Theo luật, ứng viên phó tổng thống Mỹ có một cuộc tranh luận trực tiếp trước kỳ bầu cử, trong khi ứng viên tổng thống có 3 cuộc tranh luận trực tiếp.

Phóng to

Phó tổng thống Joe Biden (phải) và ứng viên phó tổng thống Đảng Cộng hòa Paul Ryan tại buổi tranh luận ngày 12-10 - Ảnh: Reuters

Trong cuộc tranh luận, Phó tổng thống Biden bảo vệ mạnh mẽ các chính sách của Nhà Trắng và bác bỏ những cáo buộc của đối thủ Ryan. Ông Biden luôn “tấn công”, ngắt lời và đôi lúc cười lớn khi đối thủ phát biểu.

Cuộc thăm dò tại bang Kentucky - nơi diễn ra cuộc tranh luận - do CBS News lấy ý kiến những cử tri còn do dự cho thấy ông Biden là người chiến thắng với tỉ lệ 50%, còn theo thăm dò của CNN thì người xem ủng hộ ứng viên Ryan chiếm 48%.

Việc ông Biden tỏ ra áp đảo được giới quan sát nhận xét là hành động muốn lấy lại đà chiến thắng cho Đảng Dân chủ sau màn tranh luận ngày 4-10 mang lại lợi thế cho ứng viên Mitt Romney. “Tôi biết ông đang chịu nhiều áp lực để bù đắp những mất mát vừa qua” - ông Ryan nói với ông Biden.

Trong khi đó, ứng viên Ryan tỏ ra khá điềm tĩnh trong cuộc tranh luận đầu tiên của mình. Mục tiêu của ông Ryan là bảo vệ những ưu điểm mà ông Romney đạt được gần đây và chống lại các đợt công kích mới từ Tổng thống Obama.

Tổng thống Obama sau khi trở về từ một buổi vận động tranh cử đã khen ngợi ông Biden. “Ông Biden đã có màn tranh luận tuyệt vời. Tôi không thể tự hào hơn nữa về ông ấy”.

Trợ lý của ông Mitt Romney cho biết ông Romney đã gọi điện chúc mừng ứng viên Ryan sau buổi tranh luận.

Người điều phối cuộc tranh luận là nhà báo Martha Raddatz của ABC News.

Tranh luận gay cấn

Buổi tranh luận mở đầu bằng cuộc bạo động ở Libya vừa qua.

Ông Biden, từng là chủ tịch hai ủy ban đối ngoại và tư pháp của thượng viện, chỉ ra rằng bộ đôi Romney - Ryan thiếu kinh nghiệm về vấn đề quốc tế.

Ông Biden biện hộ mạnh mẽ cho chính quyền Obama về cách giải quyết hậu quả vụ Lãnh sự quán Mỹ bị tấn công ở Benghazi hồi tháng trước, cũng như việc xác định sai nguyên nhân ban đầu của vụ tấn công là nhằm phản đối bộ phim xúc phạm đạo Hồi sản xuất tại Mỹ. Ông Biden nói thông báo của chính phủ dựa trên những thông tin chỉ có được vào thời điểm ban đầu vụ việc. “Chúng tôi thề sẽ đem thủ phạm vụ việc ra trước công lý” - ông Biden nói.

Sau đó, ông Biden chuyển hướng sang công kích quyết định tổ chức họp báo của ông Romney ngay sau vụ tấn công là không đúng mực, vì ông chưa phải là tổng thống. Phó tổng thống cũng bác bỏ những chỉ trích của ứng viên Ryan, “toàn là những điều vô lý, không có một chi tiết nào mà anh nói ra chính xác cả”.

Về phần mình, ứng viên Ryan cho rằng chính quyền đã bỏ qua những đề nghị từ các nhà ngoại giao về việc tăng cường an ninh tại Libya. “Đại sứ của chúng ta tại Paris có một đội thủy quân lục chiến bảo vệ. Vậy tại sao đại sứ ở Benghazi thì không được như vậy trong khi chúng ta biết khu vực này là một cánh tay của al-Qaeda?”.

Phó tổng thống Biden nhắc rằng khi ông Ryan trong cương vị chủ tịch Ủy ban ngân sách Hạ viện đã đề xuất và bỏ phiếu thông qua cắt giảm khoản chi an ninh tại các tòa đại sứ tới 300 triệu USD, vượt ngoài mức mà chính quyền dự kiến.

Sau đó, ông Biden và Ryan chuyển sang tranh luận về Iran và mối quan hệ Mỹ - Israel. Tuy nhiên không có nhiều khác biệt về chính sách giữa hai bên.

Phóng to

Ông Biden tỏ ra quyết liệt trong cuộc tranh luận để giành lại ưu thế cho Đảng Dân chủ, trong khi đối thủ Ryan tỏ ra điềm tĩnh - Ảnh: Reuters

Ông Ryan nói: “Khi ông Obama đắc cử, Iran có đủ nguyên liệu để sản xuất một quả bom hạt nhân. Bây giờ thì họ có đủ nguyên liệu cho 5 quả bom”. Ứng viên này cũng chỉ trích chính quyền Obama ngày càng xa rời Israel.

Đáp lại, ông Biden nói chưa có chính quyền nào cứng rắn với Tehran như chính quyền Obama, các lệnh cấm vận quốc tế đã khiến nền kinh tế Iran tê liệt, và thách thức ứng viên Ryan rằng Đảng Cộng hòa có thể làm khác được với giải pháp của chính quyền Obama hay không. “Iran bây giờ đã bị cô lập hơn từ khi Đảng Dân chủ nắm quyền”.

Về vấn đề kinh tế, ông Biden nhắc lại rằng Tổng thống Obama thừa hưởng một nền kinh tế xuống dốc do những chính sách của tổng thống Đảng Cộng hòa George W. Bush gây ra. Ông Biden bảo vệ các quyết định kinh tế của tổng thống, cụ thể là chương trình giải cứu những nhà sản xuất ôtô của Mỹ không bị phá sản. “Còn ông Romney đã làm gì? Ông ấy nói rằng: Hãy để Detroit phá sản” - Phó tổng thống Biden nói.

Ứng viên Ryan thừa nhận việc ông Obama tiếp quản điều hành kinh tế Mỹ trong bối cảnh khó khăn, “nhưng chúng ta đang đi sai đường. Nền kinh tế hoàn toàn ì ạch”.

Phóng to

Phó tổng thống Biden và ứng viên Ryan bắt tay sau khi buổi tranh luận kết thúc - Ảnh: Reuters

Ông Biden cũng nhắc tới làn sóng phản đối phát ngôn “lỡ lời” của ông Romney gần đây, khi ông Romney nói rằng 47% dân chúng Mỹ không đóng thuế cho liên bang và nhận trợ cấp phải tự chăm lo cho mình.

Sau chủ đề kinh tế, hai đối thủ bàn về kế hoạch chương trình chăm sóc y tế cho những người trên 65 tuổi. Họ nhắc lại quan điểm chính sách đã được đề cập nhiều tháng trước.

Ông Biden bảo vệ chương trình chăm sóc y tế của ông Obama (hay được gọi là Obamacare), còn ông Ryan cho rằng đây là hành động chính phủ muốn tiếp quản luôn ngành công nghiệp chăm sóc y tế, và Đảng Dân chủ không đặt ra được một giải pháp đáng tin cho những vấn đề tài chính về dài hạn của chương trình này.