Việt Nam bị áp 46% thuế đối ứng từ Mỹ: Chuyện gì đang xảy ra?

Tuổi Trẻ đã có cuộc trao đổi nhanh với Tiến sĩ Phan Phương Nam, Phó Trưởng Khoa Luật Thương mại, Đại học Luật TP.HCM để hiểu rõ hơn về các khái niệm về thuế đối ứng và tác động của loại thuế này với thị trường.

Thuế đối ứng của Mỹ vừa áp dụng với Việt Nam là gì?

- Thuế đối ứng (reciprocal tariff), là một công cụ thương mại được sử dụng bởi một quốc gia để đáp trả lại mức thuế nhập khẩu mà một quốc gia khác áp đặt lên hàng hóa xuất khẩu của mình.

- Nói đơn giản nếu quốc gia A áp đặt thuế cao lên hàng hóa từ quốc gia B, quốc gia B có thể áp đặt thuế tương tự lên hàng hóa từ quốc gia A.

Ví dụ: Với một chiếc ô tô của nước A có giá giá 40.000 USD được bán sang B, nước B đánh thuế 25% khiến cho giá chiếc ô tô đó khi được bán tại nước B lên đến 50.000 USD Trong khi chiều ngược lại, nước A chỉ đánh thuế 2.5% với ô tô nước B và người tiêu dùng chỉ phải trả thêm 1.000 USD để sở hữu ô tô từ nước B. Điều này tạo ra 1 khoảng chênh lệch về giá và quốc gia A cho rằng điều này là không công bằng, và nước A quyết định tăng thuế lên 25% hoặc hơn với nước B để trả lại mức tương xứng.

Theo Tiến sĩ Phan Phương Nam, việc áp thuế đối ứng lên 1 quốc gia là một trong những biện pháp đáp trả và để cân bằng lại các chính sách thuế, cán cân thương mại chênh lệch lớn. Hoặc có thể quốc gia đó cảm thấy cần có chính sách bảo hộ cho doanh nghiệp trong nước đối với một số ngành nghề nhất định. Do đó, họ có quyền đánh thuế để bảo vệ ngành nghề đó.

Mỹ đã tính toán thế nào để đưa ra mức thuế đối ứng 46% cho Việt Nam?

- Theo thông tin từ trang web Văn phòng Đại diện Thương mại Hoa Kỳ (USTR)  thì "Cách tính thuế đối ứng" được tính toán như sau: 

Thuế đối ứng (Δτᵢ) = (xᵢ - mᵢ) / (ε × φ × mᵢ)

Trong đó: Δτᵢ là Mức thuế đối ứng cần thiết với nước i; xᵢ là Xuất khẩu của Mỹ sang nước i (USD); mᵢ là Nhập khẩu từ nước i vào Mỹ (USD); ε là Độ co giãn của nhập khẩu theo giá cả (elasticity) và φ là Tỷ lệ chuyển tiếp thuế vào giá hàng nhập khẩu (pass-through).

Tuy nhiên, Theo CNBC, mức thuế mới do chính quyền Tổng thống Trump áp dụng dường như được tính toán theo công thức “rút gọn” từ công thức trên với: Thuế đối ứng = Thâm hụt thương mại song phương/Tổng giá trị nhập khẩu từ nước đó rồi chia 2

Lấy ví dụ ở Việt Nam, Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ 136,6 tỷ USD, Việt Nam nhập khẩu từ Mỹ 13,1 tỷ USD, tạo ra thâm hụt 123,5 tỷ USD, chiếm khoảng hơn 90%. Mỹ cho rằng đây là mức thuế VN đang ‘áp’ lên Mỹ và quyết định áp lại mức thuế bằng 1 nửa, làm tròn lên 46%.

Thuế đối ứng 46% sẽ tác động thế nào đối với Việt Nam?

- Theo tiến sĩ Phan Phương Nam, các quốc gia nói chung và Việt Nam nói riêng, điều này sẽ ảnh hưởng tới lượng hàng hóa của các quốc gia xuất khẩu vào Mỹ, tức là ảnh hưởng tới kim ngạch thương mại giữa hai bên và cán cân thương mại của các bên. Ví dụ như Việt Nam, khả năng cao là lượng hàng Việt Nam nhập khẩu vào Mỹ sẽ giảm. Kim ngạch thu từ hoạt động xuất khẩu sang thị trường Mỹ cũng sẽ giảm. Với việc đánh thuế này, có thể lượng hàng nhập vào Mỹ sẽ ít hơn lượng hàng Mỹ nhập vào Việt Nam.

- Về giải pháp, theo ông Nam, các quốc gia bị áp dụng thuế đối ứng cần tăng cường thương lượng với quốc gia áp dụng, chứng minh rằng họ không phải là "quốc gia thao túng tỷ giá". Đồng thời, các doanh nghiệp cần tìm kiếm thị trường mới thay vì quá phụ thuộc vào thị trường bị áp thuế.

Chính sách thuế mới của Mỹ sẽ áp dụng khi nào?

- Tổng thống Trump cho biết sẽ áp dụng mức thuế nhập khẩu vào Mỹ là 10% từ ngày 5-4, sau đó từ ngày 9-4 sẽ áp dụng theo bảng mà ông Trump đã công bố vào ngày 3-4

*Lưu ý: Thông tin tính toán, ví dụ trong bài chỉ mang tính minh họa

Xem thêm: Ông Trump công bố chính sách thuế với hàng chục quốc gia, Việt Nam chịu mức thuế đối ứng 46%

Xem thêm: Chiêu trò lừa đảo bằng Google Maps, nguy cơ rò rỉ thông tin và tống tiền