Trước kiến nghị của 36 nhà đầu tư điện mặt trời, điện gió chuyển tiếp gửi tới Thủ tướng về việc khắc phục bất cập trong cơ chế giá phát điện, Cục Điều tiết điện lực đại diện Bộ Công Thương đã có phản hồi vào chiều tối ngày 15-3 về vấn đề này.

Theo đơn kiến nghị, nhà đầu tư cho rằng quá trình ban hành quyết định 21 về khung giá phát điện dự án chuyển tiếp là quá vội vàng, chưa bảo đảm việc thẩm định và lấy ý kiến một cách kỹ lưỡng.

Bộ Công Thương: Việc ban hành khung giá điện đảm bảo quy định

Trong phản hồi, Bộ Công Thương khẳng định việc tổ chức tính toán rà soát, xin ý kiến của các chuyên gia và các cơ quan đơn vị có liên quan đã được thực hiện đúng quy định.

"Việc xây dựng dự thảo và ban hành quyết định khung giá điện nhà máy điện mặt trời, điện gió chuyển tiếp là hoàn toàn đảm bảo trình tự và thủ tục theo quy định" - bộ này nhấn mạnh.

Bộ cho biết theo chỉ đạo của Phó thủ tướng Lê Văn Thành, ngày 3-10-2022, Bộ Công Thương đã ban hành thông tư số 15 quy định phương pháp xây dựng khung giá. Hội đồng tư vấn độc lập cũng được thành lập để lấy ý kiến về khung giá với chín thành viên là các chuyên gia có chuyên môn trong lĩnh vực điện, giá, tài chính, quản lý nhà nước về năng lượng.

Ngoài ra, đơn kiến nghị cho rằng việc giao cho đơn vị thuộc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) làm công tác xác định giá, sử dụng kết quả mà chưa tham vấn với bên tư vấn độc lập (lấy căn cứ là Nhà máy điện mặt trời Phước Thái 2) là chưa đảm bảo tính khách quan.

Bộ Công Thương cho rằng hội đồng đã có vai trò trong việc thẩm định, tính toán các thông số để xác định khung giá. Các thông số cũng được tính toán dựa trên số liệu từ các tổ chức tư vấn quốc tế, Viện Năng lượng, công ty cổ phần tư vấn xây dựng điện 1, 2, 3, 4 và tổ chức tư vấn GIZ cung cấp.

Theo đó, suất đầu tư điện gió, điện mặt trời trên thế giới có xu hướng giảm mạnh thời gian qua. Vì vậy, căn cứ báo cáo kết quả tính toán khung giá của EVN, suất đầu tư được thẩm định, các bên tư vấn đã lựa chọn trên cơ sở suất đầu tư các dự án giảm trừ 10% cho 1MWp điện mặt trời, 1MW điện gió.

Bộ cho biết nghiên cứu của tư vấn quốc tế, bức xạ mặt trời tại Việt Nam được chia làm ba vùng. Với 164 dự án điện mặt trời đã ký kết hợp đồng mua bán điện với EVN, có 134 dự án thuộc vùng 3.

Không sử dụng số liệu tính toán từ dự án Phước Thái 2

Bức xạ mặt trời để tính toán sản lượng bình quân nhiều năm được lấy theo bức xạ của tỉnh Bình Thuận. Đây là địa điểm thuộc vùng 3 và xây dựng Nhà máy điện mặt trời Phước Thái 2 - vốn được khuyến nghị theo nghiên cứu của tổ chức tư vấn quốc tế là 5,23 kWh/m²/ngày (tương đương 1.908,95 kWh/m²/năm).

Tuy nhiên, Bộ Công Thương khẳng định theo ý kiến của hội đồng tư vấn, để phù hợp với các quy định về khung giá, cơ sở tính toán khung giá đã không thực hiện trên cơ sở thông số của Nhà máy điện mặt trời Phước Thái 2.

"Việc lựa chọn thông số là dựa vào suất đầu tư, bức xạ mặt trời tại vùng 3 và các thông số khác được thu thập từ các nhà máy điện mặt trời mặt đất đã ký kết hợp đồng mua bán điện với EVN trước thời điểm giá bán điện ưu đãi hết hiệu lực" - Bộ Công Thương nêu.

Vì thế, giá bán điện bình quân được xem xét, điều chỉnh theo biến động khách quan thông số đầu vào của tất cả các khâu. Việc thay đổi giá bán lẻ điện bình quân không chỉ xem xét chi phí phát điện (bao gồm chi phí mua điện từ nhà máy điện mặt trời, điện gió) mà bao gồm nhiều khâu khác.

Bộ Công Thương khẳng định cơ chế giá bán điện ưu đãi FIT là cơ chế giá điện hỗ trợ, được thiết kế để thúc đẩy đầu tư vào năng lượng tái tạo trong thời gian nhất định.

Do đó, khung giá phát điện cho các dự án chuyển tiếp được tính toán trên cơ sở chi phí thực tế quy định tại báo cáo nghiên cứu khả thi, thiết kế kỹ thuật của các nhà máy điện tái tạo đã ký kết hợp đồng mua bán điện với EVN trước thời hạn cơ chế giá FIT hết hiệu lực.

Điện tái tạo tiếp tục 'kêu cứu'

Việc ban hành khung giá điện cho các dự án điện gió, điện mặt trời chuyển tiếp... được đánh giá có nhiều bất cập và chưa đảm bảo nguyên tắc tỉ suất lợi nhuận sau thuế đạt 12%.