So với chính sách về nhà ở xã hội trước đây, Luật Nhà ở năm 2023 và nghị định 100 năm 2024 về phát triển và quản lý nhà ở xã hội (có hiệu lực từ 1-8-2024) có nhiều ưu đãi hơn cho các chủ đầu tư xây dựng nhà ở cho thuê và khuyến khích tư nhân tham gia xây dựng nhà ở xã hội.

Điều này thể hiện qua các điều kiện ưu đãi về lãi suất cho vay và thời hạn vay tối đa.

Luật Nhà ở năm 2023 khẳng định nguyên tắc đầu tiên của chính sách nhà ở xã hội là Nhà nước tạo điều kiện để mọi người đều có chỗ ở. Nhà ở xã hội là nhà chung cư thì căn hộ có diện tích tối tiểu 25m² và tối đa 70m².

Chủ đầu tư được xây dựng căn hộ lớn hơn 70m² nhưng không quá 77m², số lượng căn hộ lớn hơn 70m² tối đa chỉ bằng 10% số căn hộ nhà ở xã hội của dự án. Nhà ở xã hội là nhà riêng lẻ có diện tích sàn không quá 70m² và chỉ được đầu tư xây dựng tại các vùng đồng bào thiểu số và vùng núi.

Luật Nhà ở năm 2023 cho phép cá nhân đầu tư nhà ở xã hội theo tiêu chuẩn nhà nhiều hộ nhiều tầng để bán, cho thuê, thuê mua.

Đối với các chủ đầu tư xây dựng nhà ở xã hội bằng nguồn đất tự tạo lập, nguồn vốn không phải của Nhà nước và công đoàn thì được miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất và không phải thực hiện thủ tục xác định giá đất, tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất được miễn, không phải thực hiện thủ tục đề nghị miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất.

Đây là điểm mới, tiến bộ hơn so với quy định cũ, sẽ rút ngắn được thời gian làm thủ tục đầu tư xây dựng nhà ở xã hội.

Chủ đầu tư nhà ở xã hội còn được ưu đãi thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp theo quy định của pháp luật về thuế, được hưởng lợi nhuận định mức tối đa 10% tổng chi phí đầu tư xây dựng đối với diện tích xây dựng nhà ở xã hội.

Trong dự án nhà ở xã hội, chủ đầu tư được dành 20% diện tích dự án để xây dựng công trình kinh doanh dịch vụ, thương mại, nhà ở thương mại và được hưởng toàn bộ lợi nhuận từ diện tích này. Phần kinh doanh, thương mại được hoạch toán riêng, không tính vào giá thành nhà ở xã hội.

Đây cũng là điểm mới so với quy định trước ngày 1-8, để thu hút nhiều hơn các doanh nghiệp, tư nhân tham gia đầu tư xây dựng nhà ở xã hội.

Chủ đầu tư nhà ở xã hội được vay vốn ưu đãi tại Ngân hàng Chính sách xã hội, ngân hàng phát triển với mức vay tối đa bằng 70% tổng mức đầu tư dự án và không quá 70% giá trị tài sản bảo đảm.

Chủ đầu tư xây nhà ở cho thuê thì được vay tối đa bằng 80% tổng mức đầu tư dự án và không quá 80% giá trị tài sản bảo đảm. Chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội để bán thì thời hạn vay tối đa 10 năm, nhà ở cho thuê mua thì thời hạn vay 15 năm và với dự án nhà ở xã hội cho thuê thì thời hạn vay 20 năm kể từ khoản giải ngân đầu tiên.

Về lãi suất cho vay, với dự án nhà ở xã hội cho thuê và thuê mua thì lãi suất vay bằng 120% lãi suất cho người mua, thuê mua nhà ở xã hội vay. Với dự án nhà ở xã hội cho thuê thì lãi suất cho chủ đầu tư vay bằng với lãi suất cho người mua nhà ở xã hội vay.

Cá nhân vay vốn xây nhà ở xã hội tại Ngân hàng Chính sách xã hội hưởng lãi suất bằng lãi suất cho người mua nhà ở xã hội vay, thời hạn vay tối đa 20 năm.

Nhà ở xã hội: tăng thuê, giảm mua

Chính sách nhà ở xã hội phải hướng đến việc lo chỗ ở cho người lao động chứ không phải là lo cho người lao động có nhà ở.