Có 7 nhóm điểm chuẩn, phụ huynh và học sinh lớp 9 cần lưu ý khi chọn nguyện vọng vào lớp 10 - Ảnh: N.HÙNG

Thực tế từng có nhiều học sinh rớt công lập vì đăng ký sai nguyện vọng.

Những sai lầm thường gặp

Cô Thu Thảo, giáo viên lớp 9 ở Q.Gò Vấp, cho biết cô vừa cho học sinh đăng ký nháp các nguyện vọng (NV) vào lớp 10 để nắm tình hình. Một số học sinh xếp loại học lực trung bình - khá nhưng đăng ký NV1 vào các trường tốp đầu, NV2 và NV3 vào các trường thuộc tốp thứ 2.

"Tôi hỏi lý do tại sao, có em trả lời "vì em thích những trường đó", có em thì nói đăng ký theo ý của ba mẹ, có em lại nói đăng ký theo nhóm bạn thân. Đăng ký nguyện vọng như vậy là hết sức sai lầm" - cô Thảo chia sẻ.

Ông Cao Đức Khoa - hiệu trưởng Trường THCS Huỳnh Khương Ninh, Q.1 - kể: "Chúng tôi gặp một số trường hợp học sinh thích trường A và đăng ký dự thi vào trường ấy, dù sức học của em hơi "đuối" so với điểm chuẩn của trường. Tuy vậy, khi giáo viên chủ nhiệm giải thích và phân tích thực tế, học sinh vẫn giữ nguyên ý định, với hi vọng sẽ gặp may mắn.

Cũng có trường hợp chính phụ huynh là người định hướng cho con em mình nhất định phải dự thi vào trường X, trường Y, dù quá sức khi so với lực học của học sinh".

Ông Khoa kể thêm có học sinh quyết tâm đăng ký với lời hứa: "Hãy cho con một lần được thử sức. Con sẽ cố gắng học".

Theo ông Khoa, trong những trường hợp trên, nhà trường sẽ tôn trọng nguyện vọng của phụ huynh, học sinh khi chọn NV1. Nhưng đến NV2, NV3, học sinh phải chọn trường theo năng lực học tập, và giáo viên chủ nhiệm sẽ định hướng cho các em những trường phù hợp.

Sở Giáo dục và Đào tạo TP.HCM cho biết trong kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10, hằng năm đều có một số thí sinh học lực khá nhưng rớt cả 3 nguyện vọng. Nguyên nhân là các em đăng ký nguyện vọng không phù hợp với năng lực của mình.

Có em đăng ký cả 3 nguyện vọng vào cùng một trường là trường thuộc tốp đầu. Có em đăng ký vào 3 trường khác nhau nhưng đều thuộc nhóm trường THPT có điểm chuẩn ngang nhau, khi rớt NV1 thì cũng rớt luôn cả NV2 và NV3.

Những căn cứ không thể bỏ qua

Ông Nguyễn Minh Hoàng, trưởng phòng khảo thí và kiểm định chất lượng Sở Giáo dục và Đào tạo TP.HCM, cho biết, kỳ thi lớp 10 năm nay, mỗi học sinh sẽ được đăng ký 3 nguyện vọng vào lớp 10 thường, 4 nguyện vọng vào lớp 10 chuyên và lớp 10 không chuyên trong trường chuyên.

Những thí sinh không đăng ký 4 nguyện vọng này thì có thể đăng ký 2 nguyện vọng vào lớp 10 tích hợp hoặc đăng ký 1 nguyện vọng vào lớp 10 chuyên, 1 nguyện vọng vào lớp 10 tích hợp.

Trước khi đặt bút đăng ký nguyện vọng, phụ huynh và học sinh cần tham khảo bảng điểm chuẩn lớp 10 của 3 năm gần đây. Trong đó, giáo viên chủ nhiệm lớp 9 sẽ phân chia các nhóm trường theo điểm chuẩn.

Cụ thể, nhóm 1: các trường có điểm chuẩn trên 40 điểm; nhóm 2: các trường có điểm chuẩn từ 36 đến 40 điểm; nhóm 3: các trường có điểm chuẩn từ 30 đến dưới 36 điểm; nhóm 4: các trường có điểm chuẩn từ 25 đến dưới 30 điểm; nhóm 5: các trường có điểm chuẩn từ 20 đến dưới 25 điểm; nhóm 6: các trường có điểm chuẩn từ 15 đến dưới 20 điểm; nhóm 7: các trường có điểm chuẩn dưới 15 điểm.

Cũng theo ông Hoàng, thêm một căn cứ quan trọng nữa là lực học năm lớp 9 của 3 môn sẽ thi tuyển vào lớp 10 là văn, toán, ngoại ngữ. Từ kết quả học tập 3 môn này, thí sinh sẽ xác định được nhóm trường phù hợp với mình. Trong đó, NV 1: chọn các trường ngang với sức học của học sinh; NV 2: chọn các trường thấp hơn NV 1 từ 2 - 3 điểm; NV 3: chọn các trường thấp hơn NV 2 từ 2 - 3 điểm.

Ông Cao Đức Khoa còn cho rằng ngoài những căn cứ như lực học thực tế, bảng điểm chuẩn những năm trước của các trường THPT thì phụ huynh và học sinh cũng cần xét đến khoảng cách đi lại giữa trường THPT và nhà mình.

Thực tế có một số phụ huynh chọn trường quá xa nhà cho con em. Đến khi học sinh vào lớp 10, mới học được một học kỳ đã "đuối" vì phải đi quá xa, giao thông đã không thuận tiện lại hay kẹt xe.

Trong khi đó, ngay trong cuộc họp về được tổ chức mới đây, lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào tạo đã thông báo bắt đầu từ năm 2019, các đơn vị sẽ không giải quyết trường hợp chuyển trường cho học sinh THPT với lý do đăng ký NV lớp 10 quá xa nhà.

Nguyên nhân là có nhiều trường hợp thí sinh ở nội thành nhưng đăng ký vào lớp 10 ở ngoại thành để dễ thi đậu. Sau một học kỳ, học sinh lại xin chuyển về nội thành vì đường đi học quá xa là không hợp lý.

Cô Nguyễn Thị Hằng, Trường THCS Chu Văn An (Q.1, TP.HCM), hướng dẫn học sinh đăng ký nguyện vọng vào lớp 10 năm 2019 - Ảnh: N.H.

Thêm trường mới vẫn giảm chỉ tiêu

Theo Sở Giáo dục và Đào tạo TP.HCM, năm học 2019-2020, TP sẽ đưa vào sử dụng 4 trường THPT mới là: Tăng Nhơn Phú A (Q.9), Bình Chiểu (Q.Thủ Đức), Tân Hiệp (H.Hóc Môn), Phong Phú (H.Bình Chánh) với chỉ tiêu tuyển sinh 2.565 học sinh.

Trong số các trường cũ, 23 trường THPT giữ nguyên chỉ tiêu so với năm học trước, 15 trường tăng chỉ tiêu, 53 trường giảm chỉ tiêu tuyển sinh. Đây cũng là một trong những căn cứ để học sinh cân nhắc khi chọn NV.

So với năm học 2018 - 2019, tổng chỉ tiêu vào lớp 10 công lập năm nay giảm 1.391 học sinh, trong khi số học sinh sẽ tốt nghiệp THCS cao hơn năm trước. Dự kiến có 32.698 học sinh rớt khỏi lớp 10 công lập - con số lớn nhất từ trước đến nay.

Theo quy định của Sở GD-ĐT, học sinh đã học tiếng Nhật ngoại ngữ 1 tại Trường THCS Lê Quý Đôn (Q.3) và Võ Trường Toản (Q.1) nếu muốn tiếp tục chọn tiếng Nhật là ngoại ngữ 1 khi lên lớp 10 cần đăng ký 3 nguyện vọng là: Trường THPT Lê Quý Đôn (Q.3), Trưng Vương (Q.1), Marie Curie (Q.3) vì có tuyển sinh lớp 10 tiếng Nhật ngoại ngữ 1.

Học sinh đã học tiếng Đức ngoại ngữ 1 tại Trường THCS Lê Quý Đôn (Q.3) và Võ Trường Toản (Q.1) nếu tiếp tục chọn tiếng Đức là ngoại ngữ 1 khi lên lớp 10 cần đăng ký NV vào 2 trường: THPT chuyên Trần Đại Nghĩa (Q.1) và Marie Curie (Q.3).

Hôm nay 1-4-2019, học sinh lớp 12 trên cả nước bắt đầu bước vào giai đoạn đăng ký nguyện vọng (NV) xét tuyển đại học.