Cựu thủ tướng Malaysia Najib Razak sẽ phải đối mặt nhiều câu hỏi khó liên quan đến tham nhũng - Ảnh: REUTERS

Những ngày qua, tân Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad đã cảnh báo "học trò" Najib Razak "sẽ phải đối mặt hậu quả" nếu tay ông quả thật "nhúng chàm" trong vụ thất thoát 4,5 tỉ USD của Quỹ nhà nước 1MDB.

Trong một dấu hiệu mạnh cho thấy tân chính quyền Malaysia sẽ mở lại cuộc điều tra 1MDB - vốn bị dìm bởi chính phủ ông Najib, ông Mahathir ngày hôm qua (10-5) tuyên bố "luật lệ sẽ được thực thi tại đất nước này".

Ngoài ra, Thủ tướng Mahathir còn "đánh dấu" cuộc điều tra khoản vay 16,8 tỉ USD từ Trung Quốc để chi cho dự án đường sắt bờ đông của Malaysia, cũng do cựu thủ tướng Najib đạo diễn.

Nghi án 1 tỉ USD chui vào tải khoản ông Najib

Ông John Lee, cựu cố vấn cho Ngoại trưởng Úc Julie Bishop, nhận xét cơn giận của tầng lớp trí thức Malaysia dành cho ông Najib do vụ tham nhũng 1MDB sẽ khiến ông Mahathir không có lựa chọn nào ngoài việc mở lại cuộc điều tra - dù ông Najib từng một thời giữ chức bộ trưởng trong chính phủ ông Mahathir.

"Ông ấy (Najib) không có gì nhiều để mất. Nếu chỉ soi vụ 1MDB, tôi nghĩ ông ấy sẽ an toàn. Chắc chắn là Mahathir sẽ không thể phán xét toàn bộ nền kinh tế (mang tính) chính trị của Malaysia vì chính một tay ông ấy dựng nó lên - một dạng chủ nghĩa tư bản thân hữu" - ông Lee bình luận.

Tuy luôn phủ nhận mọi sai trái, ông Najib đến nay không đưa ra được lời giải thích thuyết phục nào cho việc tại sao 1 tỉ USD chạy vô tài khoản của ông trong Ngân hàng Ambank (25% Ambank thuộc sở hữu của Ngân hàng ANZ của Úc).

Trong các tài liệu tòa án, Bộ Tư pháp Mỹ khẳng định gần 30 triệu USD của Quỹ 1MDB đã được dùng để mua vòng vàng, trang sức cho vợ ông Najib - bà Rosmah Mansor.

"Kiến trúc sư" của âm mưu thụt két này được xác định là một công dân Malaysia thân cận với ông Najib tên Jho Low. Người đàn ông có gương mặt "baby" bị tố dùng 250 triệu USD tiền ăn cắp để sắm chiếc du thuyền siêu sang Equanimity, vung hàng triệu USD cho các bữa tiệc trác táng, tặng quà cho gái đẹp...

Ngoài ra, hàng triệu USD khác được cho là chảy vào túi của con trai bà Mansor - ông Riza Aziz. Ông này có sở thích đem tiền đổ vào các bộ phim Hollywood, chẳng hạn phim Sói già Phố Wall với nam tài tử lừng danh Leonardo DiCaprio thủ vai chính.

Jho Low (đội nón, giữa) trong một bữa tiệc tưng bừng có sự tham gia của "siêu quậy" giàu có Paris Hilton - Ảnh: Sarawak Report

Các nhà điều tra từ Thụy Sĩ, Singapore và Manahattan (Mỹ) phát hiện tổng cộng có 4,5 tỉ USD đã biến mất khỏi Quỹ 1MDB.

Nhà chức trách Mỹ tin rằng phần lớn số tiền đó chảy qua tay của Jho Low, nhưng không phải mỗi mình ông này. Các nhà báo điều tra của Anh và Úc khẳng định họ có bằng chứng cho thấy chính ông Najib cũng ôm một lượng lớn tiền.

"Món quà" 800 triệu đô

Năm 2016, Chương trình báo chí điều tra Four Corners của Úc lần ra được thông tin chi tiết về các giao dịch chuyển tiền tổng cộng lên đến hàng trăm triệu USD chảy vào tài khoản cá nhân ông Najib từ các nguồn bí mật ở Saudi Arabia và Quần đảo Virgin.

Theo đó, từ năm 2011 đến 2013, nhiều khoản tiền dao động từ 24-49 triệu USD liên tục được chuyển cho đương kim thủ tướng Malaysia. Trong một lá thư cá nhân gửi ông Najib đề ngày 1-3-2013, một ai đó hứa hẹn ông Najib "món quà" lên đến 800 triệu USD.

Nội bộ Ngân hàng Ambank của Malaysia đặt cho ông Najib biệt danh là "Mr. X". Tổ chức này đã nhiều lần gởi cảnh báo "nghi vấn hoạt động rửa tiền" lên chính quyền liên bang Malaysia sau khi chứng kiến số dư trong tài khoản Mr. X leo lên đến 1 tỉ USD.

Dòng tiền bí ẩn xuất hiện sau một loạt giao dịch mờ ám giữa Quỹ 1MDB và một pháp nhân Saudi Arabia gọi là PetroSaudi, danh nghĩa bề ngoài là phát triển các dự án năng lượng.

Nhưng trên thực tế, phần lớn tiền đầu tư của Malaysia không nằm lại ở PetroSaudi mà tiếp tục di chuyển vào két của các bên thứ ba đóng đô ở các thiên đường thuế. 

Kết thúc hành trình, số tiền sau đó lại chảy ngược vào tài khoản riêng của nào là Najib Razak, Jho Low...

Chiếc du thuyền Equanimity trị giá 250 triệu USD của Jho Low được cho là mua bằng tiền từ Quỹ 1MDB - Ảnh: REUTERS

Những đồng tiền nhuốm máu

Trong chương trình Four Corners tên gọi "State of Fear" (Trạng thái sợ hãi) phát sóng trên Đài ABC của Úc năm 2016, các nhà báo đã vạch ra đường đi của tiền thuộc Quỹ 1MDB và một loạt sự kiện rùng rợn trên chính trường Malaysia, trong đó gồm 3 vụ giết người bí ẩn mà nhiều người cho là để "bảo vệ hiện trạng chính trị".

Theo nhà báo Úc Linton Besser, chấn động nhất phải kể đến cái chết của ông Kevin Morais - một công tố viên Malaysia. Thi thể của ông được phát hiện trong một cái thùng phủ đầy ximăng. 

Four Corners xác nhận ông Morais đang chuẩn bị tung ra cáo trạng hình sự chống lại thủ tướng Najib Razak thì bị giết.

Từ đó đến nay đã 2 năm, nhưng cơn giận dữ tại Malaysia chưa bao giờ tắt. Mới tháng trước, người dân đã mang mô hình bằng giấy của chiếc du thuyền Equanimity xuống đường phố Kuala Lumpur tuần hành phản đối cái sự "tiền của dân chảy vào túi quan".

Chuyện gì đến cũng phải đến, ông Najib Razak mới đây đã phải trả giá bằng thất bại trong cuộc bầu cử. 

Và dù muốn hay không, ông còn nợ người dân Malaysia một câu trả lời.