Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) rất thích thú trước buổi duyệt binh mừng quốc khánh Pháp hồi năm ngoái - Ảnh: REUTERS

Hôm 6-2, Nhà Trắng xác nhận đã yêu cầu Bộ Quốc phòng Mỹ nghiên cứu lễ kỷ niệm "các quân nhân tuyệt vời của nước Mỹ". Họ không giấu giếm lý do - Tổng thống Trump đã thấy bất ngờ và cực kỳ thích thú trước màn duyệt binh hoành tráng trong ngày quốc khánh Pháp mà ông tham dự năm ngoái.

Đáp lại, người đứng đầu Lầu Năm Góc James Mattis cho biết sẽ tìm hiểu và xây dựng các phương án trước khi gửi tới tổng thống. 

"Tôi nghĩ tất cả người dân Mỹ đều biết rõ tình cảm và sự tôn trọng của tổng thống đối với quân đội", ông Mattis khéo léo trả lời truyền thông và từ chối nói về chi phí của cuộc duyệt binh nếu nó diễn ra.

Bộ trưởng Mattis trước đó đã cảnh báo sự bế tắc trong việc thông qua dự luật ngân sách tại quốc hội đang khiến ưu thế của Mỹ trước các đối thủ tiềm tàng suy giảm, các máy bay chiến đấu không thể cất cánh.

Một trong những mốc thời gian đang được cân nhắc là ngày 11-11, thời điểm kết thúc Chiến tranh thế giới thứ nhất, theo Hãng tin Reuters.

Tuy nhiên, các nhà lập pháp Mỹ tỏ ra không mấy mặn mà với kế hoạch trên. Bà Eleanor Holmes Norton, đại diện của đặc khu Columbia - tức thủ đô Washington, là một trong những người chỉ trích mạnh mẽ cuộc duyệt binh của ông Trump. "Thủ đô sẽ phải đóng cửa còn tiền thuế của dân thì bị đốt vào sở thích cá nhân của ông Trump", bà Holmes chỉ trích thẳng.

Trong khi đó, thượng nghị sĩ Lindsey Graham, một giọng nói nổi bật của Đảng Cộng hòa về các vấn đề quốc phòng, nói rằng ông ủng hộ việc tôn vinh các lực lượng vũ trang của đất nước chứ không phải vũ khí.

"Tôi nghĩ một cuộc diễu binh giới thiệu về quân đội Mỹ và những đóng góp của họ cho đất nước là đủ. Đó là một cách hay để tri ân người lính. Còn chuyện duyệt binh với các loại vũ khí, nói xin lỗi chứ tôi thấy ý tưởng đó chỉ đáng hạng bét", ông Graham nói thẳng.

Hội đồng đặc khu Columbia thì chế giễu ý tưởng duyệt binh của tổng thống, cho rằng "cũng giống như bức tường biên giới, ông ta sẽ phải tự trả tiền cho việc đó".

Các lực lượng Mỹ diễu binh kỷ niệm chiến thắng phát xít trên quảng trường Đỏ của Nga năm 2010 - Ảnh: AFP

Trong khi các cuộc diễu binh hay duyệt binh có sự tham gia của quân đội Mỹ là điều thường thấy ở nước ngoài, những sự kiện như vậy trên đất Mỹ là rất hiếm.

Lần gần đây nhất là vào năm 1991. Hàng ngàn binh sĩ và xe tăng Mỹ đã rầm rộ di chuyển trên các đại lộ ở thủ đô Washington, ăn mừng chiến thắng trước các lực lượng Iraq trong cuộc chiến vùng Vịnh.

Chi phí cho cuộc duyệt binh năm đó hết 12 triệu USD. Cũng theo các nhà phân tích quân sự, ngoài chi phí, một trong những thách thức nếu tổ chức duyệt binh tại thủ đô Washington là công tác hậu cần, ám chỉ việc di chuyển các thiết bị quân sự như xe tăng, máy bay từ nơi khác đến.

Trong cuộc duyệt binh của Pháp hồi năm ngoái, điều đã khiến ông Trump phấn khởi và nảy ra ý tưởng tương tự ở Mỹ, tổng cộng có 62 máy bay các loại cùng hơn 4.000 binh sĩ tham dự. Chi phí ước tính là từ 4,3 - 4,9 triệu USD.