Ảnh: Time

Trong một cuộc nghiên cứu mới đây, các nhà khoa học đã xác định được độ tuổi mà cơ hội đạt được sự lưu loát hoàn toàn của người học "rơi theo chiều thẳng đứng", đó là 10 tuổi.

Khó sau 10 tuổi

Nghiên cứu vừa được xuất bản trên tạp chí Cognition này đã thấy rằng người học gần như không thể đạt được mức độ trôi chảy ở mức như người bản xứ nếu họ bắt đầu học một ngôn ngữ thứ hai sau 10 tuổi - dù điều đó dường như không phải là do các kĩ năng ngôn ngữ trở nên tệ hơn vào lứa tuổi này.

"Bạn vẫn học được nhanh. Chỉ là do bạn hết thời gian, vì khả năng học bắt đầu giảm ở độ tuổi khoảng 17 hoặc 18", Joshua Hartshorne - đồng tác giả cuộc nghiên cứu và cũng là giáo sư tâm lý tại đại học Boston, cho biết.

Những ai bắt đầu học sau tuổi lên 10 một vài năm cũng có thể trở nên khá giỏi một ngôn ngữ, nhưng không thể đạt được sự trôi chảy hoàn toàn, nghiên cứu lưu ý.

Hartshorne cho biết họ vẫn chưa rõ lý do người ta bị sụt giảm khả năng học ở ngưỡng trưởng thành. 

Những giải thích khả dĩ có thể gồm: các thay đổi trong độ mềm dẻo của bộ não, thay đổi lối sống liên quan tới việc bước vào lực lượng lao động, vào đại học, hoặc do không sẵn lòng học hỏi những điều mới mẻ - vốn là những vấn đề tăng lên theo tuổi tác.

Mặc dù điều đó có thể dường như gây nản lòng, nhưng nó lại mang tính khích lệ cho các nhà khoa học khi biết được rằng giai đoạn quan trọng cho việc tiếp nhận một ngôn ngữ có thể là lâu hơn đáng kể so với những gì họ nghĩ trước đây.

Một số nhà khoa học tin rằng cánh cửa hẹp đó đã đóng lại ngay sau khi ra đời, trong khi những người khác kéo dài nó cho tới những năm đầu của tuổi thanh niên. 

Khi được so sánh với những ước tính đó thì 17 hoặc 18 - độ tuổi mà khả năng học ngôn ngữ bắt đầu suy giảm, dường như tương đối già.

Hòa nhập thay vì chỉ ngồi trong lớp học

Nghiên cứu trên đã sử dụng một phương pháp "độc nhất vô nhị" để có được phát hiện mới đó. Theo đó nhóm nghiên cứu đã tạo ra một bảng câu hỏi trắc nghiệm về ngữ pháp thân thiện với người dùng, với mục tiêu là sẽ "lan truyền chóng mặt" trên mạng.

Bảng câu hỏi dài 10 phút có tên là "Which English?" đã thu hút mọi người bằng cách đoán ngôn ngữ mẹ đẻ, phương ngữ và quốc gia của họ, dựa trên các câu trả lời dành cho những câu hỏi về ngữ pháp tiếng Anh.

Cuối bảng câu hỏi, mọi người được hỏi về ngôn ngữ mẹ đẻ thật sự của họ, họ đã học ngôn ngữ nào khác không, học khi nào và trước đó họ đã sống ở đâu.

Mẹo này đã có tác dụng. Bảng câu hỏi được chia sẻ hơn 300.000 lượt trên Facebook, lên trang nhất của Reddit và đạt được nhiều sự chú ý trên diễn đàn 4chan.

Gần 670.000 người đã làm nó, mang lại cho các nhà nghiên cứu khối lượng dữ liệu khổng lồ từ những người nói tiếng Anh bản xứ và không bản xứ đủ mọi độ tuổi. Một vài người trong số họ có nói những ngôn ngữ khác, và một số thì không.

Việc phân tích các câu trả lời và lỗi của những người tham gia đã cho phép nhóm nghiên cứu rút ra những kết luận chính xác hơn bình thường về việc học ngôn ngữ.

Ngoài những điều hiểu được về giai đoạn quan trọng đó, Hartshorne nói rằng kết quả thu được từ bảng câu hỏi rõ ràng cho thấy rằng học sinh thành công hơn khi các em học một ngôn ngữ mới bằng cách hòa nhập, thay vì chỉ ngồi trong lớp học.

Dù thừa nhận "nói là dễ hơn làm", nhưng ông cho rằng "bạn sẽ thỏa mãn hơn nếu tới một quốc gia khi trưởng thành và cố gắng học một ngôn ngữ so với chỉ toàn học ở trường".

Nếu đến một quốc gia khác không phải là một lựa chọn của bạn thì Hartshorne khuyên hãy bắt chước một môi trường hòa nhập càng nhiều càng tốt, đó là tìm ra những cách để được nói chuyện thật sự với người bản xứ thay vì cố gắng cải thiện kĩ năng từ những cuốn sách.

"Nếu bạn làm được như thế, việc trở nên giao tiếp giỏi là điều hoàn toàn có thể, ngay cả khi bạn đã trưởng thành", ông nói.

Theo Hartshorne, điều đó sẽ mang tính khích lệ cho những ai qua thời tiểu học đã lâu. Bộ não người trưởng thành dường như giỏi học hơn so với những gì mà các nhà nghiên cứu từng nghĩ.

"Chúng tôi thấy rằng mọi người không bắt đầu nhìn thấy sự thiếu tính mềm dẻo cho tới khi ở cuối độ tuổi thiếu niên, đầu độ tuổi trưởng thành, giữa độ tuổi trưởng thành.

Là một nhà khoa học, luôn thú vị khi có lĩnh vực chưa được khám phá, nhưng nó cũng nhắc nhở chúng tôi cẩn thận về những điều chúng tôi không biết. Nó làm cho tôi tự hỏi Còn những điều gì khác mà chúng tôi chưa biết", ông nói.

TTO - Ngày càng nhiều ông bố bà mẹ đầu tư cho con học ngoại ngữ, có người cho con làm quen với ngoại ngữ từ giai đoạn mầm non. Câu hỏi đặt ra là có nên cho trẻ học ngoại ngữ quá sớm?