Người dân TP.HCM vui chơi tết trên đường hoa Nguyễn Huệ - Ảnh: QUANG ĐỊNH

Có lẽ chưa bao giờ trên thế giới mà sự phá vỡ những nguyên tắc, trật tự, ngành nghề truyền thống lại mạnh mẽ như bây giờ, trong sự chuyển biến của cái gọi là “cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4”.

Bạn cứ thử ngẫm nghĩ xem? Uber, công ty taxi lớn nhất thế giới, không sở hữu chiếc taxi nào. Facebook, công ty truyền thông lớn nhất thế giới, không sản xuất bất kỳ nội dung nào. Alibaba, công ty bán lẻ lớn nhất thế giới, không sở hữu bất kỳ hàng hóa nào. Air bnb, công ty cung cấp dịch vụ lưu trú lớn nhất thế giới, không sở hữu bất kỳ khách sạn hay nhà nghỉ nào...

Những chuyển đổi đó làm thay đổi tận gốc rễ cách mà chúng ta sinh sống, học tập, làm việc, kinh doanh.

Và trong dòng chảy đó, ta chỉ còn một lựa chọn là học lại, học tiếp, học nâng cao và không ngừng học hỏi, phát triển bản thân chỉ để theo kịp với những thay đổi mang tính nền tảng của nhân loại, chỉ để không bị bỏ lại phía sau trên hành trình thế giới vươn mình về phía trước.

Báo cáo mới nhất của Diễn đàn kinh tế thế giới về thị trường lao động và việc làm tương lai công bố tháng 1-2017 cho thấy 10 ngành nghề hay chuyên môn cần thiết nhất hiện nay không hề tồn tại 5 hay 10 năm trước!

Tương tự, 65% trẻ em đang bước vào cấp I sẽ làm việc trong những ngành nghề tương lai mà hiện tại chưa ai biết là gì. Ảnh hưởng của những phát triển về biến đổi gen, trí tuệ nhân tạo, robot, công nghệ nano, in 3D, công nghệ sinh học, mạng lưới vạn vật kết nối... đang len lỏi vào từng ngóc ngách của mọi ngành nghề, mọi công việc, mọi đời sống.

Có lẽ bạn sẽ nói những thứ này nghe quá xa vời đối với Việt Nam. Bạn thử nghĩ lại xem, một số công ty bảo hiểm của Nhật đã thay nhân viên dịch vụ khách hàng bằng người máy. Nhiều công ty bán lẻ tại Anh và Mỹ đã thử nghiệm giao hàng bằng drone (thiết bị bay không người lái).

Một số công ty ẩm thực tại Trung Quốc đã thử nghiệm nhân viên phục vụ nhà hàng cũng bằng người máy. Singapore cũng bắt đầu thử nghiệm taxi không người lái. Thay đổi thật ra đang ở cạnh ta, rất nhanh, tức thì và mang tính sống còn.

Làm gì cũng vậy, nếu không bắt đầu từ tương lai, nếu không khởi hành từ điểm đến, ta sẽ mãi mãi lặn lội ở phía sau. Còn nếu muốn nhìn cuộc đua từ phía trước, chìa khóa thần kỳ nhất của mỗi người có lẽ là sự đầu tư vào chính bản thân mình.

Jim Rohn, một tác giả và người truyền cảm hứng, từng nói: “Bạn nên tập trung phát triển bản thân mình hơn là phát triển công việc. Nếu bạn tập trung làm việc, bạn có thể đủ sống. Nếu bạn tập trung phát triển bản thân mình, bạn sẽ làm giàu”.

Và cũng chẳng trùng hợp khi nghiên cứu những nhân vật thành công nhất trên thế giới từ nhiều lĩnh vực, người ta thấy có 3 điểm rất chung: họ dành thời gian tìm hiểu bản thân; dành thời gian phát triển bản thân và dành thời gian chia sẻ giá trị và triết lý sống của chính mình.

Quanh đi quẩn lại, mọi sự tập trung và đầu tư đều hướng vào chính bản thân ta. Nếu tôi hôm nay chẳng khác hôm qua, nếu tôi năm nay không mới hơn năm qua, tôi đang bị bỏ lại phía sau trong hành trình phát triển chung của toàn thế giới. Và đừng bao giờ than rằng Việt Nam mình không có điều kiện để phát triển bản thân.

Tất cả trường đại học và học viện nổi tiếng nhất trên thế giới như Harvard, MIT hay Oxford... hiện đã triển khai các khóa học online hoàn toàn miễn phí cho bất kỳ ai trên thế giới này. Công cụ và nguồn lực là vô hạn cùng với sự phát triển của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4.

Giới hạn duy nhất bỏ ta lại phía sau chính là giới hạn ta tự đặt ra cho chính bản thân mình.

Cũng đừng cho rằng người già thì lạc hậu và người trẻ thì tự nhiên cập nhật. Mỗi người chúng ta có “hợp thời” hay không đều tùy thuộc vào tư duy và khả năng làm mới chính mình.

Và điều đó đòi hỏi mỗi người phải bắt đầu từ nhận thức mình còn kém lắm, cần học hỏi lắm, cần có kế hoạch phát triển bản thân hằng năm, hằng tháng, hằng ngày...