Phóng to

Tổng thống Philippines Benigno Aquino

Trong một cuộc phỏng vấn với báo The Financial Times, ông Aquino nói Trung Quốc đang “chơi một trò chơi nguy hiểm đu đưa trên miệng hố chiến tranh và ngoại giao tàu chiến”, theo báo Financial Times ngày 27-5.

Tổng thống Philippines nói thêm ông đã nhận được các báo cáo về vụ xâm nhập gần đây của một tàu nghiên cứu Trung Quốc ở mỏ dầu Galoc của Philippines, cách bờ biển của tỉnh Palawan chỉ khoảng 96 km.

“Thông thường những gì xảy ra với Việt Nam rồi cũng sẽ xảy ra với Philippines”, ông Aquino nói. Vào tháng 5, Trung Quốc đã đưa giàn khoan bất hợp pháp vào vùng biển Việt Nam, kèm thêm sự bảo vệ của hàng trăm tàu chiến và tàu của chính quyền.

Ông Aquino cũng nói ông lo lắng vì nỗ lực thiết lập đường dây nóng Hà Nội-Bắc Kinh đã thất bại do thái độ bất hợp tác của Trung Quốc. Khi Việt Nam tìm cách liên lạc với Trung Quốc về vụ giàn khoan “đã không ai đáp lại ở bất kỳ cấp nào”, ông Aquino nói.

Nhấn mạnh rằng ông không muốn khiêu khích Trung Quốc, ông Aquino hối thúc Bắc Kinh tránh các hành động đơn phương vi phạm tuyên bố chung về quy tắc ứng xử trên biển Đông 2002 mà nước này đã ký kết. Ông cũng nói 10 nước thành viên ASEAN nên có “một tiếng nói chung mạnh mẽ và rõ ràng hơn” về việc giải quyết tranh chấp ở biển Đông theo luật pháp quốc tế.

Manila cũng cam kết sẽ hỗ trợ các chuyên gia pháp lý cho Việt Nam để tư vấn về các cơ chế giải quyết ở tòa án quốc tế tại The Hague theo Công ước của Liên Hiệp Quốc về Luật biển (Unclos). Trung Quốc đã ký Unclos nhưng không thừa nhận quyền tài phán của tòa.

Ông Aquino cũng xác nhận lại việc Trung Quốc đang tiến hành các dự án lấp biển và cải tạo đất ở Đá Gạc Ma. Ông Aquino nói nếu chính sách “đung đưa bên miệng hố chiến tranh” của Trung Quốc dẫn tới những thương vong về người, sẽ rất khó để các nhà lãnh đạo các bên xuống thang. “Một khi đã có người chết, tình hình sẽ phức tạp hơn rất nhiều”.

Tổng thống Philippines, đang bước vào năm thứ tư trong nhiệm kỳ sáu năm, rất được lòng dân nhờ giúp kinh tế tăng trưởng ổn định. Năm ngoái, kinh tế Philippines tăng trưởng ở mức 7,2% và nợ công đã được giảm xuống mức an toàn. Ông Aquino cũng nhận được nhiều sự ủng hộ nhờ lập trường cứng rắn với Trung Quốc. Quan hệ Philippines-Trung Quốc đã xấu đi nhiều kể từ sau khi Trung Quốc có những hành động làm thay đổi hiện trạng ở biển Đông gần Philippines và Manila kiện Bắc Kinh ra tòa án quốc tế.