Các em học sinh Trường Nậm Típ cùng hái rau chuẩn bị bữa cơm trưa - Ảnh: Đào Thọ

Vượt quãng đường hơn 40km từ thị trấn Mường Xén (huyện Kỳ Sơn, Nghệ An) vào đến xã Mường Típ, phải vất vả lắm chúng tôi mới đến được Trường phổ thông dân tộc bán trú THCS Nậm Típ. Đây được xem là khu vực khó khăn nhất về giao thông của huyện Kỳ Sơn tính đến thời điểm này.

Tuy nhiên, vào đến Trường Nậm Típ chúng tôi không khỏi ngỡ ngàng với những thay đổi nơi đây. Cách đây hơn một năm, học sinh Nậm Típ còn dựng nhà tạm để ở, ăn không đủ no vì nguồn lương thực thực phẩm khan hiếm, bây giờ thì tình hình hoàn toàn khác. Nhìn nụ cười rạng rỡ trên gương mặt cán bộ, giáo viên và học sinh Trường Nậm Típ, chúng tôi cảm nhận rõ niềm vui của thầy trò nơi đây.

Xin đất bỏ hoang trồng rau

Đưa chúng tôi vượt qua con suối đang mùa nước cạn cách điểm trường hơn 500m, thầy Nguyễn Công Danh - hiệu trưởng mới của trường - tự hào giới thiệu về vườn rau bán trú mà thầy trò đã đổ bao công sức để xây dựng. Nhìn vườn rau xanh mướt trong sớm mùa đông vùng cao, mới hiểu được thầy trò Nậm Típ đã cố gắng duy trì mầm xanh ở đây như thế nào.

Thầy Danh kể những năm trước nhà trường không có đất để làm rau, việc tăng gia sản xuất cải thiện bữa ăn cho học sinh bán trú rất khó khăn, lương thực thực phẩm đều phải đặt mua từ dân bản hoặc lấy từ thị trấn Mường Xén vào.

Năm học 2012 - 2013 là năm đầu tiên huyện Kỳ Sơn tổ chức công tác bán trú cho học sinh. Tuy nhiên, không phải trường nào cũng làm tốt công tác này. Điểm Trường Nậm Típ nằm trong diện khó khăn, không có điều kiện xây dựng điển hình bán trú do thiếu đất sản xuất. Cách xa trường hơn nửa cây số, bên kia con suối có một thửa đất bị bỏ hoang nhưng không ai đưa ra ý kiến sang đó để khai hoang. Lý do: bày ra thì lấy nhân lực ở đâu để làm, hơn nữa làm xong cũng không bảo vệ được vì cách xa trường, sợ trâu bò vào phá hoại. Vậy là mấy năm học trôi qua, học sinh vẫn phải tự túc rau ăn là chính.

Đầu năm học 2014 - 2015, thầy Danh được UBND huyện Kỳ Sơn điều động về trường làm hiệu trưởng. Nhìn cảnh hơn 300 học sinh bán trú của trường không đủ rau ăn, thầy đã đưa ra một quyết định táo bạo.

Theo đó, cuối tháng 9-2014 thầy Danh trực tiếp làm việc với lãnh đạo xã, xin mảnh đất bỏ hoang kia để khai hoang trồng rau. Hai tháng trời miệt mài, không quản nắng mưa, thầy trò tập trung khai hoang, cải tạo đất, rào vườn. Đích thân thầy Danh lặn lội từ trường đến huyện Tân Kỳ mua giống rau, mua lưới B40 rào vườn; còn cán bộ, giáo viên và học sinh vào từng nhà dân xin phân chuồng về cải tạo đất...

Có vườn, có rau rồi nhưng một khó khăn nữa lại nảy sinh, đó là vấn đề nước tưới. Vườn ở trên cao còn suối lại thấp nên không thể dùng vòi tưới. Vậy là sau mỗi buổi học thầy trò lại cùng nhau xuống suối xách nước tưới rau.

“Rèn kỹ năng, tăng khẩu phần”

Để học sinh vừa có rau ăn lâu dài, vừa rèn cho các em về kỹ năng sống, thầy Danh đưa ra một khẩu hiệu cho toàn trường là “Rèn kỹ năng, tăng khẩu phần”. Qua việc chăm sóc vườn rau, học sinh được rèn luyện kỹ năng sản xuất, thực hành lao động.

Rời vườn rau cũng là lúc chúng tôi được chứng kiến cảnh hơn 300 học sinh bán trú của trường quây quần ăn uống bên nhau. Những dãy bàn ăn trải dài, học sinh ra vào tấp nập nhưng rất có quy củ. Nội quy phòng ăn được phổ biến rõ ràng, chế độ ăn uống của các em được công khai hằng ngày. Chúng tôi hỏi một em học sinh: “Em thấy ăn uống ở đây thế nào?”, em hồn nhiên trả lời: “Bây giờ ăn uống không sợ thiếu gì nữa. Năm trước, em phải mang rau từ nhà đi để ăn thêm, năm nay có vườn rau rồi, ăn không hết!”.

Chúng tôi ngỏ ý muốn được đi xem phòng ở của các em học sinh bán trú, thầy Danh nhiệt tình đưa chúng tôi vào tận các phòng nằm trong dãy nhà ở hai tầng khang trang vừa mới được đưa vào sử dụng. Các em học sinh dân tộc Khơ Mú sắp xếp phòng ở của mình rất ngăn nắp, giường chiếu, chăn màn gấp gọn gàng, sạch sẽ. Mỗi ngày các em đều phân công trực nhật để đảm bảo vệ sinh phòng ở của mình. Để giáo dục học sinh nâng cao ý thức tập thể và kỹ năng sống, nhà trường còn phát động phong trào thi đua “Phòng ở điển hình” trong tháng.