Phóng to

Hiện tại, thị trường VN đã chấp nhận cho một lượng lớn xe tải và xe khách nhãn hiệu Trung Quốc từ bốn công ty lớn đổ vào. Có tới hàng chục nhãn hiệu xe Trung Quốc được lắp ráp tại VN.

Vượt qua một loạt những vấn đề về chất lượng và công nghệ sản xuất, các hãng xe hơi Trung Quốc đang có kế hoạch phát triển sản lượng lớn hơn và muốn xuất khẩu sản phẩm ra bên ngoài lãnh thổ, VN là thị trường thật sự tiềm năng.

Nhu cầu mua ôtô tại VN vẫn rất lớn. Thị trường ôtô hiện đang là mảnh đất màu mỡ cho các DN sản xuất, lắp ráp trong nước và nhập khẩu. Điều này thể hiện qua con số: bình quân 142 người VN mới có 1 xe, trong khi Thái Lan là 9, Malaysia là 5 và Philippines 32. Các nhà nghiên cứu thị trường dự đoán, bất chấp thuế tiêu thụ đặc biệt cao, tốc độ tiêu thụ ôtô của VN trong mấy năm tới sẽ tăng trung bình 45%.

Nguyên Thứ trưởng Bộ Công nghiệp Nguyễn Xuân Chuẩn nhận định VN là thị trường lớn đối với ngành công nghiệp ôtô. Khi buộc phải dỡ bỏ hàng rào bảo hộ, xe giá rẻ Trung Quốc sẽ tràn vào và tạo ra một bức tranh hoàn toàn mới về thị phần.

Theo nhận định của một số chuyên gia thị trường, không chỉ xe tải, xe khách mà cả xe con Trung Quốc giá rẻ cũng sẽ "đổ bộ" vào VN và sẽ tạo ra "cuộc chiến" ôtô giống như xe máy Trung Quốc giá rẻ trước đây. Theo họ dự đoán, cuộc cạnh tranh giữa các loại xe tải, xe buýt, xe khách, xe ca, xe chuyên dùng Trung Quốc với xe Hàn Quốc, Nhật và Nga sẽ trở nên quyết liệt vào năm 2006.

Vậy là ngành công nghiệp non trẻ ô tô của VN lại đứng trước những thách thức mới khi đã bỏ ngõ một thị trường tiềm năng. Trước nay, giá ô tô mà người tiêu dùng VN phải chịu cao hơn khoảng 1,3 đến 1,8 lần so với giá sản xuất chính hãng và các nước ASEAN, khi muốn làm chủ một chiếc xe ô tô.

Lý do của giá ô tô cao ngất ngưỡng được đổ cho các nguyên nhân: thuế cao, chính sách bảo hộ và sản xuất kém hiệu quả.

Hiện tại, dự luật về Thuế tiêu thụ đặc biệt trong đó có mặt hàng ô tô đang được thảo luận và bàn bạc với nhiều ý kiến khác nhau. Để tạo điều kiện cho ngành công nghiệp ô tô có thời gian nâng cao năng lực cạnh tranh, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) cho phép ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước được áp dụng mức thuế suất thuế TTĐB thấp hơn so với ô tô nhập khẩu theo một lộ trình ưu đãi đến hết năm 2006.

Mới đây, Ủy ban Kinh tế và Ngân sách của Quốc hội đã họp thẩm định về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế TTĐB nhằm đáp ứng yêu cầu gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO). Trong quá trình thảo luận, đa số ý kiến đề nghị áp dụng chung mức thuế suất là 50%, 30% và 15% cho cả ô tô sản xuất trong nước và ô tô nhập khẩu.

Nếu đề nghị trên được Quốc hội thông qua vào tháng 10 này thì việc sửa đổi nói trên có thể bắt đầu áp dụng từ đầu năm 2006, tức sớm hơn một năm so với lộ trình ưu đãi. Tuy nhiên có ý kiến cho rằng việc cào bằng mức thuế sẽ biến VN thành một thị trường nhập khẩu xe của thế giới và ngành công nghiệp ô tô non trẻ của VN sẽ bị bóp chết.

Nhiều ý kiến khác cho rằng mức thuế mà Chính phủ đưa ra (50%, 30%, 15%) là hợp lý vì nếu thuế suất cao hơn sẽ dễ xảy ra gian lận thương mại, trốn thuế. Mặt khác, theo nhận định của giới chuyên môn, mặc dù xe sản xuất trong nước sẽ khó tiêu thụ hơn nhưng bù lại lượng xe nhập khẩu lại tăng lên nhờ thuế suất giảm mạnh. Do đó, nguồn thu ngân sách cũng sẽ không bị tác động đáng kể.

Đối mặt với làn sóng ô tô gía rẻ, ngành công nghiệp ô tô VN cần phải có bước tự khẳng định mình. Còn người tiêu dùng VN, có quyền thêm một niềm hy vọng mới trong việc sở hữu phương tiện ô tô. Nhưng để có được ô tô giá rẻ lẫn chất lượng cao, còn chưa có ai dám khẳng định rõ ràng ở một thời điểm nhất định nào, năm 2008 hay đến khi lộ trình AFTA được thực hiện.