Lực lượng ly khai canh gác trên phố ở Makiivka, ngoại vi Donetsk ngày 29-10 - Ảnh: Reuters

Sự kiện này diễn ra đúng một tuần sau cuộc bầu cử quốc hội chính thức ở Cộng hòa Ukraine. Hai cuộc bầu cử liên tiếp theo hai chiều trái ngược này chính là hai nhát dao xả tấm bản đồ Ukraine ra làm đôi.

Tất nhiên, quốc tế không chấp nhận cuộc bầu cử ly khai này. Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Ban Ki Moon gọi đó là một “sự vi phạm hiến pháp và pháp luật quốc gia” (của Ukraine). Còn Ngoại trưởng Mỹ John Kerry cảnh cáo Nga sẽ vi phạm các thỏa thuận quốc tế nếu công nhận cuộc bầu cử này.

Ngược lại, Bộ trưởng ngoại giao Nga Sergei Lavrov khẳng định: “Chúng tôi tất nhiên sẽ công nhận kết quả” do lẽ các cuộc bầu cử ở Donetsk và Luhansk là "rất quan trọng nhằm hợp pháp hóa các chính quyền tại đây". Tất cả những gì Liên minh châu Âu (EU) có thể làm là ra tuyên bố phản đối phát biểu của Ngoại trưởng Lavrov.

Chuyện ai đúng, ai sai đã rõ nếu căn cứ theo Hiến chương Liên Hiệp Quốc. Thế nhưng, thực tế trớ trêu thay lại khác.

Nếu như cuộc bầu cử Quốc hội Ukraine chủ nhật vừa qua đã không thể diễn ra ở những vùng do phe ly khai kiểm soát và ở bán đảo Crimea thì cuộc “bầu cử” ngày mai sẽ “bán chính thức” dựng lên một cơ cấu quyền lực mới, biểu thị cho việc các khu vực này đã ly khai ra khỏi lãnh thổ Ukraine.

Đầu tuần này, ngay sau khi có kết quả sơ bộ của bầu cử Quốc hội Ukraine, báo chí phương Tây đã gọi nó là “thắng lợi của các đảng thân phương Tây”, thậm chí bình luận “ông Putin đã xoay Ukraine ngả sang phía phương Tây” (tờ Washington Post ngày 29-10). Trớ trêu thay, nó không thể che khuất một thực tế hiển hiện là muốn hay không muốn, Ukraine cũng là kẻ thua cuộc, nhất là sau cuộc “bầu cử” ngày mai.

Cộng hòa Ukraine, mà giờ này năm ngoái, vẫn còn là một quốc gia thống nhất với 44,8 triệu dân dù gì cũng đang yên ổn cùng chung một lãnh thổ rộng đến 603.700km².

Từ sau ngày 2-11 coi như bị xén mất 64.618km2 diện tích và 9,4 triệu dân của các khu vực nêu trên. Chưa kể đã từng bị mất Crimea hôm 18-3 sau khi Tổng thống Nga Putin và thủ tướng tự phong Crimea Krym Aksjonow đồng ký kết xác nhận bán đảo này từ nay là một phần của nước Nga, xén mất 26.100km2 khỏi lãnh thổ Ukraine cùng 1 triệu dân trở thành dân Nga!

Nguyên nhân sâu xa của những mất mát chủ quyền, lãnh thổ này thì vô số. Nhưng nguyên nhân trực tiếp tạo cớ cho mọi sự cố chính là yêu cầu của EU buộc Ukraine phải thôi “đi dây” giữa EU và Nga, mà chọn hợp tác với EU mà thôi.

Cái giá phải trả cho sự ngả nghiêng bằng được này, nhân danh tự do, dân chủ, nay có thể tính bằng 90.718km2 diện tích Ukraine, tức gần 1/10 lãnh thổ, coi như mất đứt. Đã thế, đến nay vẫn chưa thấy tăm hơi sự trợ giúp nào.

Không gì chua xót cho bằng việc bộ trưởng tài chính Ukraine hôm thứ ba vừa qua đã phải nói thật với dân chúng rằng Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) sẽ không tháo khoán 17 tỉ USD tín dụng như đang mong ngóng vào cuối năm nay.

Tức cùng lắm là thông qua một quyết định chi tiền, còn lãnh tiền thì sang năm tới, và rằng điều đó có nghĩa chỉ có thể trông mong vào 760 triệu USD do EU chu cấp mà thôi!

Judy Dempsey, tổng biên tập chuyên san Strategic Europe, đã bắt buộc trách giùm dân Ukraine: “Riêng đối với EU, chỉ chúc mừng Ukraine đã lựa chọn thân phương Tây đâu đủ để đảm bảo tương lai đất nước này. Có cung cấp một lượng lớn hỗ trợ tài chính cũng không đủ“.

“Học phí” của “học kỳ mùa xuân” quả là quá đắt do đầy ảo tưởng, mà ảo tưởng nhất là về chính những thế lực “chăn dắt“ mình, để rồi bây giờ coi như đã “bán lúa giống”.