Tôi tập thiền đứng

Võ sư TRẦN MINH DŨNG

TT - Dù tập luyện aikido mỗi ngày nhưng tôi vẫn bị thoái hóa cột sống lưng. Thỉnh thoảng có vài cơn đau thắt lưng và tê bì một phần nhỏ bên chân phải.

Phóng to

Một số tư thế thiền đứng - Minh họa: Nhốp

Theo lời giới thiệu của một người bạn và sau khi tìm hiểu, tôi bắt đầu tập thiền đứng.

Tôi tập thiền đứng để tự chữa cơn đau lưng và một số biểu hiện không tốt khác của sức khỏe mình. Tôi bắt đầu với thời gian biểu mỗi ngày tăng dần đúng như hướng dẫn của một ông thầy. Sau hơn hai tháng tập, đến hôm nay tôi đã đạt đến thời gian “quy định” là hai giờ. Trong hai giờ đó, việc gì đã xảy ra với tôi?

- Khi bắt đầu nhắm mắt, răng cắn chặt, đầu lưỡi đưa lên nướu răng trên (để kết nối mạch nhâm và mạch đốc), chân đứng ngang bằng vai, thở bình thường, buông lỏng, tập trung ý nghĩ về điểm giữa trên chân mày... Khoảng 5 phút sau, cơ thể tôi tự nhiên chuyển động, tay và người tôi đu đưa, lúc lắc qua lại, người tôi dần nóng lên. Sau khoảng 40 phút, người tôi bắt đầu xoay tròn theo kiểu lắc vòng (hai chân vẫn đứng yên) theo chiều kim đồng hồ và ngược lại.

- Khoảng gần 60 phút thì thân bắt đầu nhún theo kiểu “thụt dầu”, theo cảm nhận của tôi thì động tác này kéo dài khoảng 15 phút, mồ hôi bắt đầu tươm ra nhỏ giọt. Kế tiếp là đầu gối rùn xuống, thân trên và cổ ưỡn hết ra phía sau (điều chỉnh cột sống lưng chăng?). Sau đó thì dừng lại và bắt đầu nghiêng trái, nghiêng phải. Trong tất cả các động tác này, tôi có cảm giác cột sống lưng bị căng kéo, giãn ra giống như khi mỏi ta vặn lưng cho đỡ mỏi vậy. Tôi rất tỉnh táo theo dõi tất cả những động tác của mình hoạt động tự điều chỉnh; do vậy, dù mồ hôi đổ ra như tắm, tôi vẫn thấy mình sảng khoái, nhịp tim vẫn đập bình thường (nếu như dùng sức vận động theo thời gian dài như vậy, tim sẽ đập nhanh và hơi thở sẽ dồn dập hơn). Đây là điều rất lạ mà tôi khám phá thông qua kiểu thiền đứng này...

Tất nhiên với nhiều thể trạng khác nhau, những biểu hiện “tự điều chỉnh” của cơ thể sẽ không ai giống ai. Với một số người đã tập thiền đứng mà tôi tiếp xúc, các trải nghiệm của họ rất khác tôi; nhưng có điểm chung là sau khi “thiền đứng” tất cả đều thấy sảng khoái và bệnh có chiều hướng thuyên giảm.

Hai tháng tập ngắn ngủi để trải nghiệm một phương pháp tập luyện chưa nói lên được điều gì nhưng tôi đã giảm những cơn đau thắt lưng. Tôi tự lý giải hiện tượng này:

- Về tinh thần: buông lỏng và kiên trì đứng trong vòng hai giờ quả là một thử thách rất lớn cho nhiều người. Không phải ai cũng làm được. Làm được điều này, trước nhất là đã chữa được bệnh... làm biếng, chưa nói đến những bệnh khác. Khi buông lỏng, vỏ não được nghỉ ngơi, các trao đổi chất và các bộ phận trong cơ thể được trả về trạng thái tự nhiên; thở sâu mang cho cơ thể nhiều dưỡng khí hơn, ta hưng phấn, sảng khoái hơn.

- Về thể chất: gọi là “đứng không làm gì” thì không phải. Tôi chỉ không di chuyển thôi, còn lại là cơ thể của tôi chuyển động liên tục, coi như tập “thể dục” trong suốt hai giờ. Rất khó nếu tôi ý thức vận động cơ bắp trong thời gian dài như thế mà không mệt mỏi.

Hỗ trợ chữa bệnh

Các phương pháp tập luyện, trước hết đều nhằm tăng cường sức khỏe, chống lại những biểu hiện bất thường, cũng như các yếu tố bất lợi tác động lên cơ thể. Phương pháp thiền đứng cũng nhằm mục đích trên. Về công dụng của liệu pháp thiền, nói chung đã được người ta ghi nhận từ rất lâu và cũng là đối tượng để giới y khoa nghiên cứu. Xin được lý giải phần nào về góc độ y học những hiện tượng thuyên giảm bệnh tật khi tập thiền đứng:

1. Về nguyên nhân của các triệu chứng bệnh tật thì không thể kể hết, biết hết. Một số đặc điểm chung của những bệnh không thuộc về yếu tố ngoại lai ảnh hưởng (do vi trùng, tác động hóa học, tác động vật lý...) như tuổi tác, giới tính, bệnh nội sinh và một số nhỏ do môi trường sống, làm việc, thói quen xấu trong sinh hoạt... có thể hiểu như là sự biến đổi, mất cân bằng trong cơ thể. Vì thế, bản thân cơ thể con người sẽ có phản ứng tự vệ chống lại các tác nhân gây hại đó để tự tái lập trạng thái cân bằng trong cơ thể, từ gốc nhỏ bé nhất là tế bào cho tới các bộ phận cơ quan. Liệu pháp thiền phần nào giúp kích hoạt các hoạt động phản xạ tự nhiên của cơ thể, một sự tái lập trạng thái có lợi từ quá mức về nghỉ ngơi, từ ngưng hoạt động sang hoạt động, đem lại hiệu quả nhất định nào đó trong trị liệu cho người bệnh.

2. Ở người bệnh trầm uất, có thể tìm lại sự thanh thản, lạc quan sống. Người bị nhức đầu do viêm xoang có thể dẫn lưu dịch mủ ứ đọng trong các xoang theo tư thế đứng cũng giảm được nhức đầu. Người bị suy giảm van tĩnh mạch hai chi dưới có thể kích hoạt được hệ thống bơm mạch máu chống lại yếu tố lực hút trọng trường đi xuống và trong tư thế các mạch máu chi dưới không bị chèn ép, gấp khúc gây hẹp cũng có thể cải thiện phần nào tình trạng bệnh.

Người bệnh xương khớp thoái hóa có thể lấy lại trạng thái cân bằng lực ở các diện tiếp xúc trong khớp như là một cách tập vật lý trị liệu, giúp cải thiện tình trạng căng cứng cơ, chèn ép thần kinh ngoại biên và sức chịu đựng cũng vì thế tăng lên đem lại cảm giác thoải mái cho người bệnh. Người đau dạ dày do yếu tố thần kinh và thể dịch cũng tìm lại được sự cân bằng trong quá trình tập luyện, giúp điều trị bệnh nhanh hơn, hiệu quả hơn. Người bị các chứng mất cân bằng do rối loạn hệ thống bơm tưới máu tiền đình cũng có thể được cải thiện nhờ tập luyện... Ngoài ra, trong một số bệnh do vận động, liệu pháp này cũng có thể được áp dụng như một hình thức vật lý trị liệu hỗ trợ điều trị và cũng dễ dàng áp dụng nếu được hướng dẫn tập tăng dần đúng phương pháp.

Võ sư TRẦN MINH DŨNG