Ngày 8-1, đại diện VKS giữ quyền công tố tại phiên tòa xét xử đại án Việt Á đã công bố bản luận tội đề nghị mức án đối với 38 bị cáo.

Đây là vụ án đầu tiên ba cựu ủy viên trung ương cùng bị đưa ra xét xử gồm: cựu bộ trưởng Nguyễn Thanh Long bị đề nghị 19 - 20 năm tù về tội nhận hối lộ; cựu bộ trưởng Bộ KH&CN Chu Ngọc Anh bị đề nghị 3-4 năm tù tội vi phạm quy định về quản lý sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát lãng phí; 

Cựu bí thư Tỉnh ủy Hải Dương Phạm Xuân Thăng bị đề nghị 5-6 năm tù về tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ.

Thông đồng, cấu kết tham nhũng có hệ thống

Đặc biệt Phan Quốc Việt, tổng giám đốc Công ty Việt Á, bị đề nghị 15 - 16 năm tù về tội vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng và 15 - 16 năm tù do đưa hối lộ, tổng mức án bị đề nghị 30 năm.

Theo VKS, Phan Quốc Việt phải chịu tình tiết tăng nặng là phạm tội có tổ chức, hai lần trở lên. Cùng tội danh, phó tổng giám đốc Việt Á Vũ Đình Hiệp bị đề nghị 16 - 18 năm.

Với mục đích được sản xuất và bán kit xét nghiệm thu lời bất chính, Việt đã cấu kết với cựu bộ trưởng Nguyễn Thanh Long, cựu thư ký Nguyễn Huỳnh, bị cáo Nguyễn Văn Trịnh (cựu trợ lý của nguyên phó thủ tướng) thực hiện nhiều hành vi sai phạm. Để được nhóm cựu lãnh đạo tại các bộ ngành, địa phương can thiệp, giúp đỡ, tổng giám đốc Việt Á đã "thỏa thuận ăn chia", đưa tiền hối lộ, tiền "cảm ơn" nhiều lần với tổng số 3,45 triệu USD và 4 tỉ đồng - bản luận tội nêu.

Hành vi của Việt gây thiệt hại hơn 1.200 tỉ đồng, trong đó gây thiệt hại cho ngân sách nhà nước hơn 431 tỉ đồng.

Tổng số tiền mà Việt hối lộ các cựu quan chức trong vụ án này hơn 106 tỉ đồng. Trong phần luận tội, cơ quan công tố đánh giá vụ án Việt Á là "một điển hình cho lợi ích nhóm" và "thông đồng cấu kết tham nhũng có hệ thống".

Theo VKS, đó là sự cấu kết, thông đồng giữa doanh nghiệp với người có thẩm quyền vì lợi ích vật chất để trục lợi, gây thiệt hại tài sản nhà nước đặc biệt nghiêm trọng.

"Sự cấu kết này còn "xâm phạm hoạt động đúng đắn của cơ quan, tổ chức và làm cho một bộ phận cán bộ công chức bị thoái hóa biến chất, làm suy giảm niềm tin của nhân dân"" - bản luận tội nêu.

VKS cho rằng đại dịch COVID-19 bùng phát gây thiệt hại nặng nề đến tính mạng người dân, Nhà nước, Chính phủ và toàn dân phải gồng mình chống chọi, hạn chế lây lan cũng như ngăn ngừa dịch bệnh.

Trong bối cảnh đó, một bộ phận lãnh đạo cấp cao tại các bộ ngành, địa phương đã cấu kết với doanh nghiệp "lợi dụng tình hình dịch bệnh để hưởng lợi ích nhóm".

Các bị cáo đã giúp Công ty Việt Á được phối hợp tham gia thực hiện đề tài nghiên cứu cấp quốc gia về kit xét nghiệm COVID-19 do Bộ KH&CN đại diện chủ sở hữu.

Bằng nhiều thủ đoạn, các bị cáo đã thực hiện chuỗi hành vi sai phạm, biến sản phẩm nghiên cứu thuộc đề tài sở hữu của Nhà nước thành "tài sản riêng" của Việt Á.

Công ty này đã sản xuất và bán thương mại trái phép kit xét nghiệm trên cả nước với giá đã được nâng khống nhằm thu lời bất chính số tiền đặc biệt lớn.

Sai phạm của cựu bộ trưởng Bộ Y tế "gây nhức nhối"

Cũng theo VKS, sai phạm của ông Nguyễn Thanh Long "gây nhức nhối trong dư luận, kéo theo hàng loạt sai phạm của các bị cáo khác".

Trong khi Chính phủ và nhân dân đang gồng mình chống dịch, ông Long, với tư cách người đứng đầu ngành y tế, đã can thiệp, chỉ đạo các cá nhân, cơ quan có thẩm quyền giúp Công ty Việt Á từ cấp phép lưu hành đến hiệp thương giá kit xét nghiệm theo giá đã bị nâng khống. 

Kết quả điều tra và thẩm vấn tại tòa đủ căn cứ xác định ông Long nhận hối lộ 2,25 triệu USD.

Tuy nhiên, VKS ghi nhận ông Long thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải, tác động gia đình nộp lại toàn bộ số tiền nhận hối lộ.

Ông Long được đánh giá "hợp tác tốt với cơ quan điều tra để làm rõ bản chất vụ án", quá trình công tác được tặng thưởng nhiều bằng khen nên VKS đề nghị hội đồng xét xử giảm nhẹ khi lượng hình.

Cựu bộ trưởng Chu Ngọc Anh và cựu thứ trưởng Phạm Công Tạc có trách nhiệm theo dõi, quản lý, tổ chức thực hiện đề tài nghiên cứu kit xét nghiệm, biết rõ quyền sở hữu kết quả nghiên cứu thuộc về Nhà nước nhưng vẫn thực hiện các hành vi trái pháp luật để giúp Công ty Việt Á biến kết quả nghiên cứu thành tài sản riêng.

Thậm chí hai cựu lãnh đạo Bộ KH&CN còn thực hiện chuỗi hành vi khen thưởng, hỗ trợ truyền thông "giúp đánh bóng hình ảnh, thương hiệu cho Công ty Việt Á".

Ông Chu Ngọc Anh nhận 200.000 USD, còn ông Tạc được Việt "cảm ơn" 50.000 USD. Sau khi nghe VKS luận tội và đề nghị mức án và được chủ tòa hỏi, cả ba cựu ủy viên trung ương và 35 bị cáo còn lại đều không có ý kiến nên tòa dành quyền cho các luật sư bào chữa.

Bào chữa cho ông Long, luật sư xin tòa giảm nhẹ mức phạt vì "sức khỏe ông suy kiệt nghiêm trọng sau thời gian dồn tâm chống dịch COVID-19, mắt trái mất thị lực". Theo luật sư, hình phạt mà VKS đề nghị với ông Long "nặng" thứ hai trong 38 bị cáo, sau Phan Quốc Việt.

Luật sư đưa ra nhiều dẫn chứng phân tích sai phạm của cựu bộ trưởng Long diễn ra trong "bối cảnh dịch bệnh đặc thù, đòi hỏi cách xử lý chưa từng có tiền lệ".

Luật sư đưa ra quan điểm bào chữa cựu bộ trưởng đã thực hiện nhiệm vụ một cách "không vụ lợi", việc Phan Quốc Việt đưa tiền là "sự cảm ơn sau khi việc kinh doanh có lợi nhuận". Ông Long cũng được hơn 140 đồng nghiệp, giáo sư viết đơn xin giảm nhẹ hình phạt.

Từ chối nhận tiền của Việt Á: Giám đốc CDC Bình Dương được đề nghị mức án bằng thời gian tạm giam

Viện kiểm sát nhận định cựu giám đốc CDC Bình Dương đã có hành vi sai phạm trong đấu thầu nhưng không có yếu tố vụ lợi, từng từ chối nhận tiền "cảm ơn" của Phan Quốc Việt, nên đề nghị tòa xem xét giảm nhẹ hình phạt.