Cán bộ quản lý một trường ĐH ngoài công lập tại TP.HCM

Nhiều trường ngưng sử dụng bằng của ĐH Đông Đô

ĐH Quốc gia Hà Nội đã tạm dừng sử dụng văn bằng 2 ngành ngôn ngữ Anh do Trường ĐH Đông Đô cấp trong tuyển sinh đầu vào, cũng như xét chuẩn đầu ra cho đến khi có kết luận chính thức của cơ quan an ninh điều tra. Ngoài ra, ĐH Sư phạm Hà Nội có 4 học viên cao học và 4 nghiên cứu sinh; Học viện Báo chí và tuyên truyền cũng có 4 nghiên cứu sinh... Những trường này đều chọn phương án tạm dừng sử dụng văn bằng 2 của Trường ĐH Đông Đô và chờ kết luận của cơ quan điều tra.

Theo các trường, có một vấn đề là dù nhiều trường hợp học Trường ĐH Đông Đô học giả nhưng lại được cấp bằng thật với phôi bằng chuẩn của Bộ GD-ĐT.

"Trường ĐH Đông Đô đã tuyển sinh trái phép. Tuy nhiên phôi bằng trường này cấp cho người học lại là phôi bằng thật của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Vì thế có ý kiến cho rằng cần phải xác định xem người học nào đi học thật, người học nào không học vẫn nhận bằng của Đông Đô, trên cơ sở đó mới có thể ra quyết định" - một lãnh đạo trường ĐH nói.

PGS.TS Nguyễn Ngọc Điện (hiệu trưởng Trường ĐH Hoa Sen, TP.HCM):

Tạo ra "gọng kềm" giám sát chất lượng

Tình trạng học giả - bằng thật rất khó để phát hiện và xử lý vì tất cả hồ sơ, giấy tờ, minh chứng đều thể hiện đầy đủ theo quy định. Nước Mỹ cũng chịu thua với tình trạng bằng thật - học giả này. Không ít trường ĐH Mỹ từng qua Việt Nam đào tạo trực tuyến, trực tiếp, thậm chí là bán bằng.

Để có dạy thật và học thật cần phải thay đổi chính sách tuyển dụng, quản lý cán bộ và thay đổi triệt để từ đảm bảo chất lượng bên trong lẫn kiểm định bên ngoài của các trường để tạo thành gọng kềm giám sát.

Khi nào tuyển dụng vẫn còn dựa vào hồ sơ, bằng cấp, không qua phỏng vấn thực sự, đánh giá chuyên môn khách quan, tình trạng bằng thật nhưng học giả vẫn còn đất sống. Năng lực được đánh giá chính xác, không ai dám bỏ tiền đi học giả.

Với chính sách quản lý chất lượng, điều này phụ thuộc nhiều vào các trường cũng như chính sách quản lý. Các trường phải xây dựng được hệ thống đảm bảo chất lượng, có cơ chế vận hành và giám sát lớp học, kiểm tra đánh giá trung thực, có hồ sơ minh chứng đầy đủ.

Ngoài ra cần có quy định kiểm định bắt buộc từ các tổ chức kiểm định độc lập để giám sát và công nhận quá trình đảm bảo chất lượng. Như vậy sẽ tạo ra "gọng kềm" để giám sát chất lượng.

PGS.TS Nguyễn Hội Nghĩa (nguyên phó giám đốc ĐH Quốc gia TP.HCM):

Cần cải tiến công tác kiểm tra, kiểm định

Việc học tập cũng như trang bị kiến thức, kỹ năng thật có thể trải dài trên thang đo rộng, từ không đến có vừa vừa với nhiều mức độ và đạt chuẩn đầu ra để thực sự xứng đáng với tấm bằng. Nhưng trên thực tế, một người có thể có bằng thật nhưng học giả với nhiều biểu hiện khác nhau, như báo chí từng nêu (học nhờ, thi hộ, mua điểm, thuê viết luận văn...).

Theo tôi, nhà trường phải chịu trách nhiệm hoàn toàn về việc bảo đảm chuẩn đầu ra đúng trình độ, theo đúng quy định của quốc gia, như thông lệ quốc tế, nhất là trong bối cảnh tăng cường tự chủ phải gắn liền tương xứng với trách nhiệm giải trình.

Có hai khía cạnh đảm bảo chất lượng bên trong và bên ngoài. Hiện nay, các văn bản pháp lý của ngành khá đầy đủ. Tuy nhiên quả thực không ít trường còn chưa thành thục trong việc đảm bảo chất lượng bên trong của mình.

Ngành giáo dục cần tăng cường hỗ trợ các trường trong việc này, tổ chức hội nghị, hội thảo, tập huấn, bồi dưỡng, đào tạo, cung cấp các tài liệu hướng dẫn, bổ sung các quy định phù hợp...

Về đảm bảo chất lượng bên ngoài, công khai thông tin và nhất là công tác kiểm tra, kiểm định chất lượng là những công cụ tốt, với điều kiện phải làm tốt thực sự.

Ngành cần tiếp tục cải tiến công tác kiểm tra, còn công tác kiểm định cần làm chặt chẽ hơn, đi vào thực chất sâu hơn. Trách nhiệm của các trung tâm/các đoàn kiểm định là hết sức quan trọng, là cánh cửa đánh giá chất lượng, nếu làm chưa tốt sẽ khó có được lòng tin của xã hội, đồng thời không hỗ trợ hiệu quả để các trường cải tiến chất lượng. Cuối cùng là công tác khen thưởng, kỷ luật phải nghiêm minh, tránh xuề xòa; có vậy mới mong có sự răn đe nhất định.

TS Thái Thị Tuyết Dung (phó giám đốc phụ trách Trung tâm đào tạo trực tuyến Trường ĐH Luật TP.HCM):

Phôi bằng thật không là yếu tố quyết định

Để ngăn chặn triệt để tình trạng bằng thật, học giả là không dễ, bởi liên quan quá nhiều yếu tố như văn hóa trọng bằng cấp của người Á Đông, văn hóa pháp lý, ý thức pháp luật và cả tính khả thi, hợp lý của các quy phạm pháp luật.

Dưới góc độ một người nghiên cứu pháp luật và quan sát, theo tôi, để ngăn chặn cần tổng hòa nhiều yếu tố. Trước hết là pháp luật và cơ chế áp dụng pháp luật phải nghiêm minh. So với quy định về xử lý kỷ luật cán bộ, công chức, viên chức trong nghị định 34/2001, nghị định 27/2012 trước đây, hành vi vi phạm liên quan đến "sử dụng văn bằng, chứng chỉ, giấy chứng nhận, xác nhận giả hoặc không hợp pháp để được tuyển dụng, bổ nhiệm" thì nghị định 112/2020/NĐ-CP đã tăng mức xử lý kỷ luật nặng hơn nhiều.

Phôi bằng thật không phải là yếu tố quyết định. Cách đây mấy năm, Trường ĐH Luật Hà Nội từng thu hồi văn bằng cử nhân của một học viên (học thật) vì đầu vào không đảm bảo thì cũng không thể là bằng thật. Nếu bằng thật mà không có căn cứ nào để chứng minh học viên có quá trình học (như không thi môn nào nhưng có điểm, nhờ người thi hộ...), tùy theo tính chất và mức độ vi phạm, căn cứ vào thông tư 21/2019 của Bộ GD-ĐT ban hành quy chế quản lý bằng tốt nghiệp và chứng chỉ của hệ thống giáo dục quốc dân có thể thu hồi bằng đã cấp.

TRẦN HUỲNH - MINH GIẢNG ghi