Sau khi Ovidio Guzman López, con trai trùm ma túy khét tiếng Joaquin 'El Chapo' Guzman, bị quân đội bắt năm 2019, các tay súng trong băng đảng của hắn đã trang bị vũ khí mạnh tràn vào thành phố Culiacán, Mexico - Ảnh: EPA

Lợi nhuận từ thế giới ngầm

Theo báo The Guardian, Ngoại trưởng Mexico Marcelo Ebrard thông báo về vụ kiện trong ngày 4-8 (giờ địa phương). Đơn kiện cáo buộc các công ty sản xuất súng của Mỹ phục vụ thị hiếu và nhu cầu của các băng đảng ma túy và dựa vào hoạt động bán vũ khí bất hợp pháp ở Mexico để thúc đẩy lợi nhuận. 

Khi về Mexico, súng lọt vào tay các băng đảng tội phạm ngày càng ngang nhiên thách thức chính quyền. 

Các công ty súng công khai đáp ứng nhu cầu từ Mexico qua việc khẩu súng Colt 38 phiên bản đặc biệt khắc hình của nhà cách mạng Mexico Emiliano Zapata. 

Loại súng này đã được sử dụng trong vụ sát hại nhà báo Miroslava Breach năm 2017, người điều tra liên hệ giữa các chính trị gia và tội phạm có tổ chức ở Mexico. Cô Miroslava bị bắn chết khi đang đưa con trai đến trường.

Ngoại trưởng Ebrard khẳng định: "Chúng tôi sẽ nghiêm túc theo đuổi vụ kiện, quyết giành chiến thắng trước tòa để giảm đáng kể nạn buôn bán vũ khí trái phép đến Mexico. Các công ty phải lập tức chấm dứt các hành vi cẩu thả, gây thiệt hại và tử vong ở Mexico".

Đơn kiện đòi các công ty phải bồi thường thiệt hại lên tới 10 tỉ USD, bổ sung các tính năng an toàn tốt hơn trên súng và kiểm soát chặt chẽ hơn việc bán hàng.

Các quan chức Mexico cho biết đã có tiền lệ pháp lý cho vụ kiện. Gần đây, Công ty Remington đã đồng ý trả gần 33 triệu USD cho gia đình các nạn nhân để giải quyết các vụ kiện cáo buộc việc tiếp thị súng của họ góp phần gây ra vụ thảm sát ở Connecticut, Mỹ, năm 2012 làm 26 người chết.

Theo Reuters, chưa công ty nào có tên trong vụ kiện phản hồi về đơn kiện nói trên.

Mexico chật vật chống băng đảng

Bạo lực là một vấn đề nhức nhối tại Mexico trong 15 năm qua. Phân tích các loại súng thu hồi từ hiện trường cho thấy phần lớn các vụ bạo lực ở Mexico có sự xuất hiện của vũ khí được bán lần đầu ở Mỹ nhập lậu vào Mexico.

Một nghiên cứu do Chính phủ Mexico thực hiện cho thấy khoảng 2,5 triệu khẩu súng đã được tuồn vào nước này trong 10 năm qua, bao gồm các loại vũ khí quân sự như súng trường Barrett cỡ 50 có khả năng tiêu diệt máy bay trực thăng.

Tội phạm có tổ chức ở Mexico ngày càng táo tợn hơn trong các vụ tranh giành lãnh địa, thậm chí thách thức lực lượng an ninh. Tháng 10-2019, các tay anh chị được trang bị súng máy và xe tải bọc thép đã tràn vào thành phố Culiacán, buộc quân đội phải thả Ovidio Guzmán, con trai của trùm băng đảng Joaquín "El Chapo" Guzmán.

Falko Ernst, nhà phân tích cấp cao của nhóm nghiên cứu khủng hoảng quốc tế ở Mexico, cho biết: "Vũ khí của Mỹ rất quan trọng với các băng đảng ma túy Mexico. Nếu vụ kiện thành công, chặn được vũ khí từ Mỹ tuồn vào Mexico thì sẽ thay đổi đáng kể tình hình ít nhất là trong ngắn hạn và trung hạn".

"Câu hỏi đặt ra là liệu các đường dây cung cấp súng khác có nổi lên không khi vũ khí từ Mỹ không còn dễ mua dễ bán", chuyên gia này chỉ ra thực trạng nhiều vũ khí của cảnh sát bị "mất" một cách đáng ngờ.

Mexico có luật kiểm soát súng rất nghiêm ngặt. Súng hợp pháp chỉ có thể mua từ một cửa hàng duy nhất nằm trong một căn cứ quân sự tại Mexico City. Từ lâu, Chính phủ Mexico đã yêu cầu Mỹ hành động nhằm ngăn chặn việc buôn lậu súng qua biên giới nước này.

Băng đảng Mexico sẵn sàng giết chóc vì lợi nhuận từ 'vàng xanh'

TTO - Những vụ cướp bóc, thanh toán đẫm máu giữa các băng đảng diễn ra ngày càng thường xuyên và bạo lực hơn ở Mexico, hòng tranh giành lợi nhuận từ trái bơ - mặt hàng xuất khẩu trị giá hàng tỉ USD.