Người dân đổ tại cây xăng ở quận Bình Thạnh, TP.HCM tối 16-5 - Ảnh: MAI THƯƠNG

Nói trở lại vạch xuất phát là bởi trước đây cũng đã có nhiều trở ngại khi đưa loại xăng này vào thay xăng khoáng RON92.

Điều này là bất thường bởi sau gần một năm rưỡi bán đại trà, người tiêu dùng đã quen dùng xăng này, có lúc chiếm hơn 40% tổng lượng xăng tiêu thụ trên toàn thị trường.

Mắc mứu nằm ở mức thuế cho loại xăng này chưa thực sự đúng với lời kêu gọi của Nhà nước là dùng xăng sinh học để bảo vệ môi trường.

Lẽ ra bên cạnh kêu gọi ý thức vì môi trường sống, Nhà nước cũng cần áp dụng mức thuế môi trường thấp hơn so với xăng khoáng. Thế nhưng Bộ Tài chính lại quá chi li, chỉ giảm thuế môi trường đúng theo tỉ lệ 5% cồn sinh học được pha vào xăng.

Cứ theo cách này, sau này có xăng E10 (trong 1 lít xăng có 10% là cồn ethanol), thuế môi trường cũng chỉ giảm đúng 10%. Như vậy không có sự đột phá, không có khuyến khích. Cứ thế này, khó có xu hướng chuyển mạnh sang dùng xăng sinh học.

Nhưng đáng lo hơn, chính sự chi li này đã đẩy các đại lý vào chỗ "chán" xăng E5. Theo một số doanh nghiệp đầu mối xăng dầu lớn, mức chiết khấu cho các đại lý phân phối ngày càng giảm, tỉ lệ hao hụt cao, lợi nhuận giảm theo. Mà đại lý "chán", họ có đủ cách để đẩy người tiêu dùng ra xa xăng E5.

Điều này có thể thấy ở các cây xăng, cột bơm xăng E5 ngày càng ít đi, không thuận tiện cho người muốn mua xăng E5. Chưa kể một số điểm bán còn tư vấn, định hướng cho người tiêu dùng quay lưng với xăng E5.

Trước thông tin như vậy, người tiêu dùng đặt lên bàn cân thấy rằng giá xăng A95 - được xem là "cao cấp" - cũng chẳng đắt hơn xăng E5 bao nhiêu, họ sẽ chọn xăng A95.

Chưa hết, để khuyến khích dùng xăng E5, Nhà nước không yêu cầu trích 300 đồng/lít cho quỹ bình ổn nhưng lại liên tục dùng nguồn trích từ A95 để "bình giá" cho xăng E5, khiến quyền lợi của doanh nghiệp xăng dầu bị ảnh hưởng.

Đấy chính là lý do khiến tiếng kêu về xăng E5 rộ lên trong những tháng qua. Vì thế, nếu không thay đổi, duy trì quyền lợi của các doanh nghiệp xăng dầu, đó sẽ là rào cản để mở rộng tiêu dùng xăng sinh học.

Chúng ta đang đi những bước đầu tiên để sử dụng xăng sinh học, sau E5 sẽ là E10, E20... Vì vậy đừng ngập ngừng trong chính sách khuyến khích.

Phải làm sao để người tiêu dùng khi mua xăng E5 "nhắm mắt" cũng thấy được lợi so với mua xăng khoáng A95. Cũng đừng dồn ép quá mức với doanh nghiệp xăng dầu, bởi họ là một trong những cầu nối quan trọng chuyển hướng người dùng sang xăng sinh học.

Có thể chia sẻ với Bộ Tài chính phải đảm bảo nguồn thu, nhưng thật khó khi phải có mục tiêu kép: vừa thay đổi thói quen tiêu dùng theo hướng bảo vệ môi trường vừa đảm bảo nguồn thu ngân sách.

Nếu cứ chi li như thời gian qua, chủ trương chuyển sang dùng xăng sinh học còn lận đận, người trồng khoai mì làm nguyên liệu cho các nhà máy sản xuất ethanol, doanh nghiệp phân phối xăng dầu đều rơi vào khó khăn. Đặc biệt, càng khó hơn khi sau này một lần nữa kêu gọi người dân trở lại với xăng sinh học.

TTO - Tiêu thụ xăng E5 giảm khi doanh nghiệp không mấy mặn mà kinh doanh vì lãi ít. Bộ Công thương đề xuất giảm thuế môi trường cho xăng E5, nhưng tình hình chưa có gì thay đổi.