Đại diện của Philippines nhận một khẩu súng M4 từ một đại diện của Mỹ trong lễ bàn giao các vũ khí mới ở thành phố Taguig, phía đông Manila - Ảnh: AP

Báo South China Morning Post (SCMP) ngày 4-9 cho biết phát biểu trước các nghị sĩ Philippines trong một phiên điều trần tuần này, tân Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Philippines (AFP), tướng Gilbert Gapay, nói rằng quân đội Philippines sẽ duy trì quan hệ thân thiết với Mỹ và huấn luyện cùng với các lực lượng Mỹ cho dù họ đang xích gần hơn với Trung Quốc.

"Trong khi quan hệ giữa chúng ta với Trung Quốc đang ấm lên, điều đó không có nghĩa chúng ta sẽ từ bỏ quan hệ với Mỹ cùng các đồng minh truyền thống khác. Chúng ta sẽ duy trì tất cả quan hệ với các quốc gia đồng minh" - Tướng Gilbert Gapay nói.

Tổng tư lệnh Các lực lượng vũ trang Philippines cho biết "chúng ta sẽ tiếp tục đưa quân nhân tới Mỹ để huấn luyện cùng họ" và "chúng ta đang nhận sự hỗ trợ từ Mỹ thông qua các khoản hỗ trợ nước ngoài".

Theo ông Gapay, "lượng lớn trang thiết bị của chúng ta vẫn do Mỹ chế tạo và chúng ta thật sự dựa vào Mỹ để bảo dưỡng".

Ông nói với các nghị sĩ rằng Các lực lượng vũ trang Philippines nhận "xấp xỉ 50 triệu USD một năm để bảo dưỡng máy bay, tàu hải quân, các trang thiết bị trên mặt đất như xe tăng".

Tân Tổng tư lệnh Các lực lượng vũ trang Philippines (AFP), tướng Gilbert Gapay - Ảnh: Inquirer.net

Việc quân đội Philippines vẫn còn hợp tác chặt chẽ với Mỹ có lẽ không phải là những gì mà Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte nghĩ trong đầu hồi năm 2016. Lúc đó, ông đến thăm Trung Quốc và nói: "Tôi tuyên bố tách khỏi Mỹ, cả về quân sự và kinh tế, không phải xã hội".

Trong vài năm sau đó, ông Duterte đã hạn chế sự tham gia của Philippines vào các cuộc tập trận chung với Mỹ. Tháng 1-2020, ông còn thông báo sẽ hủy bỏ Thỏa thuận các lực lượng thăm viếng (VFA) - vốn là một phần quan trọng trong Hiệp ước phòng thủ chung với Mỹ có gần 7 thập niên qua.

Tuy nhiên, hồi tháng 6, Tổng thống Duterte cho biết ông "tạm ngưng" việc chấm dứt VFA do "các diễn biến chính trị và diễn biến khác" trong khu vực. Giới phân tích cho rằng "các diễn biến này" đề cập tới đại dịch COVID-19 và các hoạt động của Trung Quốc ở Biển Đông.

Một nhà phân tích nhận định với báo SCMP rằng "quân đội Philippines không tin tưởng Trung Quốc". 

Tướng Gilbert Gapay nói với các nghị sĩ Philippines rằng "VFA vẫn có hiệu lực". Việc chấm dứt thỏa thuận này dự kiến diễn ra hôm 9-8, nhưng đã bị tạm ngưng, do đó đã được gia hạn thêm 6 tháng.

Nhà phân tích quốc phòng Jose Antonio Custodio đánh giá việc Philippines hoàn toàn quay lưng với Mỹ là điều khó khăn do các lợi ích mà họ nhận được từ Washington. Đồng thời, quân nhân Philippines vẫn ủng hộ Mỹ.

Philippines tuyên bố 'nhờ vả' Mỹ nếu Trung Quốc tấn công tàu hải quân

TTO - Đây là lần đầu tiên dưới thời ông Duterte, Philippines công khai tuyên bố sẵn sàng kích hoạt Hiệp ước phòng thủ chung với Mỹ nếu đối mặt với một cuộc tấn công từ Trung Quốc.