Ngày 22-9, Bệnh viện Nam học và Hiếm muộn tổ chức Hội thảo khoa học lần thứ 5 với sự tham gia của nhiều chuyên gia trong lĩnh vực di truyền, nam khoa và hỗ trợ sinh sản.

Nguyên nhân gây vô sinh ở nam giới

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), Việt Nam là một trong những quốc gia có tỉ lệ vô sinh cao trên thế giới, trong đó 50% số ca mắc nằm ở độ tuổi dưới 30.

Theo thống kê tỉ lệ vô sinh do nam giới chiếm khoảng 40%, nữ giới chiếm 40%, còn 10% do cả hai vợ chồng và 10% không rõ nguyên nhân. Điều này cho thấy nguyên nhân gây vô sinh hiếm muộn xuất phát từ cả hai phía nam và nữ. Những năm gần đây nhóm nguyên nhân về vô sinh ở nam giới bắt đầu được chú ý hơn so với giai đoạn trước.

Trao đổi tại hội thảo, PGS.TS Nguyễn Quang, chủ tịch Hội Y học Giới tính Việt Nam, giám đốc Trung tâm Nam học, Bệnh viện Việt Đức cho hay vô sinh là một vấn đề y tế phổ biến, trong đó nguyên nhân từ phía nam giới chiếm gần một nửa các trường hợp.

Các yếu tố khác nhau góp phần vào sự bất thường trong quá trình sinh tinh trùng và dẫn đến vô sinh nam là rối loạn do môi trường, do di truyền, viêm nhiễm, nhiễm trùng, thuốc và hormone.

Và các nguyên nhân về giải phẫu như giãn tĩnh mạch tinh và tắc nghẽn đường dẫn tinh trùng. Trong đó giãn tĩnh mạch tinh là nguyên nhân phổ biến nhất có thể điều trị của vô sinh nam.

"Ngoài ra, có khoảng 10% vô sinh không rõ nguyên nhân. Thực tế chắc chắn sẽ có nguyên nhân. Đây là thách thức của các y, bác sĩ, nhà khoa học trong lĩnh vực để tìm ra các nguyên nhân này, tiến tới có phương pháp điều trị cho người bệnh", PGS Quang nói.

Ngoài các nguyên nhân do bệnh lý, PGS Quang cũng cho hay yếu tố môi trường và lối sống có tác động tiêu cực đến khả năng sinh sản của nam giới.

Trong đó, số lượng tinh trùng thấp hơn đáng kể ở những người hút thuốc lá điện tử và thuốc lá. Ở người thừa cân, béo phì cũng cho thấy tỉ lệ phần trăm gia tăng các thông số tinh dịch bị thay đổi. Những cậu bé thừa cân có khả năng trở thành những người đàn ông vô sinh cao hơn.

Ứng dụng AI, giải trình tự gene trong điều trị vô sinh

Bác sĩ Đinh Hữu Việt, trưởng khoa nam học, Bệnh viện Nam học và Hiếm muộn Hà Nội - cho hay hiện nay đã có nhiều nghiên cứu khoa học được ứng dụng để điều trị vô sinh ở nam giới.

"Ví dụ trước đây với những bệnh nhân không có tinh trùng, thông thường chỉ dừng lại ở xét nghiệm nội tiết, xét nghiệm chỉ số sinh học, nhiễm sắc thể, siêu âm tinh hoàn… thì bây giờ các bác sĩ còn có thể xét nghiệm gene chuyên sâu để sàng lọc những gene gây ảnh hưởng đến tinh trùng nam.

Từ giải trình gene này có thể tìm thêm những nguyên nhân dẫn đến không có tinh trùng mà trước đây chưa biết. Kết quả này cũng cho bác sĩ lâm sàng có thêm căn cứ đánh giá tỉ lệ tìm thấy tinh trùng cho bệnh nhân trước khi mổ để đưa ra quyết định cuối cùng", bác sĩ Việt cho hay.

PGS Nguyễn Quang cho biết thêm hiện nay đã có một số ứng dụng sử dụng AI trong chẩn đoán và tiên lượng điều trị vô sinh nam. Ứng dụng AI có thể dự đoán chính xác ở 87% nam giới được cho là có khả năng cải thiện. Điều này cho thấy những kết quả do AI đưa ra sẽ là công cụ hỗ trợ hữu ích cho các y, bác sĩ trong quá trình điều trị.

Tuy nhiên ông Quang cũng cho hay hiện nay trong điều trị vô sinh nam còn một số khó khăn nhất định như khó xác định nguyên nhân, di truyền học phức tạp, do tác động tâm lý, chi phí điều trị cao, tỉ lệ thành công không chắc chắn và những kỳ thị, định kiến của xã hội.

Vô sinh ở nam nhưng gán cho nữ

Thực tế hiện nay vẫn còn nhiều người có suy nghĩ rằng nguyên nhân gây vô sinh, hiếm muộn là do người vợ. Tuy nhiên, đây là quan điểm không chính xác, chưa hiểu đúng về vấn đề phức tạp của vô sinh.