Phóng to

Tháp truyền hình của Đài truyền hình Nam Định bị ngã đổ trong cơn bão Sơn Tinh hồi tháng 10-2012 - Ảnh: Minh Quang

Kết luận khẳng định công trình tháp truyền hình cao và hiện đại nhất miền Bắc này (trị giá trên 50 tỉ đồng) không tuân thủ đầy đủ các quy định và yêu cầu về quản lý chất lượng, dẫn đến bị đổ hoàn toàn vào tối 28-10-2012.

Thiết kế chịu gió 120km/giờ, bị gió 93km/giờ quật đổ

Bản kết luận nêu rõ: tháp phải chịu được vận tốc gió tối thiểu là 198,30km/giờ nhưng trong hợp đồng mua bán tháp giữa NTV với Tổng công ty Truyền thông đa phương tiện VTC (VTC) chỉ thỏa thuận tháp chịu được vận tốc gió 120km/giờ, thấp hơn nhiều so với chuẩn tối thiểu của chuẩn trong nước lẫn chuẩn của Mỹ. Bất ngờ hơn, tháp bị quật đổ trong bối cảnh sức gió do bão gây ra chỉ đạt 93,6km/giờ, dù thiết kế trước đó đảm bảo chịu sức gió 120km/giờ. Đơn vị thẩm tra cũng chỉ ra phần thi công tháp và chân móng tháp không chính xác, góp phần gây ra gãy đổ tháp.

PGS.TS Nguyễn Quang Viên, tổ trưởng tổ thẩm định (Công ty tư vấn Đại học Xây dựng), cho biết có thể xác định hai nguyên nhân chính gây sự cố đổ tháp là “thiết kế sai” và “thi công ẩu”. Về thiết kế, nếu áp dụng cả tiêu chuẩn của Mỹ lẫn tiêu chuẩn VN, thiết kế của tháp đều không đáp ứng được. Về thi công cũng có nhiều vấn đề cho thấy làm rất ẩu. Trước hết là việc các trang thiết bị của tháp bị hỏng một loạt, cụ thể như thanh bụng (đặc biệt là thanh bụng vách ngang), các thanh chia nhỏ để liên kết các trụ chính của tháp. Ngoài ra, trong thiết kế chiều dày của ống ngang là 7,1mm, nhưng thực tế trong bốn ống thì có hai ống chỉ dày 6,3mm. “Chính việc các ống ngang có chiều dày vênh nhau và cùng nằm trong một kết cấu chịu lực chung là một trong những nguyên nhân khiến tháp mất tính đối xứng gây đổ tháp”. Đơn vị lắp dựng tháp là Công ty TNHH nhà nước MTV công trình Viettel.

VTC chịu trách nhiệm chính

Kết luận của IBST nêu rõ trách nhiệm đầu tiên thuộc về đơn vị thiết kế và chế tạo (gồm VTC - đơn vị ký hợp đồng bán và Hãng Leblanc - đơn vị thiết kế và cung cấp tháp). Hai đơn vị này chịu trách nhiệm chính về các lỗi: thiết kế yếu, hệ số an toàn kết cấu thấp, cấu tạo không đảm bảo, sai số do chế tạo dẫn đến giảm thêm hệ số an toàn dự trữ cho kết cấu... Đơn vị thiết kế và chế tạo còn không có chỉ dẫn kỹ thuật lắp dựng, không giám sát tác giả trong quá trình lắp dựng...

Về thi công phần móng tháp và thi công lắp dựng, IBST xác định lỗi thuộc về Công ty TNHH nhà nước MTV công trình Viettel, lỗi về giám sát thi công xây dựng móng và giám sát thi công lắp dựng tháp thuộc về Công ty TNHH MTV Kiểm định kỹ thuật an toàn và tư vấn xây dựng.

Về phía quản lý dự án và chủ đầu tư, IBST cho rằng các đơn vị này mắc lỗi trong việc chọn tư vấn khi lập nhiệm vụ thiết kế ban đầu không chuẩn, chỉ khống chế vận tốc gió cho TP Nam Định là 120km/giờ, không tuân thủ và quản lý chặt quy trình xây dựng và vận hành tháp, cho đặt thêm ăngten của truyền hình An Viên lên đỉnh tháp mà không tham khảo ý kiến của đơn vị thiết kế Leblanc.

PGS.TS Nguyễn Quang Viên cũng khẳng định trách nhiệm chính thuộc về VTC. Dù trong hợp đồng ký kết với NTV có đi kèm bản tính, nhưng chỉ sau khi tháp đổ phía VTC mới đưa ra bản tính của công trình. Riêng thiếu sót của NTV trong việc tự ý lắp đặt thêm ăngten trên đỉnh tháp, ông Viên cho hay theo tính toán của cơ quan thẩm định, do trước đó NTV đã tháo dỡ các ăngten khác phía dưới nên không ảnh hưởng tới độ an toàn của tháp nhiều.