Chung cư New Sài Gòn (H.Nhà Bè, TP.HCM), nơi ông K. Elias mua căn hộ nhưng chưa được sang tên, đăng ký sở hữu - Ảnh: TỰ TRUNG

Tháng 1-2016, ông K. Elias (quốc tịch Mỹ) mua căn hộ tại dự án khu căn hộ New Sài Gòn (H.Nhà Bè) đã có giấy hồng từ một chủ nhà người Việt Nam.

Ông Elias đã trả tiền mua nhà, đóng phí trước bạ nhà đất. Tuy nhiên, Văn phòng đăng ký đất đai TP cho biết chưa có cơ sở để chuyển quyền sở hữu căn hộ, đăng ký sở hữu cho ông Elias vì hiện chưa có danh mục các dự án nhà ở cho phép tổ chức, cá nhân nước ngoài sở hữu nhà ở.

Phải lách để cấp giấy hồng

Tương tự như ông K. Elias, ông C.Y.O. (quốc tịch Malaysia) mua căn hộ tại một dự án ở Q.7 và đã đến ở 3 năm. Chủ đầu tư của dự án cho biết toàn bộ cư dân người Việt mua nhà tại dự án này đã được cấp giấy hồng, chỉ riêng ông C.Y.O. chưa được cấp vì là người nước ngoài.

Nhiều chủ đầu tư cho biết chính sách của Nhà nước cho phép người nước ngoài sở hữu nhà ở tại Việt Nam, nhưng nay cơ quan đăng ký không làm thủ tục cấp giấy hồng cho khách khiến họ gặp khó khăn, mất uy tín với khách hàng.

Nhiều hợp đồng đã đến thời hạn giao giấy hồng nhưng không làm được thủ tục khiến khách hàng phản ứng, đòi thanh lý hợp đồng, đòi phạt chủ đầu tư.

“Điều này ảnh hưởng rất lớn đến hình ảnh các doanh nghiệp bất động sản Việt Nam nói riêng trong mắt người nước ngoài và ảnh hưởng đến môi trường kinh doanh chung” - một chủ đầu tư dự án nói.

Để giải quyết thực trạng này, một số chủ đầu tư tìm cách lách quy định bằng việc chỉ để người vợ hoặc chồng (là người Việt Nam) đứng tên sở hữu căn nhà cho việc cấp giấy hồng được diễn ra suôn sẻ. Sau đó, hai vợ chồng làm một bản thỏa thuận căn nhà là tài sản chung của hai người.

“Đây là giải pháp tình thế tiềm ẩn nhiều rủi ro và không phải khách hàng nào cũng hiểu” - chủ đầu tư một dự án tại Q.Phú Nhuận than khó.

Chờ hướng dẫn

Nghị định 99 năm 2015 hướng dẫn Luật nhà ở (có hiệu lực ngày 10-12-2015) quy định người nước ngoài chỉ được sở hữu tối đa 30% số lượng căn hộ trong mỗi dự án chung cư hoặc 10% số lượng nhà liên kế trong mỗi dự án nhà ở liên kế.

Đặc biệt, những khu vực cần bảo đảm an ninh quốc phòng thì không được cho người nước ngoài sở hữu nhà ở. Các khu vực cần bảo đảm an ninh quốc phòng trên từng địa phương do Bộ Công an và Bộ Quốc phòng xác định.

Trên cơ sở đó, sở xây dựng các tỉnh thành sẽ công bố danh mục các dự án nhà ở mà người nước ngoài được sở hữu nhà và công bố công khai để người dân, chủ đầu tư được biết. Cơ quan đăng ký quyền sở hữu nhà cũng căn cứ vào danh mục này để cấp giấy hồng cho người nước ngoài.

Tuy nhiên, Sở Xây dựng TP cho biết hiện Bộ Quốc phòng và Bộ Công an chưa quy định về những khu vực cần bảo đảm an ninh quốc phòng nên sở này chưa thể công bố danh mục những dự án nhà ở mà người nước ngoài được mua nhà.

Sở Xây dựng đã báo cáo UBND TP.HCM việc này và kiến nghị UBND TP đề nghị Bộ Quốc phòng, Bộ Công an xác định khu vực cần bảo đảm an ninh quốc phòng nhưng đến nay vẫn chưa nhận được phản hồi.

Việc này kéo theo hệ quả là Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất TP không có căn cứ để cấp giấy hồng cho người nước ngoài.

Theo Sở Tài nguyên - môi trường TP, những trường hợp người nước ngoài mua nhà, ký hợp đồng trước ngày nghị định 99 hướng dẫn Luật nhà ở có hiệu lực (10-12-2015), chưa bị ràng buộc bởi quy định về khu vực cần bảo đảm an ninh quốc phòng, hiện vẫn đang được sở này giải quyết cấp giấy hồng bình thường.

Những trường hợp ký hợp đồng mua nhà sau ngày 12-10-2015 hiện đang phải ngưng cấp giấy hồng.

Một cán bộ của Văn phòng đăng ký đất đai TP cho biết số lượng người nước ngoài mua nhà tại các dự án phát triển nhà ở đã được cấp giấy hồng (ký hợp đồng mua nhà trước ngày 10-12-2015) rất lớn.

Còn những trường hợp bị ngưng cấp giấy hồng dự kiến cũng rất nhiều nhưng vì Văn phòng đăng ký đất đai TP trả hồ sơ nên các chủ đầu tư chưa nộp, chưa đăng ký.

Theo vị này, các cơ quan chức năng cần sớm tháo gỡ vướng mắc nói trên để giải quyết thủ tục cấp giấy hồng thuận lợi cho người nước ngoài mua nhà, cải thiện môi trường đầu tư.