Phóng to

Andy Hồ tại nông trại do mình đầu tư ở làng Ogema thuộc tỉnh Saskatchewan (Canada) - Ảnh: AFP

Là một giám đốc nhà máy đồ chơi Mattel ở Trung Quốc, năm 2004 Andy Hồ, 39 tuổi, quyết định di cư đến Canada và bắt đầu bước sang lĩnh vực đầu tư bất động sản. Hồ thành lập công ty bất động sản Maxcrop và chọn tỉnh Saskatchewan, nơi sở hữu 45% đất canh tác ở Canada, làm chốn cắm dùi. Anh lùng sục khắp địa bàn tỉnh và đặt hết tâm huyết vào Ogema, ngôi làng nông thôn với khoảng 400 cư dân sinh sống.

Các khách hàng của Hồ phần lớn là nhà đầu tư cũng nhanh chóng chộp lấy hàng ngàn hecta đất tại Ogema và các khu vực lân cận. Có tin cho rằng Maxcrop đang sở hữu 3.000ha và đứng ra điều hành khoảng 30.000ha khác của các khách hàng đầu tư của mình. Sau khi thâu tóm đất nông nghiệp tại đây, Maxcrop bắt đầu cho người dân bản địa thuê lại các khu đất này để canh tác.

Chỉ động cơ kinh doanh?

Tham vọng của Hồ không chỉ dừng ở việc trồng trọt. Hồ chỉ tay đến một thị trấn hẻo lánh gần làng Ogema và cho biết sẽ bắt đầu xây dựng một trại chăn nuôi và thuê các cặp vợ chồng trẻ Trung Quốc sang chăm sóc đàn gia súc. Hồ cho biết sẽ mất 2-3 năm để biến nơi đây thành khu chăn nuôi lớn nhất Canada với 5.000 con cừu.

Tất cả sản phẩm thu hoạch được sẽ xuất khẩu về Trung Quốc. Theo Hồ, tầng lớp trung lưu của Trung Quốc “cần thêm nhiều đạm” và “họ sẵn sàng trả tiền cho đồ ăn ngon”. “Cơ hội ở đây là rất lớn” - Hồ khẳng định chắc nịch. Giống như Hồ, nhiều Hoa kiều cũng đang mạnh tay thâu tóm đất nông nghiệp tại Canada

Theo AFP, tại tỉnh Saskatchewan giá đất nông nghiệp đã tăng 10% trong năm 2012. Tuy nhiên, theo anh Ian Hudson, một nông dân Canada sống gần làng Ogema, giá đất trong ba năm vừa qua ở những khu vực có người Trung Quốc sinh sống đã tăng đến 50%. Theo tính toán của chính quyền tỉnh Saskatchewan, khoảng nửa tá công ty đầu tư lớn đã mua đứt các nông trại trong tỉnh.

Trước tình hình đó, các quan chức tỉnh Saskatchewan bắt đầu nhiều cuộc điều tra. Một điều tra viên đặc biệt đã được thuê để tìm hiểu về nguồn gốc số tiền đầu tư và việc những nhà đầu tư này có nhận được trợ cấp từ bên ngoài để thâu tóm thị trường bất động sản tại đây hay không. Bộ trưởng nông nghiệp tỉnh, ông Lyle Stewart, cho biết “hai hoặc ba trường hợp khả nghi” đã được lưu ý để theo dõi chặt chẽ hơn nữa, dù vậy ông Stewart từ chối cung cấp thêm thông tin với lý do quá trình điều tra vẫn đang được tiến hành.

Chính quyền Saskatchewan quy định rất rõ rằng việc đầu tư vào đất nông nghiệp tại đây chỉ dành cho công dân Canada và những người định cư lâu dài. Tuy vậy, ông Stewart lại cho biết bất động sản ở Saskatchewan hiện rất rẻ, thuế má, lãi suất ngân hàng hiện đang ở mức thấp kỷ lục, trong khi giá cả hàng hóa đang có xu hướng đi lên và do vậy “đây là điều kiện hoàn hảo cho các nhà đầu tư”.

Làm thuê trên chính đất của mình

Dưới con mắt của người dân bản địa, việc đất nông nghiệp bị thâu tóm ồ ạt tại Canada đã dấy lên lo ngại rằng thế hệ nông dân trẻ ở đất nước này đang bắt đầu bị dân nhập cư Trung Quốc đẩy ra khỏi thị trường địa phương. Nạn đầu cơ bất động sản đã khiến các nông dân bản địa trẻ tuổi khó lòng mua được đất canh tác. Anh Stuart Leonard, 34 tuổi, một nông dân trẻ thế hệ thứ năm tại Canada, bắt đầu hoài nghi: “Với những công ty lớn như vậy, họ sẽ không thể nào tự mình trồng trọt. Liệu rồi đây tất cả chúng ta có bị biến thành nhân công của họ không?”.

Không chỉ riêng tại Canada, báo Wall Street Journal dẫn một cuộc khảo sát do Học viện Lowy thực hiện trên 1.002 người dân Úc hồi tháng 3-2013 cho thấy 57% người dân nước này lo ngại về việc Trung Quốc mua nhiều đất nông nghiệp để thành lập trang trại. Và mặc dù trong thời điểm hiện tại Úc đang mở rộng quan hệ hợp tác với Trung Quốc, việc đổ vốn của Bắc Kinh vẫn là vấn đề nhạy cảm tại đây, đặc biệt là trong thị trường đất nông nghiệp. Năm ngoái, việc đồng ý cho một công ty Trung Quốc mua một trang trại bông cotton lớn của Úc đã dấy lên sự chỉ trích mạnh mẽ từ một số nhà làm luật Úc.