Xăng sẽ tăng giá mạnh nếu tăng phí môi trường như đề xuất của Bộ Tài chính. Trong ảnh: Người dân đổ xăng tại một cây xăng ở TP.HCM tối 14-1 - Ảnh: T.T.D.

Dự án Luật thuế bảo vệ môi trường (BVMT) sửa đổi dự kiến trình Chính phủ vào tháng 6, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại kỳ họp tháng 8 và trình Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp tháng 10 tới.

Cân nhắc thận trọng

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Nguyễn Văn Tiu, chủ tịch HĐQT Công ty CP xăng dầu Tự Lực I (Hà Nội), cho rằng thuế BVMT mà tăng thì chắc chắn giá xăng dầu sẽ buộc phải tăng theo. Vì đây là thuế gián thu, người tiêu dùng sẽ trả luôn khi đổ xăng dầu.

Theo ông, hiện nay 1 lít xăng đang cõng 3.000 đồng thuế BVMT. Nếu tăng thêm thì giá xăng sẽ rất cao. Dự báo giá xăng dầu thế giới trong năm 2017 và những năm sau sẽ tăng khi Tổ chức Các nước xuất khẩu dầu mỏ cắt giảm sản lượng, nếu VN không tính toán thận trọng mà tăng thuế BVMT đối với xăng dầu lên nữa thì sẽ tác động rất lớn đến nền kinh tế.

Ông Nguyễn Minh Tân, phó vụ trưởng Vụ Tài chính ngân sách - Ủy ban Tài chính ngân sách của Quốc hội, cho biết tăng khung thuế BVMT là phải sửa Luật thuế BVMT nên phải được Quốc hội thông qua. Chắc chắn Quốc hội sẽ cân nhắc thận trọng đề xuất của Chính phủ về việc này.

Mức thu tối đa, tối thiểu là bao nhiêu cũng phải cân nhắc vì xăng dầu là đầu vào của hầu hết các ngành, lĩnh vực sản xuất và đời sống của người dân. Mặt khác, khung là như vậy nhưng áp dụng mức thu bao nhiêu còn phải căn cứ vào tình hình kinh tế - xã hội.

Chia sẻ quan điểm này, một số chuyên gia cho rằng Nhà nước nên hỗ trợ doanh nghiệp (DN), đồng hành cùng DN chứ không thể cứ tăng thuế để đảm bảo nguồn thu ngân sách được. “DN không tồn tại và phát triển được thì lấy gì mà thu”.

Thực tế, DN VN quy mô còn nhỏ, sức cạnh tranh còn hạn chế, còn nhiều khó khăn trong bối cảnh sức ép hội nhập ngày càng lớn. Do đó, cách tốt nhất để có nguồn thu ổn định và bền vững không phải là tận thu từ thuế, phí mà là phải dùng chính sách thuế, phí để góp phần hỗ trợ DN phát triển, có lãi để nộp thuế.

Nguồn: Bộ Tài Chính

Thu 3 - chi 1. Tại sao?

Theo quy định của Luật thuế BVMT, từ năm 2012 đến nay, các hàng hóa thuộc đối tượng chịu thuế gồm: xăng, dầu, mỡ nhờn; than đá; dung dịch hydro-chloro-fluoro-carbon (HCFC); túi nilông thuộc diện chịu thuế; thuốc diệt cỏ thuộc loại hạn chế sử dụng; thuốc trừ mối thuộc loại hạn chế sử dụng; thuốc bảo quản lâm sản thuộc loại hạn chế sử dụng; thuốc khử trùng kho thuộc loại hạn chế sử dụng.

Bộ Tài chính cho biết số thu từ sắc thuế này năm sau tăng cao hơn năm trước. So với tổng thu ngân sách, tổng số thu từ thuế BVMT chiếm tỉ trọng khoảng 1,5-4,1% tùy theo từng năm. Rõ ràng, thuế BVMT đã tạo thêm nguồn thu cho ngân sách nhà nước.

Về cơ cấu số thu thuế BVMT thì số thu từ nhóm xăng dầu, than đá chiếm tới 99% tổng số thu thuế BVMT qua các năm. Còn lý giải về số thu thuế BVMT từ năm 2015 tăng vọt, gần 126% so với năm 2014, theo Bộ Tài chính, là do từ tháng 5-2015, thuế BVMT đối với nhóm xăng dầu tăng 300% so với mức trước đó, như 1 lít xăng phải nộp thuế BVMT tăng từ 1.000 đồng lên 3.000 đồng, còn 1 lít dầu diezel tăng từ 500 đồng lên 1.500 đồng.

Điều thấy rõ nhất là số thu từ thuế BVMT tăng mạnh, như năm 2016 tăng gấp 3,8 lần so với số thu của năm 2012 nhưng số chi lại không tương xứng. Và điều đáng chú ý là trong những năm qua, số tiền thu thuế BVMT có khi cao gấp đôi, thậm chí gấp 3,5 lần mức chi cho BVMT. Như thống kê của Bộ Tài chính, tổng chi sự nghiệp môi trường năm 2012, 2013 có chung mức là 9.000 tỉ đồng/năm, đến năm 2014 đạt gần 10.000 tỉ đồng; năm 2015: 11.400 tỉ đồng và năm 2016: 12.290 tỉ đồng.

Xăng sẽ tăng giá mạnh nếu tăng phí môi trường như đề xuất của Bộ Tài chính - Ảnh: HỮU KHOA