Phóng to

Tác giả luận án Đặng Nguyễn Đoan Thục - Ảnh: tác giả cung cấp

Với đề tài Tranh biếm họa trong báo chí Pháp và Việt Nam. Phương pháp so sánh giữa hai tờ báo tiêu biểu Canard Enchaine (Con Vịt Buộc) và Tuổi Trẻ Cười (Le dessin de presse en France et au VietNam. Approche comparative du Canard Enchaine et du Tuoitrecuoi), nữ sinh viên VN Đặng Nguyễn Đoan Thục đã bảo vệ thành công luận án tiến sĩ quốc gia ngôn ngữ học (le diplome national de doctor en linguistique) của Đại học Rouen, Pháp vào tháng 6-2010.

Với lời phê “xuất sắc”, hội đồng giám khảo Trường đại học Rouen nhận xét đây là đề tài độc đáo, lần đầu tiên được nghiên cứu ở châu Âu và châu Mỹ trong lĩnh vực tranh biếm họa, đặc biệt là so sánh sự giống nhau và khác biệt giữa hai nền văn hóa Pháp - Việt qua tranh biếm họa, qua phong cách thể hiện của các họa sĩ biếm khi họ phác họa các đề tài chung (giá xăng dầu, ô nhiễm môi trường...).

Trong luận án dày 500 trang của mình, tiến sĩ Đặng Nguyễn Đoan Thục dành nhiều chương so sánh sự giống và khác nhau của Con Vịt Buộc và Tuổi Trẻ Cười: “Mặc dù khác quốc tịch, nhưng Con Vịt Buộc và Tuổi Trẻ Cười có cùng mục đích tiên quyết là tạo tiếng cười cho độc giả. Hai tờ báo không chỉ mang tính giải trí mà còn cung cấp thông tin và đây là lý do giúp cả hai tờ đều có đông người đọc [...].

Cũng giống như báo Con Vịt Buộc, ngay từ khi ra đời năm 1984, báo Tuổi Trẻ Cười đã chọn vũ khí châm biếm, trào lộng hóm hỉnh, tranh hí họa trào phúng trong việc đánh giá các vấn đề tiêu cực trong xã hội - đề tài được dành rất nhiều đất trên báo. Vì vậy tờ báo quy tụ được nhiều người viết và họa sĩ biếm cũng như trở thành tờ báo châm biếm với văn phong hài hước có sức sống lâu dài so với các tờ báo cùng thể loại trước đây”.

Luận án cũng nhận xét: “Sức mạnh hàng đầu của báo Tuổi Trẻ Cười chính là độc giả. Tờ báo đã hấp dẫn độc giả đủ mọi lứa tuổi nam phụ lão ấu. Bằng ngòi bút châm biếm, trào phúng, Tuổi Trẻ Cười đã mang lại tiếng cười cho công chúng, nhưng tờ báo cũng sử dụng chính sự hài hước như một cách thức diễn đạt các thực tế không dễ chịu trong cuộc sống”.

Sinh năm 1977, tốt nghiệp cả hai trường Đại học Sư phạm (khoa tiếng Pháp) và Đại học KHXH&NV (khoa báo chí) năm 2000, Đoan Thục tiếp tục việc học tại Đại học Rouen (tỉnh Normandie, Pháp).

Chị cho biết: “Tôi nghiên cứu và bảo vệ đề tài này trong năm năm (2005-2010) dưới sự hướng dẫn của ba giáo sư Trường đại học Rouen. Tôi chọn đề tài về tranh biếm họa vì khi ở VN ba tôi thường mua báo Tuổi Trẻ Cười. Đến khi tôi sang Pháp, ba mẹ vẫn thường cắt những mẩu chuyện cười và tranh gửi cho tôi xem để đỡ nhớ nhà. Vốn hay tò mò, tôi thích tìm hiểu văn hóa Pháp và so sánh với văn hóa VN. Tình cờ tôi xem được những bức tranh cùng chủ đề về tình hình giá xăng dầu nhưng được các họa sĩ biếm Pháp và Việt thể hiện khác nhau, từ đó tôi có ý tưởng so sánh hai nền văn hóa qua tranh biếm họa”.

Hiện tiến sĩ Đặng Nguyễn Đoan Thục đang làm cố vấn trong lĩnh vực truyền thông tại Canada sau khi tốt nghiệp khóa “sau tiến sĩ” (postdoctorat) tại nước này.

(*) Con Vịt Buộc là tờ tuần báo châm biếm và trào phúng của Pháp thành lập năm 1915, tòa soạn đặt tại Paris.