Các hãng cũng cho rằng do chi phí cao, lợi nhuận của chuyến bay là 1 USD/khách, nên khả năng hạ nhiệt giá vé sắp tới là khó.

Hãng bay nêu tứ bề khó khăn

Tại hội thảo "Hạ nhiệt giá vé máy bay được không?", do báo Thanh Niên tổ chức vào ngày 17-5, ông Đặng Anh Tuấn, phó tổng giám đốc Vietnam Airlines, thừa nhận giá vé máy bay tăng từ 15 - 20% nhưng còn rất xa so với mức giá trần mà Nhà nước quy định.

Cụ thể, giá vé phổ biến chỉ đạt khoảng 76% so với giá vé quy định, có chặng chỉ 43% so với quy định.

Nguyên nhân tăng giá vé phần lớn nằm ở chi phí nhiên liệu, thiết bị bay tăng 76 - 77%. Trong đó, xăng dầu và tỉ giá biến động nằm ngoài tầm kiểm soát của hãng bay.

Chẳng hạn, so với năm 2019, xăng năm nay tăng 5.700 tỉ đồng và chi phí tỉ giá biến động tăng thêm 4.700 tỉ đồng. Tổng mức tăng do chi phí nhiên liệu lên tới khoảng 11.000 tỉ đồng.

"Hiện tại, ngành hàng không thế giới và Việt Nam chỉ có lãi khoảng 1 USD/khách. Nếu gặp các yếu tố thời tiết bất lợi như mưa dông, phải bay vòng một chút thì lợi nhuận 1 USD nêu trên cũng bay theo", ông Tuấn nói.

Theo các hãng bay, số lượng máy bay toàn ngành hàng không nội địa giảm, hiện từ 230 chiếc còn 170 chiếc, năng lực khai thác đã giảm 25 - 30% so với trước đây. Trong khi chi phí thuê máy bay hiện nay tăng cao.

Ông Trương Việt Cường, phó tổng giám đốc Bamboo Airways, cho biết mới vài tháng trước, thuê một tàu bay (thuê ướt) có giá dưới 3.000 USD/giờ thì nay lên tới 4.000 - 5.000 USD/giờ mà vẫn rất khó thuê.

Phân tích về các chi phí ảnh hưởng đến giá vé máy bay, ông Cường cho biết có ba nhóm chi phí lớn.

Nhóm chi phí thứ nhất, chiếm tới 55 - 60% tổng chi phí đầu vào, là các chi phí thuê tàu bay, sửa chữa động cơ, chi phí ngoại tệ. Nhóm chi phí thứ 2 là các loại thuế, phí theo quy định của Nhà nước, các hãng không có khả năng tác động. Nhóm thứ 3 là chi phí vận hành khai thác như chi phí lao động, chi phí phục vụ máy bay.

Phân tích trên đường bay Hà Nội - TP.HCM, ông Trương Việt Cường cho biết thời gian bay đã tăng dần từ 1 giờ 40 phút lên 2 giờ 10 phút vì máy bay phải bay chờ nhiều do mật độ khai thác ở hai sân bay quá cao.

Thời gian bay tăng lên khiến chi phí đã tăng tương ứng lên khoảng 10%. Rõ ràng nhóm chi phí vận hành, dù các hãng cố gắng quản trị song cũng khó tối ưu.

Mặt khác, cũng trên đường bay Hà Nội - TP.HCM, giá vé trung bình là 1,16 triệu đồng chưa bao gồm thuế phí, tương đương 51,8% giá trần là 3,2 triệu đồng. Giai đoạn cao điểm Tết âm lịch là 1,9 triệu đồng, tương đương 59% giá trần.

Kể cả ở thời điểm giá trần được nâng lên thì giá vé bình quân của Bamboo Airways thậm chí còn giảm đi, chỉ tương đương 51% giá trần.

"Do đó, không phải cứ giá trần tăng là hãng bay tăng giá vé", phó tổng giám đốc Bamboo Airways khẳng định.

Đề xuất có chính sách giảm phí, hạ giá vé

Theo ông Trương Việt Cường, quan trọng nhất cần có mức giá trần linh hoạt theo chi phí xăng dầu, giá cấu thành đầu vào chứ không nên cứng nhắc. Quy định giá trần hiện nay không phụ thuộc vào giá dầu, giá máy bay là còn có bất cập.

Hãng bay phản ánh tình trạng phải bay chờ, hạ tầng sân bay cũng như mật độ khai thác quá cao ảnh hưởng rất lớn thời gian bay của các hãng. Nếu thời gian được rút ngắn thì các hãng hàng không có thể khai thác nhiều hơn, tăng doanh thu cao hơn, từ đó chi phí giảm xuống, hàng không cũng đỡ khó khăn hơn.

Ông Nguyễn Bác Toán, phó tổng giám đốc Vietjet, cho rằng để giảm giá vé về mức hợp lý, cần giảm thuế, phí trong điều hành, khai thác tại các sân bay, tăng năng lực điều hành khai thác tại các cảng hàng không.

Từ đó giảm thời gian quay đầu của các chuyến bay, tăng tần suất, tăng năng lực vận hành khai thác, giảm giá dịch vụ các khung giờ bay đêm để tăng cường các chuyến bay đêm phục vụ hành khách. Hiện hãng bay có nhiều vé giá thấp, nhất là khi người dân mua vé sớm sẽ có mức giá hợp lý.

Ông Đào Hồng Cẩm, phó cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam, nói việc giá vé máy bay tăng do chi phí đầu vào tăng cao là điều đã được lường trước. Tuy nhiên, với những yếu tố mới phát sinh sẽ tiếp tục nghiên cứu điều chỉnh. Vấn đề làm sao đưa về mức phù hợp hơn với khả năng chi trả của đa số khách hàng.

Với kiến nghị của các hãng bay giảm phí cất hạ cánh xuống 50%, cục sẽ tiến hành nghiên cứu cụ thể để có điều chỉnh ngay trong năm 2024 hay thậm chí lùi về thời điểm năm 2023.

"Về quy định giá trần vé máy bay là để đảm bảo quyền được di chuyển bằng đường hàng không của đa số người dân và chống độc quyền. Thực tế có rất ít nước có trần giá vé máy bay và việc điều chỉnh như thế nào cục sẽ tiếp tục nghiên cứu và cân đối để xử lý phù hợp", ông Cẩm nói.

Vì sao giá vé máy bay quá cao?

Có nghịch lý cùng thời gian bay, ngày bay nhưng giá vé nội địa của các hãng hàng không Thái Lan lại rẻ hơn ở Việt Nam. Sau đợt thanh tra của cơ quan chức năng, các hãng bay đã mở nhiều vé rẻ nhưng vẫn cao so với Thái Lan. Vì sao?