Một bé trai bị bệnh teo não do virút Zika được chăm sóc tại bệnh viện ở Recife, Brazil - Ảnh: Reuters

Theo AFP, trong cuộc họp ở Geneva (Thụy Sĩ), tổng giám đốc WHO Margaret Chan khẳng định virút Zika “đang lây lan cực nhanh” ở châu Mỹ và quyết định tổ chức họp khẩn vào ngày 1-2. Đến nay đã có 23 quốc gia và vùng lãnh thổ trong khu vực phát hiện các ca nhiễm virút Zika.

Chuyên gia Marcos Espinal thuộc văn phòng WHO ở châu Mỹ dự báo sẽ có 3-4 triệu ca nhiễm Zika trong khu vực trong thời gian tới.

Trước đó WHO cũng cho biết hầu như chắc chắn Zika sẽ lan tới tất cả các nước ở châu Mỹ, ngoại trừ Canada và Chile. Đến nay ở Brazil đã có hơn 3.718 ca nhiễm bệnh và 68 trẻ em thiệt mạng, Venezuela có 4.700 ca, Honduras hơn 1.000 ca. Tại Mỹ cũng đã có 31 người nhiễm bệnh.

Chưa có thuốc chữa

Một nghiên cứu đăng trên tạp chí y học danh tiếng The Lancet cảnh báo virút Zika có thể tấn công các vùng ở Mỹ - nơi 60% dân số sinh sống, tương đương 200 triệu người.

Phó giám đốc Trung tâm Phòng chống dịch bệnh Mỹ (CDC) Anne Schuchat dự báo sẽ có nhiều ổ dịch Zika bùng phát ở một số khu vực tại Mỹ như phía nam bang Florida và bang Texas.

Zika được phát hiện từ năm 1947 ở Uganda. Tuy nhiên, phần lớn trường hợp nhiễm bệnh đều chỉ gây ngứa ngáy, sốt nhẹ, đỏ mắt...

Trong nhiều năm giới y tế không để ý đến virút Zika. Sự lo ngại chỉ dấy lên sau một đợt dịch ở đảo Yap thuộc Micronesia năm 2007. Năm ngoái dịch Zika bắt đầu bùng phát ở Brazil khiến hàng ngàn trẻ sơ sinh nước này bị teo não.

Các chuyên gia y tế cũng nghi ngờ virút Zika gây bệnh rối loạn thần kinh Guillain Barre. Cơ chế truyền virút Zika là muỗi Aedes. Loài muỗi này cũng truyền bệnh sốt xuất huyết, sốt vàng da và chikungunya. Tuy nhiên cũng đã có trường hợp virút Zika xuất hiện trong tinh trùng một bệnh nhân.

Như vậy có thể virút này cũng lây lan qua đường tình dục. Hiện vẫn chưa có thuốc hay văcxin chống virút Zika.

Chuyên gia Anthony Fauci, giám đốc Viện Dị ứng và bệnh truyền nhiễm quốc gia Mỹ (NIAID), cho biết phía Mỹ đang nghiên cứu phát triển văcxin chống virút này và có kế hoạch thử nghiệm trên cơ thể người trong năm nay.

Chính phủ Mỹ cũng sẽ lấy tiền từ quỹ 97 triệu USD để hỗ trợ các nghiên cứu về Zika. Tuy nhiên, chuyên gia Fauci nhấn mạnh: “Chúng ta sẽ không thể có được văcxin chống virút Zika an toàn và hiệu quả trong năm nay hoặc thậm chí là vài năm tới”.

Trước mắt, CDC kêu gọi phụ nữ có thai hoặc muốn có thai nên tránh đến các nước Mỹ Latin và Caribê, nơi dịch đang hoành hành. Hàng loạt hãng hàng không quốc tế, trong đó có Lufthansa, British Airways và JetBlue..., quyết định cho hành khách trả vé hoặc hoãn đến các nước có dịch.

Mối lo Thế vận hội

Ở thời điểm hiện tại, mối lo ngại lớn nhất đối với WHO và các cơ quan y tế quốc tế là Thế vận hội mùa hè sẽ diễn ra tại thành phố Rio de Janeiro ở Brazil vào tháng 8. Ước tính sẽ có tới 500.000 người nước ngoài đến Brazil, trong đó có khoảng 200.000 người Mỹ.

Theo Reuters, mới đây chủ tịch Ủy ban Olympic quốc tế (IOC) Thomas Bach cho biết IOC sẽ sớm công bố hướng dẫn phòng chống Zika.

“Chúng tôi sẽ làm tất cả để bảo vệ sức khỏe của các vận động viên và người hâm mộ” - ông Bach cam kết trong cuộc họp báo ở Athens, Hi Lạp.

Người phát ngôn Ủy ban Olympic Rio cho biết chưa hề có lời kêu gọi hủy Thế vận hội hay chuyển địa điểm tổ chức sang một thành phố khác vì Zika. Phó giám đốc WHO Bruce Aylward khẳng định có rất ít khả năng tổ chức này ra cảnh báo du lịch đến Brazil.

Mới đây, Tổng thống Brazil Dilma Rousseff tuyên bố nước này sẽ “tuyên chiến” với muỗi Aedes. Bà cho biết nhà chức trách Brazil và người dân sẽ dọn dẹp sạch sẽ các khu vực ao tù, nước đọng để ngăn chặn muỗi Aedes sinh sản.

Chính quyền cũng kêu gọi phụ nữ tạm hoãn có thai, sinh con trong thời điểm này bởi trẻ bị teo não có thể ảnh hưởng dây chuyền tới các lĩnh vực khác của Brazil như y tế, giáo dục và các dịch vụ liên quan đến trẻ em.

Ngoài nguy cơ đối với Thế vận hội Rio, dịch virút Zika còn đang đe dọa ngành du lịch Brazil trong thời điểm nền kinh tế nước này vật lộn với khó khăn. Theo Quỹ Tiền tệ quốc tế, GDP Brazil sụt giảm 3,8% trong năm 2015 và sẽ tiếp tục giảm thêm 3,5% trong năm nay.