Hai đồng minh của Mỹ lần lượt là Nhật và Úc đã bắn tín hiệu đáng chú ý. Bộ Quốc phòng Úc ngày 22-4 xác nhận một tàu hộ vệ của nước này đã tham gia tập trận với 3 tàu chiến Hải quân Mỹ ở Biển Đông. Một ngày trước đó, Ngoại trưởng Nhật Bản Motegi bày tỏ quan ngại về chuyện Trung Quốc tự tiện thành lập chính quyền quản lý Trường Sa và Hoàng Sa trên Biển Đông thuộc chủ quyền của Việt Nam.

Nó gợi lại những suy nghĩ về "tứ giác kim cương" (QUAD) Mỹ - Nhật - Ấn - Úc, được cho là bộ tứ an ninh để kiềm tỏa sức ảnh hưởng và các hành động ngày càng lộng hành của Trung Quốc trong khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Úc, Nhật lên tiếng

Thông báo của phía Úc được đưa ra một ngày sau khi Hải quân Mỹ xác nhận hai tàu chiến của nước này đã hoạt động ở Biển Đông, gồm tàu tấn công đổ bộ USS America và tàu tuần dương mang tên lửa dẫn đường USS Bunker Hill.

Nguồn tin của Reuters nói các tàu Mỹ đã ở gần khu vực tàu khảo sát Hải Dương địa chất 8 của Trung Quốc đang hoạt động, tức cũng gần địa điểm hoạt động của tàu khoan West Capella do công ty dầu mỏ quốc doanh của Malaysia Petronas vận hành.

Theo lời Bộ Quốc phòng Úc, "trong vài ngày qua", tàu hộ vệ HMAS Parramatta lớp ANZAC đã tập trận cùng USS America, USS Bunker Hill và một tàu khác của Mỹ, được biết là USS Barry. Trong tuyên bố gửi Reuters, Bộ Quốc phòng Úc cho biết trong quá trình tập trận, nhóm tàu đã mài giũa khả năng tương tác giữa hải quân Mỹ và Úc, bao gồm tiếp nhiên liệu trên biển, vận hành trên không, thao tác dưới biển, diễn tập liên lạc.

Trong khi đó người phát ngôn Bộ Quốc phòng Úc nói tàu HMAS Parramatta đã tiến hành một đợt triển khai diện rộng xuyên qua khu vực phía nam và đông nam châu Á trong hai tháng gần đây, nhằm củng cố ổn định và an ninh khu vực.

Các chuyên gia quốc phòng cũng tin rằng việc Úc tham gia tập trận hàng hải với tàu Mỹ đã được lên lịch trước đó nhiều tháng. Tuy nhiên Đài ABC (Úc) cũng lưu ý về tính thời điểm của việc công bố này, vì nó diễn ra giữa lúc nhiều nước đang thể hiện mối lo ngại với "việc mở rộng của Trung Quốc trong khu vực", mà cụ thể là việc tự tiện đặt tên hai đơn vị quản lý hành chính ở Trường Sa và Hoàng Sa.

Theo ABC News, bất kể đại dịch do virus corona chủng mới gây ra (COVID-19) đã bắt đầu từ tháng 1, các quan chức Úc vẫn theo sát tình hình trong thời điểm "Bắc Kinh đẩy mạnh các hoạt động của mình trên khu vực Biển Đông quan trọng về mặt chiến lược".

Đài Úc trích dẫn việc Việt Nam trình công hàm lên Liên Hiệp Quốc phản đối công hàm tuyên bố chủ quyền phi pháp của Trung Quốc hồi đầu tháng 4.

Đi đêm nhiều và... gặp ma?

Một lần nữa, các bản tin nói về hoạt động gây hấn của Trung Quốc tiếp tục nhắc tới yếu tố "đại dịch COVID-19", phản ánh mối lo ngại của Mỹ về khả năng Bắc Kinh lợi dụng sự chú trọng của các nước vào đại dịch để đẩy nhanh mục tiêu gặt hái lợi ích chính trị trong các vấn đề nóng của thế giới. Và COVID-19 cũng có khả năng sẽ ảnh hưởng tới cục diện quốc tế liên quan tới Trung Quốc, đặc biệt là Biển Đông.

Trong một cuộc điện đàm ngày 21-4 về chủ đề COVID-19, Ngoại trưởng Nhật Bản Toshimitsu Motegi đã phản đối Trung Quốc về chuyện Bắc Kinh đưa tàu qua vùng nước tranh chấp giữa hai nước gần đảo Senkaku/Điếu Ngư ở biển Hoa Đông. Hãng Kyodo cho biết Trung Quốc đã 7 lần xâm nhập vào vùng biển do Nhật kiểm soát trong năm nay, và gần nhất là sự hiện diện của 4 tàu Trung Quốc cuối tuần trước.

Đáng chú ý, Ngoại trưởng Motegi trong cuộc điện đàm với Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị cũng nêu quan ngại về chuyện Trung Quốc thành lập chính quyền quản lý Trường Sa và Hoàng Sa trên Biển Đông thuộc chủ quyền của Việt Nam.

Trung Quốc với những hành động gây hấn và khiêu khích gần đây ở Biển Đông rõ ràng đã khiến Mỹ, Nhật và Úc lên tiếng trực tiếp hoặc gián tiếp.

Tín hiệu về một liên minh "tứ giác kim cương" (QUAD) Mỹ - Nhật - Úc và Ấn Độ do Mỹ dẫn đầu ít nhiều có thể ngăn cản âm mưu bành trướng của Trung Quốc ở Biển Đông trong bối cảnh cả thế giới đang chống chọi với dịch bệnh.

Ngoại trưởng Mỹ: Trung Quốc lợi dụng dịch bệnh để bắt nạt láng giềng ở Biển Đông

TTO - Ông Mike Pompeo chỉ đích danh Trung Quốc khi cáo buộc nước này lợi dụng tình hình dịch bệnh để bắt nạt các nước láng giềng ở Biển Đông. Ngoại trưởng Mỹ cũng tiếp tục chỉ trích Bắc Kinh che giấu thông tin dịch bệnh giai đoạn đầu.