Một nhóm người Philippines tuần hành ngay trước thời điểm PCA công bố phán quyết - Ảnh: /Rappler

Theo ABS-CBN, Tòa trọng tài tuyên bố Philippines thắng kiện Trung Quốc về vấn đề Biển Đông. Tòa Trọng tài tuyên bố yêu sách đường lưỡi bò của Trung Quốc không có cơ sở pháp lý.

Trung Quốc không có “quyền lịch sử” với các vùng biển ở Biển Đông.

Thông cáo của PCA nêu rõ: “Tòa Trọng tài kết luận rằng trong vụ Philippines kiện Trung Quốc, Trung Quốc không có cơ sở pháp lý nào để khẳng định nước này có quyền lịch sử đối với các tài nguyên, theo các quyền được Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển 1982 (UNCLOS), ở các khu vực biển trong phạm vi đường lưỡi bò”.

Theo thông cáo báo chí của PCA, Tòa Trọng tài kết luận các thực thể nổi (khi thủy triều lên) ở quần đảo Trường Sa là những “bãi đá” hợp pháp, do đó nó không có vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý (EEZ).

Nhiều người tụ tập reo hò ở thủ đô Manila trước thềm phán quyết của Tòa trọng tài - Ảnh: Reuters

Thông cáo của PCA cho hay Tòa trọng tài kết luận Trung Quốc đã vi phạm nghĩa vụ ngăn chặn các va chạm ở biển và các vấn đề liên quan đến an toàn hàng hải.

Theo ABS-CBN, Tòa Trọng tài tuyên bố Trung Quốc đã vi phạm quyền chủ quyền của Philippines trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Phillippines thông qua việc:

a) Can thiệp vào hoạt động đánh cá và khai thác dầu khí của Philippines.

b) Xây dựng các đảo nhân tạo.

c) Không ngăn được các ngư dân Trung Quốc đánh cá trong vùng EEZ của Philippines.

Báo Rappler dẫn lời của Thẩm phán Antonio T. Carpio từ Tòa án tối cao Philippines cho rằng phán quyết của Tòa trọng tài tái khẳng định sự thông thái của Hiến pháp Philippines trong việc bác bỏ chiến tranh như là một công cụ của chính sách quốc gia.

Rappler dẫn lời chuyên gia luật quốc tế Philippines Harry Roque cho biết Philippines vẫn cần phụ thuộc vào đàm phán nhưng chiến thắng này mang đến cho chúng tôi một lợi thế to lớn trên bàn đàm phán.

Người dân tụ tập reo hò với phán quyết của tòa trọng tài - Ảnh: Reuters

Trong khi đó, Trung Quốc bác bỏ phán quyết của Tòa trọng tài, cho rằng phán quyết này là “không có tính ràng buộc” và cần được hủy bỏ.

Philippines hoan nghênh phán quyết vừa công bố của Tòa trọng tài thường trực theo phụ chương VII của Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển (UNCLOS) về tiến trình phân xử do Philippines đề xuất. Các chuyên gia đang nghiên cứu phán quyết một cách cẩn thận. Chính phủ Philippines kêu gọi các bên liên quan kiềm chế và bình bĩnh.

Philippines tái khẳng định sự tôn trọng phán quyết mang tính cột mốc này như là một sự đóng góp quan trọng trong nỗ lực giải quyết tranh chấp trên Biển Đông.

Philippines cũng nhắc lại cam kết nỗ lực theo đuổi giải pháp hòa bình và xử lý tranh chấp với tầm nhìn muốn thúc đẩy và củng cố hòa bình và ổn định trong khu vực.

Theo Inquirer, chiều cùng ngày, Tổng thống Philipines Duterte đã tổ chức họp nội các sau chiến thắng của Philippines trước Trung Quốc. 

Các phóng viên tập trung ở trụ sở Bộ Ngoại giao Philippines tại Manila để tham gia buổi họp báo - Ảnh: ABS-CBN News

Báo Rappler của Phillippines cho biết Tòa Trọng tài thường trực (PCA) sẽ không tổ chức bất kỳ buổi lễ nào để công bố kết quả phán quyết. PCA cho biết Tòa sẽ chuyển kết quả phán quyết cho các bên liên quan trước khi công bố rộng rãi cho công chúng.

Trước thời điểm công bố, trang web của Tòa Trọng tài thường trực (PCA) ở The Hague, Hà Lan (pcacases.com) tổ chức công bố kết quả phán quyết. Trang web này đang trong tình trạng không thể truy cập được vì quá tải.

Tại Manila, Bộ Ngoại giao Philippines đã tổ chức họp báo về vụ việc. Trong phòng họp báo tại trụ sở Bộ Ngoại giao Philippines ở thủ đô Manila, một phóng viên cho biết chưa bao giờ nhìn thấy quang cảnh đông đúc đến vậy.

Anh Chino Leyco, phóng viên của tờ Manila Bulletin, chia sẻ với Tuổi Trẻ dù phụ trách mảng kinh tế nhưng anh vẫn rất quan tâm đến kết quả phán quyết của Tòa trọng tài.

Chino cho hay đồng nghiệp theo dõi mảng đối ngoại ở báo anh đang tập trung đợi chờ phán quyết để cung cấp thông tin kịp thời cho bạn đọc quan tâm.

Chino cho biết Ngoại trưởng Philippines Yasay chuẩn bị tổ chức họp báo để ra tuyên bố của nước này về kết quả phán quyết.

Từ thủ đô Kuala Lumpur, anh Amirn Fareed Rahim, phụ trách mảng chính trị của tập đoàn cố vấn KRA, cho biết Bộ Ngoại giao Malaysia đang theo dõi sát sao kết quả phán quyết.

Amir dự đoán Philippines sẽ giành thắng lợi và đường lưỡi bò của Trung Quốc sẽ được Tòa tuyên bố không có cơ sở pháp lý.

Tuy nhiên, Amir cũng cho rằng Trung Quốc sẽ bác bỏ phán quyết và vận động hành lang một số quốc gia trong khối ASEAN trì hoãn công bố kết quả phán quyết.

Amir cũng dự đoán một số cường quốc như Mỹ và Nhật sẽ ra tuyên bố ủng hộ kết quả phiên tòa.

: