Tình trạng thiếu thuốc hiếm là câu chuyện "triền miên"

Vụ việc 6 người ở TP Thủ Đức, (TP.HCM) bị ngộ độc botulinum do ăn giò lụa bán dạo, một người nghi do ăn mắm đang nhận được nhiều sự quan tâm.

Dù được Tổ chức Y tế thế giới hỗ trợ 6 lọ thuốc hiếm giải độc botulinum và vận chuyển khẩn cấp về Việt Nam, song đã có bệnh nhân không chờ được thuốc vì đã bỏ qua "thời gian vàng".

Bên hành lang Quốc hội sáng 26-5, đại biểu Phạm Khánh Phong Lan (trưởng Ban Quản lý an toàn thực phẩm TP.HCM) cho rằng đây không phải lần đầu tiên ở Việt Nam xảy ra hiện tượng thiếu thuốc hiếm, thuốc giải độc. Đây là câu chuyện "triền miên".

Đồng thời, không riêng với thuốc này mà còn là thuốc liên quan chữa rắn độc cắn, huyết thanh chó dại cắn...

Đánh giá nguyên nhân của vấn đề trên, bà Lan cho biết những bệnh viện hay tiếp nhận cấp cứu thường dự trù hằng năm về thuốc này nhưng khi mua lại đối diện nguy cơ chậm có do thủ tục rất phức tạp.

Trong khi đó, các doanh nghiệp đứng ra nhập thuốc này cũng không phải vì lợi nhuận, nên khi có bế tắc, khó khăn về thủ tục, doanh nghiệp cũng không có động lực để đấu tranh.

Hơn nữa, khi mua thuốc về, trường hợp may mắn không có bệnh nhân nào phải dùng, thuốc đến hạn phải hủy. Nhưng đây lại là những loại rất đắt tiền, nên có thể còn nhiều băn khoăn trong câu chuyện dự trữ thuốc.

"Giải pháp cho chuyện này một lần và mãi mãi là không để xảy ra vụ việc như pate Minh Chay phải chạy qua Thái Lan mua thuốc, hay như vụ ngộ độc ở Quảng Nam… là phải dự trữ quốc gia về thuốc hiếm ngừa ngộ độc botulinum một số loại khác", bà Lan nêu rõ.

Nữ đại biểu đề nghị trong việc này Bộ Y tế cần phải là cơ quan đầu mối tổng hợp danh mục, nhu cầu và số lượng từ các địa phương, bệnh viện để dự phòng ở cả nước, tính xem cần bao nhiêu thuốc hiếm để dự trữ trong kho với điều kiện chuyên biệt.

Bà cũng nêu quan điểm có thể chỉ cần dự trữ ở Hà Nội và TP.HCM và khi xảy ra ở địa phương nào sẽ điều chuyển thật gấp đến đó.

"Cũng cần phải chấp nhận đây là dự trữ quốc gia. Nếu không có ai bị ngộ độc và không dùng đến thì mừng quá. Hết hạn hủy cũng không nên tiếc tiền", bà Lan nêu rõ.

Bà nói thêm, các bệnh viện rất khó có đủ nguồn lực, kinh phí để thực hiện dự trữ các loại thuốc hiếm có giá tới hàng ngàn USD.

Còn với góc độ của quốc gia, nếu đàm phán giá với các doanh nghiệp sản xuất, phân phối trong điều kiện biết trước được thời gian và số lượng theo từng năm thì hãng sản xuất sẽ cân đối được kế hoạch với các quốc gia khác, sản xuất số lượng lớn giá thành rẻ hơn.

Xét nghiệm âm tính nhưng không loại trừ nguyên nhân chả lụa không đảm bảo

Liên quan vụ ngộ độc ở TP Thủ Đức, bà Lan nêu rõ điểm chung là các nạn nhân đều ăn chả lụa. Các cơ quan chức năng đã lấy mẫu đi xét nghiệm nhưng chỉ mang tính chất tương đối.

Với trường hợp 3 trẻ em ở TP Thủ Đức, bà Lan thông tin chả lụa đã ăn hết nên chỉ có thể đem mẫu bánh mì đi thử. Các trường hợp còn lại đã lấy được mẫu chả lụa của người đi bán dạo và cả chả lụa sản xuất ở cơ sở, nhưng đều cho kết quả âm tính.

"Truy nguồn gốc, chúng ta cũng chỉ truy được đến đó thôi. Nhưng nói thật, với kết quả âm tính cũng không thể loại trừ chả lụa không liên quan, mà nếu dương tính cũng không dám 100% khẳng định tại chả lụa", bà Lan nói.

Bà phân tích đặc thù của chả lụa khi làm phải gia nhiệt và luộc rất lâu mới chín, khi tới giai đoạn thành phẩm chắc chắn các bào tử botulinum không thể sống sót và đã bị nhiệt triệt tiêu. Nhưng sau đó, các cơ quan đặt nghi ngờ do hàng trôi nổi, hàng quá hạn.

Bà dẫn lại lời các nạn nhân cũng miêu tả chả lụa bị chảy nước, thậm chí cảm thấy có mùi ôi thiu nhưng vẫn ăn.

"Có thể trong quá trình đó các nạn nhân đã tiếp xúc với nguồn gây ngộ độc, vì botulinum hiện diện ngay trong môi trường sống hằng ngày", bà Lan chỉ rõ.

Từ vụ việc này, nữ đại biểu khuyến cáo người dân cần tăng cường ăn chín uống sôi, mua thực phẩm có nguồn gốc rõ ràng, còn hạn sử dụng, tránh mua về gói kín rồi để lâu hàng tuần, vì việc đó tạo nguy cơ sản sinh ra vi khuẩn.

“Cứ nhìn những trường hợp ngộ độc như vừa rồi, cấp cứu mà biết chắc không cứu được, không có thuốc giải khiến các cơ từ từ tê liệt, dẫn tới tê liệt cơ hô hấp rồi tử vong. 

Với những trường hợp đó, tiền chạy máy thở còn cao gấp nhiều lần so với một liều thuốc giải độc.

Mình phải nghĩ cho người bệnh, bởi chuyện như thế này có thể xảy ra với bất kỳ ai và người ta có thể tử vong. Đứng trước sinh mạng của người dân, tiền bạc là vô nghĩa”, đại biểu Lan chia sẻ thêm.

Mong sớm có giải pháp dự trữ thuốc hiếm

Việc 6 chai thuốc hiếm giải độc tố botulinum - BAT về đến bệnh viện nhưng có ca đã qua 'giờ vàng' cứu bệnh nhân để lại nhiều tiếc nuối.