có 84% số người đã/đang sử dụng xe buýt cho biết thuận lợi của xe buýt là chi phí thấp so với 71% nơi những người chưa sử dụng; 80% số người sử dụng xe buýt cho biết đi xe buýt không ngại mưa, nắng so với 71% nơi nhóm không đi xe buýt.

Rõ ràng nhiều người chưa đi xe buýt cũng đã nhìn thấy những thuận lợi của việc sử dụng phương tiện này.

Tuy nhiên, việc đi lại bằng xe máy cá nhân vẫn được người dân xem là có nhiều ưu điểm. Kết quả khảo sát cho thấy có đến 92% cho biết đi xe máy cá nhân có thuận lợi là “chủ động về thời gian, không phải chờ đợi, không bị trễ giờ”.

Thuận lợi kế tiếp của xe máy cá nhân là “cơ động, kết hợp làm nhiều việc cùng lúc như đi làm, đi chợ, đưa đón con” với 74% số người lựa chọn. Thuận lợi thứ ba của xe máy cá nhân là “dễ đi lại trong những khu vực đường chật hẹp” với 59%.

Lo ngại chen lấn, trễ giờ

Nhiều người trả lời khảo sát cũng nhìn thấy nhiều bất tiện của việc sử dụng xe máy cá nhân như “hít phải khói bụi, chịu cảnh mưa nắng ảnh hưởng đến sức khỏe” (71% số người) và đi xe máy cá nhân “dễ bị tai nạn, bị cướp giật” (64% số người).

Tuy nhiên, nhiều người trong số đó cho biết vẫn dùng xe máy thay vì đi xe buýt.

“Có nhiều lý do để mình không chọn đi xe buýt. Xe buýt thường chạy lòng vòng, không đi thẳng một đường nên rất tốn thời gian. Không khí trên xe buýt rất ngột ngạt, đi xe đông người quá cũng hơi nản, với lại xe buýt chạy ẩu quá. Xe buýt cần thêm tuyến vì tuyến đến các nơi chưa phong phú lắm, phải đi bộ rất xa mới đến trạm cần đi”, cô sinh viên Lý Diễm Huệ (quận 11) bày tỏ.

Tương tự, chị Võ Thị Hồng Vân (nhân viên văn phòng, quận Bình Tân) cho biết: “Tôi nghe nói trên xe buýt hay có mấy vụ quấy rối tình dục nên rất hoang mang. Tôi nghĩ nếu xe tốt, có mạng WiFi... mà không an toàn thì người ta cũng không thích đâu”.

Còn cô sinh viên Phạm Thị Sang (quận Tân Bình) đưa ra một lý do khác: “Vào những giờ cao điểm, xe buýt là phương tiện bị kẹt phải nhích từng tí khiến người sử dụng xe buýt rất khó chịu, còn đi xe máy thì người ta có thể leo lên lề đi nhanh hơn”.

Kết quả khảo sát cho thấy lý do quan trọng đầu tiên khiến người dân không chọn xe buýt là vì trên xe thường có “tình trạng chen lấn, xô đẩy, nhiều tệ nạn như trấn lột, móc túi, sàm sỡ...” với 77% số người lựa chọn... Lý do quan trọng thứ hai là khi đi xe buýt “phải chờ đợi lâu, dễ bị trễ giờ” với 67% số người chọn.

Rõ ràng một trong những bất tiện nhất là việc xe buýt hay trễ giờ khiến ảnh hưởng đến công việc. Điều này được thể hiện qua ý kiến của chị Trần Thị Duyên (luật sư, ở quận Tân Phú): “Đi xe buýt phải chờ mà công việc lại không thể chờ, đi bằng xe buýt mất thời gian”.

Cô sinh viên Trần Thị Ngọc Thảo (huyện Bình Chánh) cũng cho biết: “Đi xe buýt không chủ động được thời gian, nhiều khi bị trễ giờ do bị trễ chuyến phải đợi lâu, rồi đi học về tối hết xe nên phải gọi người nhà đến đón, nói chung là phập phồng dữ lắm”.

Lý do khiến người dân không sử dụng xe bus - Đồ họa: Tấn Đạt

* Anh Châu Lâm Đình Ái (nhân viên IT, quận Gò Vấp): “Khi đi xe máy, tôi có thể làm nhiều việc hơn trong quá trình di chuyển, sau giờ tan sở tôi có thể thong thả đi ăn, đi chơi cùng bạn bè. Đi xe máy tôi không lo ngại về phương tiện hay trễ giờ như khi đón xe buýt”.

* Chị Lại Thúy Bình (sinh viên, quận 12): “Đi xe buýt mát hơn, đỡ tốn tiền. Đi xe buýt có thể làm được nhiều chuyện như ngủ, học bài, đi chơi chung với bạn bè với số lượng đông, đi xe buýt được làm quen với bạn bè, chia sẻ kinh nghiệm cho bản thân. Hạn chế là hay bị móc túi”.

* Bà Huỳnh Hồng Loan (giáo viên, quận Tân Phú): “Thái độ của nhân viên trên các tuyến xe buýt cần cởi mở hơn, cần nhắc nhở các lái xe chạy ẩu. Một số xe buýt quá cũ, vệ sinh kém, hỏng hóc, máy chạy không êm vì thế cần thay xe mới để người dân yêu thích đi xe buýt hơn”.