Từ góc độ người làm trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo, TS Lê Duy Tân - Trường ĐH Quốc tế, ĐH Quốc gia TP.HCM - cho rằng việc học tập liên tục, nâng cao kỹ năng mềm và học cách tận dụng trí tuệ nhân tạo (AI) như một công cụ hỗ trợ là điều cần để giúp người lao động tuổi trung niên tồn tại, phát triển.

Cần tìm "bài toán" đúng để giải

Nhiều lao động tuổi trung niên cho biết nhận thức được tầm quan trọng của những điều này song không dễ thu xếp thời gian, sức lực bởi vừa làm việc vừa lo lắng gia đình, con cái quay qua quay lại là hết ngày. Chị Lê Thị Đoan Trinh - phó tổng giám đốc khối nhân lực (Công ty cổ phần đầu tư Scommerce) - nói hoàn toàn thấu hiểu trăn trở này.

Quản lý thời gian với những người có gia đình quả là một thách thức. Do đó theo chị Trinh, chỉ nên ưu tiên học điều gì thiết yếu với công việc, cũng có thể học cùng con để thêm gắn kết gia đình.

"Điều quan trọng là đặt các mục tiêu nhỏ và thực hiện từng bước cũng như trao đổi với gia đình để được chia sẻ và hỗ trợ sao cho kiên trì, nhất quán trong việc phát triển bản thân", chị Trinh nói.

Còn chị Lý Ngọc Trân - giám đốc dịch vụ nhân sự thuê ngoài (Công ty Talentnet) - cho rằng trước tiên cần thiết lập tư duy đúng.

Theo chị, những than phiền bị động thường chỉ xuất hiện khi còn mơ hồ về mục tiêu học của mình. Cần tiếp cận việc học và cách học theo hướng linh hoạt hơn còn khóa học hay lớp học chỉ là một hình thức.

"Có thể cùng học với con về code hay thiết kế web chẳng hạn. Cũng có thể đưa con ra công viên, cha mẹ tranh thủ đọc vài trang sách, podcast, sách nói về AI. Chưa kể có thể học lỏm bạn bè, đồng nghiệp kiểu "lunch and learn" (vừa ăn trưa vừa nghe họ chia sẻ về chủ đề nào đó)", chị Ngọc Trân gợi ý.

Cùng suy nghĩ, chị Nguyễn Thu Trang - giám đốc thương hiệu Manpower (Công ty TNHH Manpower Việt Nam) - nói mấu chốt là xác định rõ mục tiêu và động lực học tập rồi mới đến kỹ năng sắp xếp thời gian.

Thay vì học theo trào lưu, mỗi người cần tự hỏi việc học thêm kỹ năng ý nghĩa gì với công việc, có thể ứng dụng ra sao.

"Để thêm tự tin có thể nhờ người trong ngành đánh giá, tham vấn các chuyên gia nhân sự hoặc công cụ đánh giá online. Lựa chọn kỹ năng nào muốn trang bị cần dựa vào tính chất công việc, lĩnh vực bạn theo đuổi", chị Trang tư vấn.

Tuổi trung niên rực rỡ dù rẽ ngang sự nghiệp

Đột ngột cho nhân sự các cấp nghỉ việc không chỉ xảy ra ở Việt Nam mà trở thành câu chuyện phổ biến khắp thế giới.

Tờ The Economic Times (Ấn Độ) ngày 12-2-2025 giật tít lớn sự kiện Công ty Meta của Mark Zuckerberg gây sốc khi sa thải hơn 3.000 nhân sự dù nhiều người trong số này có năng lực làm việc vượt xa kỳ vọng.

Do đó lao động ở cấp nào, độ tuổi nào cũng cần trong tâm thế biến cố sự nghiệp có thể xảy ra bất cứ lúc nào.

Không khó để tìm thấy những nhân vật trên thế giới thành công rực rỡ dù phải rẽ ngang sự nghiệp khi đầu đã hai thứ tóc.

Có thể nhắc đến Colonel Sanders khi bắt đầu gắn bó với việc nấu nướng từ tuổi 40 và đến năm 60 tuổi gặt hái thành công với thương hiệu gà rán mà ngày nay trở nên quá quan thuộc KFC.

Hay Ray Kroc từng lái xe cứu thương, bán hàng điện tử trước khi trở thành người tạo ra đế chế McDonald's ở độ tuổi ngoài 50.

Đó còn là Henry Ford từng làm thợ máy trước khi trở thành một trong những doanh nhân, nhà khoa học nổi tiếng nhất thế kỷ 20...

May mắn trong nhiều dịp trò chuyện cùng ông Vinton Gray Cerf - người được xem là "cha đẻ Internet" - tại hội thảo Heidelberg Laureate Forum (Đức), lần nào ông cũng nhấn mạnh tuổi thọ hiện nay đã cao hơn những thế hệ trước.

Do đó thời gian làm việc của chúng ta sẽ dần được nới ra, thậm chí đến 70 - 80 năm. Vì thế, ông Vinton khẳng định: "Bạn không nên mong đợi ở lượng kiến thức tích lũy trong 20 năm đến trường có thể sử dụng mãi".

Gần nhất tại buổi giao lưu với sinh viên TP.HCM hồi tháng 10-2024, giáo sư Klaus Schwab - chủ tịch kiêm sáng lập viên Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF) - nhắc lại nhiều lần rằng chúng ta đang ở trong một thế giới có tốc độ "lột xác" chóng mặt. Và ông nhấn mạnh một trong những kỹ năng quan trọng nhất mà giới trẻ hôm nay cần phát triển để sống sót chính là khả năng tự học cũng như học tập trọn đời.

Soi chiếu vào thời cuộc, lời khuyên ấy xem ra không chỉ đúng và cần thiết với lao động gen Z mà hoàn toàn có thể áp dụng cho bất kỳ độ tuổi nào, kể cả lao động tuổi trung niên.

Vất vả tìm lại việc ở tuổi trung niên: Nỗ lực biến nguy thành cơ

Thử thách chất chồng trên hành trình tìm việc lại ở tuổi trung niên là điều khó tránh. Dẫu vậy chưa phải đã hết cơ hội chào đón nhóm lao động này ở một số lĩnh vực, ngành nghề.