Các cặp đôi xếp hàng đợi đến lượt để được tham gia trải nghiệm đám cưới, một phần sự kiện mai mối tại Thượng Hải nhằm động viên các cặp đôi lập gia đình. Ảnh: REUTERS

Ở Trung Quốc, nơi đặt giá trị gia đình lên hàng đầu, không lập gia đình bị xã hội chỉ trích nặng nề. Mặc dù vậy, trong những năm gần đây, Trung Quốc chứng kiến sự sụt giảm nghiêm trọng trong số cặp đôi kết hôn.

Đây không chỉ là mối lo của các bậc phụ huynh, mà còn đề ra những thách thức lớn cho chính quyền khi xu hướng xuất phát từ sự mất cân bằng giới và thay đổi trong suy nghĩ của giới trẻ.

Nỗi lo lắng của cha mẹ

Theo đài BBC, từ năm 2015, Trung Quốc đã nhận thấy số người đăng ký kết hôn sụt giảm nghiêm trọng, giảm 6,3% so với năm 2014 và 9,1% so với năm 2013, theo số liệu của chính phủ.

Bên cạnh đó, tuổi trung bình kết hôn của nước này cũng đã tăng thêm 1,5 tuổi trong mười năm qua, cao hơn ơ Đài Loan và Hong Kong.

Việc giảm tỉ lệ lập gia đình và tăng tuổi kết hôn là xu hướng toàn cầu. Các nước phát triển như Nhật Bản, Mỹ đều đã phải trải qua hiện tượng tương tự. Tuy nhiên, ở Trung Quốc nơi mà người dân đặt giá trị của gia đình lên hàng đầu, việc con cái không kết hôn khiến các bậc phụ huynh mất ăn mất ngủ.

Nhiều cha mẹ tìm cách mai mối cho con mình qua người quen, và tìm mọi cách để con mình kết hôn sớm.

Số khác tìm đến những “góc mai mối” - nơi các phụ huynh có con độc thân đến trao đổi thông tin của con và sắp xếp cuộc gặp bí mật, thông thường là trái với ý muốn của con cái.

Tuy nhiên, giới trẻ chỉ làm theo ý họ. Mặc dù họ vẫn hẹn hò ở độ tuổi 20 và 30, nhưng họ ít nghĩ đến chuyện hôn nhân.

Giới trẻ ngày nay thấy nhiều cơ hội khác bên cạnh cuộc sống xoay quanh gia đình và con cái như thời cha ông mình. Một số người ưu tiên công việc bên trên gia đình (dù theo kiểu tự nguyện hay bắt buộc), số khác muốn hưởng thụ những mặt khác của cuộc sống.

Thế giới phim ảnh từ Mỹ và phương tây cũng đã mang đến cho người trẻ Trung Quốc lối suy nghĩ mới: không cần bạn đời để được sống một cuộc sống hạnh phúc!

Ngoài ra, thống kê cho thấy 85% công nhân, nam lẫn nữ, ở Trung Quốc đang phải làm việc hơn 44 giờ mỗi tuần khiến họ không có nhiều thời gian để xây dựng các mối quan hệ cho cá nhân.

Giới trẻ Trung Quốc ngày nay bước ra ngoài để khám phá thế giới nhiều hơn - Ảnh: REUTERS

Nỗi lo của chính phủ

Không chỉ là các bậc cha mẹ, mà chính quyền Bắc Kinh cũng “đứng ngồi không yên” với sự sụt giảm tỷ lệ hôn nhân trong những năm gần đây.

Vào năm 2007, Bộ Giáo dục Trung Quốc từng bêu riếu những người phụ nữ “ế” khi quá 27 tuổi mà chưa lấy chồng, khẳng định họ nên hạ thấp những tiêu chuẩn “phi thực tế”. Hành động đó từng bị các nhà phê bình và xã hội chỉ trích nặng nề.

Đến năm 2016, chính quyền Bắc Kinh thậm chí còn cho phép các cặp cưới “muộn” (nam trên 25 tuổi, nữ trên 23 tuổi) nghỉ thêm 7 ngày đi tuần trăng mật nhằm khuyến khích các cặp đôi đi đến hôn nhân và sinh con sớm nhất có thể.

Tuy nhiên, điều làm chính quyền Bắc Kinh lo lắng nhất là số lượng đàn ông chưa có vợ sinh sau năm 1970. Trong thời gian này, sự chênh lệch giới đạt đỉnh điểm ở Trung Quốc do chính sách một con khiến nhiều gia đình nạo phá thai để tìm cho được con trai theo phong tục truyền thống.

Hiện tại số đàn ông Trung Quốc ở độ tuổi lấy vợ được ước tính từ 24 đến 33 triệu người, thường có hoàn cảnh khó khăn, và sống ở vùng nông thôn.

Theo tờ Nhân dân Nhật báo, tình trạng “ế vợ" ở nam giới nghiêm trọng hơn ở nữ giới bởi nó có thể kéo theo sự gia tăng các tệ nạn xã hội như bài bạc, mại dâm và buôn người.

Theo ông Xuan Li, chuyên gia Đại học NYU Thượng Hải, Trung Quốc nên tập trung vào các giải pháp như trao quyền kết hôn, hoặc không kết hôn, cho giới trẻ, đưa ra các chính sách thúc đẩy môi trường làm việc thân thiện và bảo vệ các quyền của phụ nữ.