Bộ trưởng Thương mại Mỹ Wilbur Ross - Ảnh: AFP

Một báo cáo chi tiết về 35 nguyên tố và hợp chất "cực kỳ quan trọng với an ninh quốc gia và an ninh kinh tế Mỹ" sẽ sớm được công bố, Bộ trưởng Ross lên tiếng khẳng định ngày 4-6 (giờ Mỹ). 

Ngoài uranium và titanium, đất hiếm - thứ hiện diện trong tất cả linh kiện điện tử, từ điện thoại thông minh smartphone đến máy tính, máy bay, thiết bị GPS hay tên lửa, trở thành cái tên đáng lưu ý nhất.

"Thông qua các khuyến nghị và đánh giá chi tiết trong báo cáo trên, chính phủ liên bang sẽ tiến hành các bước đi chưa từng có tiền lệ để bảo đảm rằng Mỹ sẽ không bao giờ bị thiếu hụt những nguyên tố thiết yếu này", Hãng thông tấn AFP dẫn lời ông Ross tiết lộ thêm.

"Những nguyên tố quan trọng này thường bị ngó lơ, nhưng thẳng thắn mà nói, với cuộc sống hiện đại này, thiếu chúng là điều không thể", Bộ trưởng Ross chia sẻ.

Mỹ hiện là nhà nhập khẩu đất hiếm hàng đầu thế giới với nguồn cung chủ yếu đến từ Trung Quốc. Có nhiều dấu hiệu cho thấy Bắc Kinh có ý định biến đất hiếm trở thành con bài trả đũa Mỹ trong cuộc chiến thương mại do Washington khơi mào trước.

Hôm 3-6, một ngày trước tuyên bố của bộ trưởng thương mại Mỹ, Ủy ban cải cách và phát triển quốc gia Trung Quốc (NDRC) đánh tiếng đã "thảo luận về các biện pháp kiểm soát xuất khẩu" đất hiếm tại một hội nghị tập hợp các chuyên gia đầu ngành.

"Theo gợi ý của các chuyên gia, Trung Quốc cần phải tăng cường việc kiểm soát xuất khẩu và thành lập một cơ chế đánh giá, theo dõi toàn bộ quá trình xuất khẩu đất hiếm", NDRC nhấn mạnh.

Lý giải cho điều đó, NDRC cho rằng hành động này là cần thiết để "hạn chế việc khai thác trái phép và buôn lậu khoáng sản quan trọng, góp phần đưa ngành công nghiệp đất hiếm Trung Quốc vào chuỗi giá trị".

Thời gian trôi qua, khi nhìn lại người ta thấy chính quyền Trump đã biết rõ điểm yếu của mình nếu phát động một cuộc chiến thương mại với Trung Quốc. Tháng 9-2017, Tổng thống Trump ra lệnh cho Bộ Thương mại và các cơ quan khác của Mỹ phải tìm ra các nguyên liệu mới, thay thế các nguyên liệu quan trọng nhưng phải phụ thuộc nước ngoài.

Điều ông Trump lo sợ là trong trường hợp xấu nhất các nguồn cung cho Mỹ sẽ bị gián đoạn, ảnh hưởng trực tiếp đến các công ty nước này.

Mỹ hiện đang có tới 1,4 triệu m3 đất hiếm trong kho dự trữ, gấp 93 lần sản lượng khai thác được năm 2018, theo Cục Khảo sát địa chất Mỹ. Việc xử lý đất hiếm khai thác tại mỏ đất hiếm duy nhất của Mỹ hiện nay phụ thuộc hoàn toàn vào Trung Quốc.

TTO - Các động thái mới đây của Trung Quốc hàm ý sẽ cắt giảm số lượng đất hiếm xuất khẩu sang Mỹ đã gây nhiều chú ý của công luận thế giới. Vậy đất hiếm là gì, chúng có thực sự hiếm như tên gọi?