Đại diểu Trần Văn Thiện nói về tham nhũng - Ảnh: Tự Trung

TP.HCM không có tham nhũng hay nó đang trốn ở đâu ?

Đại biểu HĐND TP.HCM Trần Văn Thiện đặt câu hỏi như vậy khi cho rằng trong suốt nhiệm kỳ vừa qua của HĐND TP.HCM, vấn đề chống tham nhũng không được đưa vào thảo luận tại nghị trường.

"Tham nhũng là một vấn đề nóng hổi nhưng tại sao lại bị bỏ qua?”, câu hỏi này đã được đại biểu Trần Văn Thiện đặt ra tại buổi thảo luận về tình hình kinh tế xã hội ở cuộc họp HĐND TP.HCM sáng 9-12.

Đại biểu Trần Văn Thiện tự nhận đưa ra câu hỏi này là “nằm ngoài gợi ý của chủ tọa” nhưng ông cho rằng đây là vấn đề nóng, cần phải được thảo luận.

Ông Trần Văn Thiện nói: “Ở TP.HCM hiện nay tình trạng tham nhũng đang thực sự như thế nào, đó là một câu hỏi tôi muốn đặt ra, tham nhũng không có hay nó đang trốn ở đâu?”

Từ băn khoăn này, ông Thiện đặt ra ba câu hỏi. Thứ nhất, ông đặt vấn đề: “Chúng ta đánh giá thực trạng tham nhũng ở TP.HCM hiện nay như thế nào? Các số liệu kết quả thanh tra trong báo cáo tình hình kinh tế xã hội liệu có phản ánh đúng tình hình thực trạng tham nhũng hay không?”

“Tại sao trong suốt nhiệm kỳ HĐND TP, vấn đề chống tham nhũng không được đưa vào thảo luận tại nghị trường. Một vấn đề nóng hổi nhưng tôi thấy đã bị bỏ qua?” - Câu hỏi thứ hai được đại biểu Thiện đặt ra tại cuộc họp.

Và câu hỏi cuối cùng, đại biểu Thiện đưa ra: “TP.HCM sẽ có mô hình giải pháp gì để đột phá chống tham nhũng sắp tới trong cuộc chiến chống tham nhũng?”.

Ba vấn đề này, đại biểu Trần Văn Thiện nói cũng là kiến nghị của ông  gửi đến UBND và HĐND TP trong nhiệm kỳ tới.

Cũng trong phần phát biểu của mình, đại biểu Trần Văn Thiện nói ông mong ở TP.HCM cũng như cả nước “xuất hiện một vị tướng có đủ tài tâm bản lĩnh và đặc biệt là dũng khí lãnh đạo cuộc đấu tranh chống quốc nạn tham nhũng”.

Trở lại vấn đề mà đại biểu Trần Văn Thiện nêu: “các số liệu kết quả thanh tra trong báo cáo tình hình kinh tế xã hội liệu có phản ánh đúng tình hình thực trạng tham nhũng hay không?”.

Tuổi Trẻ đã đọc lại báo cáo về kinh tế xã hội, ngân sách, quốc phòng an ninh năm 2015 do UBND TP trình HĐND TP tại kỳ họp này. Và đúng như đại biểu Thiện nói, phần báo cáo về chống tham nhũng chỉ chiếm một đoạn ngắn khoảng ¼ trang trong tổng số 70 trang của báo cáo.

Cụ thể, theo báo cáo trong năm 2015 đã thực hiện 176 cuộc thanh tra hành chính tại 341 đơn vị. Kết quả đã phát hiện 80 đơn vị có sai phạm với khoảng 85 tỉ đồng. Sau đó đã kiến nghị thu hồi 31 tỉ đồng và 3 căn nhà.

Đối với việc thanh tra, kiểm tra trách nhiệm việc thực hiện các quy định của pháp luật về phòng, chống tham nhũng, UBND TP cho biết trong năm 2015 đã tiến hành 56 cuộc thanh tra phòng chống tham nhũng tại 173 đơn vị. Trong đó có 35 cuộc thanh tra tại 114 đơn vị đã kết thúc.

Tuy nhiên, báo cáo không cho biết đã phát hiện các vụ việc, số tiền, tài sản tham nhũng tại TP.HCM mà chỉ ghi kết quả: “Qua thanh tra đã giúp cho lãnh đạo quận huyện, sở ngành kịp thời chấn chỉnh khắc phục những hạn chế thiếu sót, đặc biệt là đề cao vai trò vị trí tầm quan trọng của thủ trưởng cơ quan đơn vị trong việc chấp hành và thực hiện các quy định của pháp luật vê phòng chống tham nhũng”.

Chưa phát hiện tham nhũng

Trước yêu cầu của chủ tọa phiên họp, sau khi đại biểu Trần Văn Thiện đặt câu hỏi: “TP.HCM không có tham nhũng hay nó trốn đi đâu?”, Phó Chánh thanh tra TP.HCM Nguyễn Thị Ngọc Nga đã đăng đàn trả lời và thông tin về tình hình chống tham nhũng của TP.HCM.

Phó Chánh thanh tra TP.HCM Nguyễn Thị Ngọc Nga - Ảnh: Tự Trung

Bà Nga khẳng định: “Chín tháng đầu năm 2015 qua công tác thanh tra, chưa phát hiện trường hợp tham nhũng tại TP.HCM”. Bà Nga cũng cho biết qua kiểm tra xử lý nội bộ, cũng không phát hiện trường hợp tham nhũng nào.

Tuy nhiên, trước khi thông tin về kết quả, tại phần trình bày về kết quả đánh giá tình hình tham nhũng và công tác phòng chống tham nhũng, Phó Chánh Thanh tra TP.HCM lại cho thấy một thực trạng không phải chỉ toàn gam màu sáng của công tác phòng chống tham nhũng tại TP.HCM.

Cụ thể, bà Nga cho biết: “Tình hình tham nhũng vẫn còn phức tạp ở một số ngành xây dựng cơ bản, cổ phần hóa doanh nghiệp, đấu thầu, mua sắm công...”.

Lý giải nguyên nhân, bà Nga cho rằng có lý do từ công tác quản lý nhà nước một số lĩnh vực chưa chặt chẽ, thủ tục hành chính còn rườm rà...

Đặc biệt là công tác kiểm tra, thanh tra công vụ đối với các cơ quan hành chính nhà nước chưa thường xuyên nên, dàn đều nên tình hình “nhũng nhiễu trong giải quyết công việc liên quan đến công dân” vẫn chưa chuyển biến tích cực.

Đặc biệt theo Phó Chánh thanh tra TP thì việc tặng quà, nhận quà vẫn còn ngấm ngầm diễn ra, khó phát hiện, khó định giá quà tặng nào là vi phạm, giám sát khó khăn.

Bà Nga cũng thừa nhận công tác công tác kiểm tra thực hiện pháp luật về phòng chống tham nhũng chưa đạt yêu cầu chất lượng chưa sâu, khả năng tự phát hiện tham nhũng chưa cao. Sự phối hợp giữa các ngành công an, thanh tra, tòa án, kiểm sát trong phòng chống tham nhũng  chưa tốt.

Tình hình này, theo bà Nga còn có nguyên nhân chủ quan từ con người. Cụ thể là thủ trưởng các cơ quan đơn vị chưa quan tâm đúng mức đến công tác phòng chống tham nhũng, chưa coi đây là nội dung trọng tâm.

Nghiêm trọng hơn, theo bà Nga: “Một bộ phận cán bộ thiếu rèn luyện, lợi dụng sơ hở trong quản lý cơ chế chính sách để tham nhũng, lợi dung nhiệm vụ được giao để nhũng nhiễu, vòi vĩnh, làm trái quy định".