Tối 3-9, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky thông báo sẽ cách chức Bộ trưởng Quốc phòng Oleksii Reznikov và đề cử người lên thay là ông Rustem Umerov, chủ tịch Quỹ Tài sản nhà nước Ukraine. Ông Zelensky muốn Quốc hội Ukraine phê chuẩn quyết định trong tuần này.

Quyết định của ông Zelensky gây nhiều chú ý vì ông Reznikov là một trong những gương mặt lãnh đạo quân sự nổi bật nhất của Ukraine kể từ khi xung đột Nga - Ukraine nổ ra.

Ông đã đi khắp châu Âu để tham dự các cuộc họp của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và thuyết phục các đối tác cung cấp thêm vũ khí, cũng như thực hiện các cam kết viện trợ nhanh hơn.

Báo New York Times dẫn lời một quan chức giấu tên trong Văn phòng tổng thống Zelensky nói quyết định này bắt nguồn từ một số vấn đề.

Thứ nhất, Ukraine sẽ cần ban lãnh đạo mới khi chiến sự kéo dài. Quyết định của ông Zelensky được đưa ra trong bối cảnh cuộc phản công của Ukraine dường như đang có hiệu quả sau nhiều tuần diễn ra chậm chạp.

Tuần trước, người phát ngôn Hội đồng An ninh quốc gia Mỹ John Kirby nói Washington đã nhận thấy những dấu hiệu của một cuộc phản công đang tăng tốc.

Thứ hai là làn sóng chỉ trích từ các nhóm và truyền thông Ukraine về những bê bối xử lý sai hợp đồng quân sự và tham nhũng, khi ngân sách của Bộ Quốc phòng Ukraine tăng vọt.

Theo số liệu của chính phủ, có thời điểm số vũ khí trị giá 986 triệu USD mà Bộ Quốc phòng Ukraine ký hợp đồng mua đã không được giao đúng thời hạn quy định. Một số đơn hàng giao trễ nhiều tháng.

Những tuần gần đây đã rộ lên tin đồn ông Reznikov sắp bị cách chức. Danh tiếng của ông đã bị ảnh hưởng nặng nề trong năm nay do một số vụ bê bối trong nội bộ Bộ Quốc phòng Ukraine, trong đó các quan chức bị cáo buộc tham nhũng và Chính phủ Ukraine đã bắt đầu các cuộc điều tra.

Mặc dù ông Reznikov có thể không dính líu đến các trường hợp tham nhũng này, nhưng vụ việc đã trở thành vết nhơ không chỉ đối với Bộ Quốc phòng Ukraine mà còn đối với cá nhân ông trong tư cách người đứng đầu bộ.

Đưa ra quyết định thay thế Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Oleksii Reznikov, ông Zelensky nói rằng bộ này "cần những cách tiếp cận mới và các hình thức tương tác khác với cả quân đội và xã hội nói chung".

Quyết định được đưa ra vài ngày sau thông tin nhà tài phiệt Ihor Kolomoisky - một trong những người giàu nhất Ukraine - bị điều tra hình sự với cáo buộc lừa đảo và rửa tiền.

Hiện nay Ukraine đang nỗ lực cho thấy những tiến bộ trong cuộc chiến chống tham nhũng của họ. Điều này có lợi cho Ukraine trong bối cảnh Kiev xin gia nhập Liên minh châu Âu (EU) và mong muốn nhận được hàng chục tỉ USD đầu tư để tái thiết đất nước sau 18 tháng xung đột chưa có hồi kết.

Thời gian qua ở phương Tây đã xuất hiện những lo ngại về việc tiền viện trợ sẽ rơi vào túi các quan chức tham nhũng.

Báo USA Today (Mỹ) từng đặt vấn đề trong bài viết đăng vào tháng 2-2023: "Mỹ đã chi hàng tỉ USD viện trợ cho Ukraine. Nhưng liệu số tiền đó có rơi vào những chiếc túi tham nhũng?".

Thứ ba, quyết định cũng bắt nguồn từ mong muốn của ông Reznikov. Sáng 4-9, trên mạng xã hội X (Twitter), ông Reznikov cho biết đã gửi đơn từ chức lên chủ tịch Quốc hội Ukraine.

Ông viết: "Thật vinh dự khi được phục vụ người dân Ukraine và làm việc cho quân đội Ukraine trong 22 tháng qua, giai đoạn khó khăn nhất trong lịch sử hiện đại của Ukraine".

Tin tức thế giới 4-9: Ukraine thay bộ trưởng quốc phòng; Nga phá 2/3 vũ khí phương Tây cho Ukraine

Ukraine thay bộ trưởng quốc phòng giữa lúc phản công; Nga dùng nhóm drone tấn công vào kho nhiên liệu Ukraine; Nổ súng tại địa điểm tổ chức tiệc cưới ở Canada... là một số tin tức thế giới đáng chú ý sáng 4-9.