Deborah Jiang Stein diễn thuyết khắp các nhà tù ở Mỹ để truyền cảm hứng cho các nữ tù nhân - Ảnh: Truth Atlas

Stein nghiện ma túy từ khi mới sinh và sống năm đầu tiên của cuộc đời với mẹ ruột trong nhà tù ở West Virginia (Mỹ) trước khi được chuyển vào mái ấm rồi được nhận nuôi. Nhưng khi phát hiện mình không phải con ruột, cô bị chấn thương tâm lý và rối loạn phản ứng gắn bó, một hội chứng ảnh hưởng đến sự gắn bó của trẻ với mọi người xung quanh. Stein trải qua những năm tháng tuổi trẻ đắm chìm trong ma túy, tham gia cướp có vũ trang và thậm chí vận chuyển cocaine.

Tuy nhiên khi chứng kiến một vụ án đẫm máu, Stein quyết định làm lại cuộc đời. Cô hòa giải với cha mẹ nuôi, lấy bằng cử nhân kinh tế và trở lại nhà tù nơi cô sinh ra. Mẹ cô đã mất do ung thư họng nhưng Stein may mắn tìm thấy người em cùng mẹ. Tuy nhiên cô cũng thấy một thực tế tiêu cực: có khoảng 2,7 triệu trẻ em ở Mỹ có cha hoặc mẹ ở tù và 70% trong số chúng cũng sẽ vào tù khi lớn lên.

Stein nhận ra sứ mệnh của mình là phải giúp đỡ tù nhân với câu hỏi: “Nếu 1% tù nhân này nâng cao được học vấn và giúp con mình đi một con đường khác thì sao?”. Rồi cô trả lời: “Mọi người có thể thay đổi - hãy nhìn tôi mà xem”. Cô bắt đầu tổ chức các buổi hội thảo về viết lách trong tù cho các nữ tù nhân và diễn thuyết tại các nhà tù trên khắp nước Mỹ để truyền cảm hứng cho các nữ tù nhân. Bản thân cô đã là tác giả cuốn sách ăn khách Prison baby kể về chính cuộc đời mình. “Tôi muốn mọi người biết rằng những nữ tù nhân này không đáng sợ. Họ là những con người bị thương cần đến lòng trắc ẩn. Mọi người đều được yêu thương, mọi người đều có giá trị và có những kỹ năng mà họ không biết được”.

Một trong những mục tiêu của Stein, hiện là mẹ của hai đứa con, là xây dựng những chương trình như “Gửi thư cho mẹ” để kết nối những đứa trẻ với mẹ của chúng ở trong tù, lập học bổng cho con cái của các nữ tù nhân. Các chương trình của cô đã nhận được sự hưởng ứng tích cực từ các nữ tù. “Cô ấy chứng minh rằng có thể phá vỡ vòng nghiện ngập luẩn quẩn và thành công cũng là một lựa chọn” - một nữ tù ở New York nói trên Truth Atlas.

Bản thân Stein đang mắc viêm gan siêu vi C, một căn bệnh chưa có thuốc chữa, nhưng cô chưa bao giờ thôi lạc quan hay muốn rời xa công việc. “Làm việc này giúp tôi tha thứ cho bản thân bởi tôi thường nghĩ mọi chuyện xảy với tôi là vì tôi là người xấu. Nhà tù là nơi tôi sinh ra. Quay trở lại đó đã giải phóng tôi” - Stein nói.