Tân tổng thống Htin Kyaw - Ảnh: Đảng NLD

Hai nữ nhà báo Hkwan Naw và Eaint Thiri Thu của Myanmar gửi riêng cho Tuổi Trẻ loạt bài về nhà lãnh đạo mới của đất nước vừa bước vào con đường dân chủ thật sự.

>> Kỳ 1: Đổi tên vì mê Sherlock Holmes  

Ở Myanmar, có một câu chuyện dân gian kể rằng nếu như tất cả thành viên hoàng tộc đều qua đời, một cỗ xe được yểm bùa sẽ tự động đi từ cung điện ra bên ngoài. Khi cỗ xe này dừng tại nhà một người dân nào đó, người đó sẽ trở thành vị vua tiếp theo.

Có vẻ như câu chuyện dân gian này đã ứng với người đàn ông 69 tuổi có tên Htin Kyaw - một người có sự nghiệp chính trị khiêm tốn và là bạn đồng hành thân cận của chủ nhân giải Nobel hòa bình 1991 - bà Aung San Suu Kyi.

Nhà báo Eaint Thiri Thu - Ảnh: NVCC

Hoạt động chính trị bí mật

Nhờ hồng phúc của bà Suu Kyi mà ông Htin Kyaw đã trở thành tổng thống dân sự đầu tiên của Myanmar sau hơn 5 thập niên nước này nằm dưới sự quản lý của chính quyền quân đội.

Tìm hiểu về tân Tổng thống Htin Kyaw giống như tìm những mảnh ghép phù hợp trong trò chơi xếp hình, bởi ông hoạt động chính trị khá bí mật.

Theo những thông tin mà chúng tôi thu thập được, ông là bạn thân và phụ tá của bà Suu Kyi khi bà bị giam lỏng tại nhà. Ông là người kết nối bà Suu Kyi với thế giới bên ngoài.

Suốt 20 năm từ 1992 đến 2012, ông trợ giúp các hoạt động chính trị cho bà Suu Kyi. Thậm chí người thân trong gia đình cũng không biết nhiều về những gì mà ông làm cho bà Suu Kyi.

“Ông ấy không kể cho chúng tôi biết những gì ông ấy đã làm cho bà Suu Kyi và chúng tôi cũng chẳng bao giờ đặt câu hỏi về chuyện này” - bà Hta Cho, em gái ông Htin Kyaw, kể với người viết.

Còn anh Cho Aung Than, cháu bà Suu Kyi, xác nhận ông Htin Kyaw và vợ là những người có quyền truy cập tài khoản ngân hàng của bà Suu Kyi và thay mặt bà giao dịch tiền trong thời gian bà Suu Kyi bị giam lỏng tại nhà riêng.

Khi truyền thông thế giới tung tin ông Htin Kyaw từng là tài xế riêng của bà Suu Kyi, một làn sóng phản đối lan tỏa trong xã hội Myanmar.

“Tôi từng lái xe hơi cho cô Suu Kyi. Trong những thời điểm khó khăn, chúng tôi làm tất cả những gì có thể cho cô ấy. Do đó chúng ta không thể nói ông ấy là tài xế riêng cho cô Suu Kyi được” - anh Cho Aung Than khẳng định.

Thật khó để mô tả tính cách cá nhân của ông Htin Kyaw - người gọi bà Suu Kyi là “ama” (tiếng Myanmar có nghĩa là chị). Ông rất được những người mà ông tiếp xúc yêu thương và quý trọng.

“Ông ấy có phẩm chất đạo đức tốt. Ông ấy trung thực và trầm lặng. Tôi có thể chắc chắn điều đó” - Kyaw Soe Naing, cảnh vệ của bà Suu Kyi, nói với chúng tôi.

“Ngoài ra, ông ấy là một người rất khiêm tốn. Không giống những người khác, ông ấy giữ bí mật rất giỏi” - người cảnh vệ này tiết lộ thêm.

Trong khi đó anh Cho Aung Than nhận xét ông Htin Kyaw là người luôn cười và có lòng nhân ái. “Ông ấy đối xử với tôi một cách tôn trọng dù tôi nhỏ tuổi hơn ông ấy nhiều” - anh Aung Than lấy ví dụ.

Tân Tổng thống Htin Kyaw thường mặc trang phục truyền thống đi hội họp. Trong ảnh: Tổng thống Htin Kyaw lần đầu tiên tham dự cuộc họp của Quốc hội hôm 18-3 - Ảnh: Đảng NLD

Htin Kyaw = Sherlock Holmes

Ông Htin Kyaw cao to, khiêm tốn và ít nói. Ông là một người hâm mộ cuồng nhiệt nhân vật thám tử Sherlock Holmes phiên bản Myanmar tên Htin Kyaw, do đó ông quyết định đổi tên từ Mg Po thành Htin Kyaw khi ông bắt đầu học đại học, theo tiết lộ của em gái ông.

Tân tổng thống Myanmar cũng rất yêu thích thể thao. Ông từng đoạt huy chương trong một cuộc thi bơi vượt hồ nổi tiếng ở Yangon.

Ông luôn mặc trang phục truyền thống Longchy của Myanmar (một loại quần xà rông may kín quần vào chính giữa) khi đi ra ngoài.

Ông là bạn học của bà Suu Kyi tại Trường trung học Anh ngữ Giám lý (bây giờ là Trường trung học Dagon số 1) vào những năm 1950, trước khi bà Suu Kyi sang Ấn Độ học tiếp. Ông Htin Kyaw nhỏ hơn bà Suu Kyi đúng 1 năm, 1 tháng và 1 ngày tuổi.

Ngoài ra, cha của ông Htin Kyaw và cha của bà Suu Kyi là bạn của nhau trong thời kỳ diễn ra phong trào đòi độc lập dân tộc. Tuy nhiên, em gái ông Htin Kyaw khẳng định mối quan hệ giữa anh trai mình và bà Suu Kyi chỉ bắt đầu sau cuộc nổi dậy đòi dân chủ năm 1988.

“Tôi nghĩ bà Suu Kyi chọn ông ấy làm tổng thống bởi bà tin rằng ông ấy là người trung thực và sẽ không bao giờ phản bội đất nước và người dân” - anh Cho Aung Than chia sẻ với người viết.

Trong cuộc họp kín với các đại biểu Quốc hội hôm 18-3, bà Suu Kyi cũng đã ca ngợi ông Htin Kyaw là người có lòng trung thành trong máu, kỷ luật và có nhiều tài năng. Bà giải thích đây là những lý do tại sao bà chọn ông ấy làm tổng thống.

Ông Htin Kyaw là con thứ hai của nhà thơ nổi tiếng Min Thu Won, thành viên Đảng Liên đoàn quốc gia vì dân chủ (NLD).

Gia đình gốc của ông là nông dân, sống ở ngôi làng cách cố đô Yangon không xa. Ông Htin Kyaw lấy bằng thạc sĩ kinh tế từ Học viện kinh tế Yangon.

Khi làm công chức, ông được cấp học bổng nhà nước để theo học ngành máy tính tại ĐH London (Anh). Năm 1992, ông từ bỏ vị trí phó giám đốc ở Bộ Tài chính và ngân khố Myanmar để tiếp bước cha và cha vợ tham gia NLD.

Năm 1973, ông Htin Kyaw kết hôn với bà Su Su Lwin, em gái một thành viên sáng lập NLD đồng thời là thành viên thường trực của Quốc hội nước này.

Không có sổ sách nào mô tả về quá trình tham gia chính trị của ông Htin Kyaw, dù có nhiều bằng chứng cho thấy ông từng giúp đỡ những người bạn của mình khi họ ở tù.

Ông Htin Kyaw từng bị giam cùng với 7 thành viên của NLD vào năm 2000 khi ông tháp tùng bà Suu Kyi trong chuyến đi Mandalay. Ông bị giam 4 tháng tại nhà tù Insein nhưng không rõ lý do.

“Ông ấy chia sẻ thức ăn cho chúng tôi” - Pyay Thway Naing, người bị bắt cùng với ông thời điểm đó, kể lại những ký ức của mình cho một tờ báo địa phương.

____________

Kỳ tới: “Người vô hình” trong mắt truyền thông