Trứng, dầu thực vật… là thực phẩm giàu vitamin E, bệnh nhân thalassemia nên dùng. Ảnh: YouTube

Bệnh thalassemia (hay còn gọi là bệnh lý tan máu bẩm sinh, bệnh thiếu máu di truyền) là một nhóm bệnh lý di truyền thường gặp ở Đông Nam Á. Tại Việt Nam, tỉ lệ mắc bệnh Thalassemia dao động từ 2% - 25%, tùy từng địa phương và vùng địa lý.

Tết là dịp để mọi người nghỉ ngơi, sum vầy, vui chơi bên bàn tiệc nhiều loại đồ ăn. Các buổi đi chơi, thăm viếng, du lịch xa sẽ làm đảo lộn nhịp sống và sinh hoạt thường ngày. Vì vậy, để có một cái tết thật sự vui và an toàn, bệnh nhân thalassemia cần đặc biệt lưu ý một số điều sau.

Những việc nên thực hiện

Những bệnh nhân thalassemia phụ thuộc truyền máu cần được truyền máu đầy đủ một cách hợp lý trước ngày lễ tết để đảm bảo đủ sức khỏe tham gia các hoạt động vui chơi ngày tết. Đặc biệt, những bệnh nhân có kế hoạch đi du lịch xa, cần di chuyển bằng máy bay hay xe du lịch nhiều giờ đồng hồ cần phải trao đổi với bác sĩ điều trị để được lên kế hoạch truyền máu cho phù hợp.

Các bạn lưu ý trong khi đi chơi luôn mang theo thẻ bệnh nhân bên mình để sử dụng khi cần. Trong tình huống khẩn cấp cần truyền máu ngay trong dịp lễ tết, bạn đừng ngần ngại vào bất kỳ cơ sở y tế nào vì tất cả cơ sở y tế đều có nhân viên trực 24/24 và bạn cần thông báo cho nhân viên y tế về căn bệnh của mình.

Thuốc thải sắt chỉ có hiệu quả cao khi được sử dụng đều đặn và liên tục. Do đó, các bạn nhớ mang thuốc theo để dùng trong lúc đi chơi. Các thuốc thải sắt uống như Deferiprone hay Deferasirox (Exjade) nhớ uống đúng liều và đúng cữ theo toa bác sĩ. Thuốc thải sắt chích Deferaxamin (Desferal), nếu bạn tự tiêm được thì quá thuận tiện, còn nếu do nhân viên y tế tiêm thì nhớ vẫn duy trì chứ không nên bỏ cữ.

Bệnh nhân thalassemia nên dùng thực phẩm giàu vitamin E có nhiều trong trứng, dầu thực vật…

Bệnh nhân thalassemia phải đảm bảo chế độ ăn đủ canxi vì giúp cho xương chắc khỏe, cải thiện tình trạng loãng xương rất thường xảy ra. Các thực phẩm giàu canxi tương đối dễ tìm và giá rẻ là cua đồng, cá nhỏ, tép nhỏ... Sữa là thức uống giàu canxi phù hợp ở mọi lứa tuổi (uống 250gram sữa sẽ thu được khoảng 275mg canxi). 

Các bé nhỏ có thể uống sữa hay ăn một hũ yaourt hay một miếng phô mai cữ xế để cung cấp thêm canxi. Ăn nhiều trái cây tươi giàu canxi (cam, quýt, kiwi, quất vàng, me dâu…) cũng là một cách bổ sung canxi hiệu quả mà còn giúp đỡ ngán khi đi đâu cũng thấy ê hề bánh kẹo, đồ ngọt…

Ngày tết là dịp mà nhà nào cũng có sẵn ấm trà nóng vì khi ăn đồ ngọt thì thức uống đi kèm bao giờ cũng là tách trà nóng. Điều này rất có lợi cho bệnh nhân thalassemia vì chất tannin có trong trà sẽ giúp hạn chế hấp thu sắt có trong thức ăn nếu các bạn lỡ ăn nhiều quá. Nhớ uống nước trà thay cho nước thường luôn nhé các bạn.

Những việc không nên làm

Bữa ăn của bệnh nhân thalassemia phải được xây dựng theo nguyên tắc cân đối, đủ chất, ít chất sắt và giàu can-xi. Thức ăn trong ngày tết chủ yếu là giò chả, thịt heo kho tàu, bánh tét bánh chưng thường có nhiều dầu mỡ không nên ăn quá nhiều. Bạn nên kết hợp với rau xanh cho đỡ ngán, tuy nhiên hạn chế rau màu xanh đậm như súp lơ xanh, rau bó xôi vì chứa khá nhiều sắt (một phần ăn rau chứa 6 mg sắt). Dưa hấu là trái cây đặc trưng cho ngày tết cũng không nên ăn nhiều vì giàu chất sắt.

Các loại hạt như hạt hướng dương, hạt thông, hạnh nhân, hạt điều, hạt bí, đậu các loại, quả óc chó thường được nhâm nhi suốt ngày trong các buổi trò chuyện, tán gẫu, hay lúc xem ti vi là nguồn cung cấp sắt rất lớn mà ta ít quan tâm đến. Mỗi 100 gram các loại hạt trên chứa từ 3,7- 4,2 mg sắt.

Các loại thịt được dùng nhiều trong ngày tết như thịt bò, thịt vịt chứa 2,5-3,1 mg sắt/100g, gan bò chứa 6,1 mg sắt/100 gram, các loại sò ốc (hai mươi con sò nhỏ có thể cung cấp 53 mg mg sắt) cũng như tiết canh … chứa khá nhiều sắt nên cũng cần phải hạn chế.

Các món ăn vặt như sô cô la đen (1 thanh sô cô la đen chứa 2 mg sắt), các loại trái cây sấy khô như nho khô, mận khô, mơ khô, đào sấy, thức uống bột ca cao… cũng nên hạn chế (1 cốc bột ca cao chứa 23 mg sắt).

Ngoài ra, các bạn cũng phải lưu ý không uống rượu và hút thuốc lá, giữ cho nhịp sinh hoạt đừng khác quá so với ngày thường, tránh thức khuya. Có như vậy thì mới đảm bảo các bạn sẽ trải qua dịp lễ tết vui vẻ, an toàn và sức khỏe không bị ảnh hưởng.