Ông Y Kim bán một nửa khu đất rồi xây căn nhà cấp 4, sau đó phát hiện toàn bộ đất thổ cư đã bị tách sang sổ người mua. Nhà mới xây của ông thành xây trái phép trên đất nông nghiệp - Ảnh: T.TÂN

Đáng nói, nhà các hộ dân xây dựng từ lâu, nay trở thành xây trái phép trên đất nông nghiệp...

Nhiều tuần nay, bà H’Bluên Niê, buôn Sút H’luốt (xã Cư Suê) đứng ngồi không yên khi hay tin toàn bộ chỉ tiêu đất thổ cư (400m²) trong tổng số 3 sào đất của gia đình mình đã bị chuyển sang cho người khác. Căn nhà bà xây dựng nhiều năm nay bỗng trở thành trái phép vì xây dựng trên đất nông nghiệp...

Bán một phần đất, mất hết thổ cư

Bà H’Bluên kể, vào tháng 6-2020, giá đất trên địa bàn tăng cao nên khi một người tên Xuân (trú phường Tân Lập, TP Buôn Ma Thuột, Đắk Lắk) đến hỏi thì bà đồng ý bán bớt một phần đất của gia đình. Hợp đồng đặt cọc, hai bên thỏa thuận: bà H’Bluên bán một sào đất với giá 590 triệu, trong đó có 240m² đất thổ cư, 760m² đất trồng cây lâu năm.

Bà Xuân đề nghị bà H’Bluên ủy quyền, giao các giấy tờ liên quan cho mình để thực hiện các thủ tục tách thửa và sang tên. Sau khi tách thửa xong, bà Xuân trả lại sổ đỏ thì gia đình bà H’Bluên phát hiện không còn một mét đất thổ cư nào trong sổ đỏ mới.

Sau này, nhờ người hiểu biết đọc lại bà mới hiểu trong hợp đồng đặt cọc ghi ngày 26-6-2020, hai bên đã thỏa thuận: Bên mua mượn chủ nhà 160m² đất thổ cư, sau khi tách bìa, có chỉ tiêu thì lên lại cho chủ nhà theo quy định của Nhà nước.

"Họ mua rồi bán đất xong, đi mất. Đất của tôi có 400m² thổ cư, tôi chỉ bán 240m² nhưng giờ toàn bộ 160m² đất thổ cư còn lại của gia đình tôi cũng bị chuyển sang sổ của bà Xuân. Giờ nhà cửa tôi đã xây kiên cố từ lâu, trên diện tích 400m² đất ở khi chưa tách thửa nay bỗng trở thành trái phép vì toàn bộ diện tích còn lại là đất trồng cây lâu năm", bà H’Bluên lo lắng.

Tương tự, nhà ông Y Kim (trú buôn Sút M’đưng, xã Cư Suê) cũng có 2 sào đất, trong đó có 400m² đất ở, 1.600m² đất trồng cây lâu năm. Gia cảnh nghèo khó, đông con, cả gia đình chui rúc trong căn nhà gỗ ọp ẹp, nên khi có người đến hỏi mua đất, ông đã cắt một nửa đất đem bán.

Theo gia đình ông Y Kim, khi giao dịch mua bán có một người tên Y Tiên (người cùng buôn) đi cùng nên tin tưởng, giao hết giấy tờ cho người mua đất ở nơi khác đến. Theo đó, ông Y Kim thỏa thuận bán 1.000m² đất, trong đó có 100m² thổ cư, 900m² đất nông nghiệp với giá 500 triệu đồng.

Có tiền, ông Y Kim xây một căn nhà cấp 4, lót gạch men sạch sẽ cho vợ con, cháu ngoại ở. "Niềm vui chưa được bao lâu, khi nhận sổ đỏ phần diện tích còn lại mới tách sổ thì tôi tá hỏa vì toàn bộ diện tích thổ cư đã chuyển hết sang sổ người mua. Sổ đỏ mới của tôi không còn một mét thổ cư nào, đòi mãi không được", ông Y Kim nói.

Có dấu hiệu lừa đảo

Một lãnh đạo xã Cư Suê tiết lộ qua kiểm tra sơ bộ tại hai buôn Sút H’luốt và Sút M’đưng (buôn của hoa hậu H’hen Niê) có hàng trăm người dân bán đất cho giới đầu cơ phân lô, bán nền. Nhất là ở buôn Sút M’đưng, có hàng chục hộ gia đình sau tách thửa bị mất hết đất thổ cư, trong đó có người đã xây 3 căn nhà (chia cho các con) nhưng không còn mét đất thổ cư nào. 

"Hiện nay xã đã yêu cầu tất cả các thôn, buôn rà soát, báo cáo việc người dân bán đất nông nghiệp kèm thổ cư trong cơn sốt 2 năm qua. Bên cạnh đó cập nhật danh sách những hộ dân bị mất hết đất thổ cư hoặc chưa được trả sổ đỏ sau khi đã tách thửa", lãnh đạo này nói.

Nói thêm về vấn đề này, ông Đặng Văn Hoan - chủ tịch UBND xã Cư Suê - cho biết Cư Suê là địa phương hoàn thành việc cấp sổ đỏ cho người dân từ rất sớm, những năm 1994 - 1995. Mỗi hộ gia đình được cấp 400m² đất ở nông thôn. 

Tuy nhiên, thời đó không có sơ đồ vị trí nên đất ở được cấp luôn trong tổng diện tích đất. "Đây là kẽ hở để những người chuyên mua bán đất hoặc "cò" đất dễ dàng tách toàn bộ đất ở sang sổ mới", ông Hoan nghi ngờ.

Ông Hoan nói thêm qua nắm bắt địa bàn đúng là có tình trạng người dân bán một phần đất, mất hết chỉ tiêu thổ cư của gia đình sang sổ người mua. "Đến nay chưa có bất cứ đơn thư nào từ người dân, mới chỉ báo miệng. Vì vậy xã yêu cầu rà soát, photocopy tất cả các giấy đặt cọc, hợp đồng chuyển nhượng... để xã tổng hợp, báo cáo UBND huyện chỉ đạo xử lý", ông Hoan thông tin.

Trong khi đó, ông Hoàng Thế Nghĩa - giám đốc chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai huyện Cư M’gar - cho rằng việc mất hết đất thổ cư sang sổ đỏ người mua có phần lỗi của người dân (người bán). 

Theo quy định, yêu cầu tách thửa phải do chủ đất thực hiện, ký tá vào thì cán bộ chi nhánh văn phòng mới thực hiện. Có thể do quá tin tưởng vào người mua, người bán đã ủy quyền và đưa hết giấy tờ cho họ đi tách thửa, rồi đưa hết chỉ tiêu đất thổ cư sang cho mình.

Ông Nghĩa giải thích thêm về nguyên tắc thì khi tách thửa, cán bộ chi nhánh văn phòng sẽ yêu cầu người bán đã có nhà ở không được sang hết đất thổ cư sang sổ mới (của người mua) để đảm bảo còn chỉ tiêu đất ở tối thiểu. 

"Tuy nhiên, chúng tôi chỉ tách thửa trên sổ, theo yêu cầu của ngươi bán đã thỏa thuận với người mua. Thực tế ngoài thực địa, nhà người bán làm ở vị trí nào trên lô đất (khi chưa tách - PV), cán bộ tách thửa không thể biết", ông Nghĩa phân trần.

Cũng theo ông Nghĩa, để ngăn chặn tình trạng đã xảy ra, mới đây ông đã chỉ đạo các nhân viên không cho ủy quyền trong làm hồ sơ tách thửa. Ai muốn tách bao nhiêu thổ cư, đất nông nghiệp thì phải chính chủ. 

"Chúng tôi chỉ chấp nhận ủy quyền việc tách thửa khi đã có diện tích, sơ đồ vị trí từng loại đất vì thực tế nhiều người dân kém hiểu biết về thủ tục, rất ngại việc giao dịch tách thửa, sang nhượng...", ông Nghĩa nói.

Khi nắm thông tin về việc nhiều người dân có dấu hiệu bị lừa lấy hết đất thổ cư, thượng tá Trần Bình Hưng - trưởng Công an huyện Cư M’gar - cho biết sẽ cho kiểm tra, xác minh các trường hợp mua bán đất tại xã Cư Suê trong thời gian vừa qua. "Kết quả kiểm tra nếu có dấu hiệu hình sự sẽ tiếp tục xử lý, nếu sai hành chính sẽ xử lý hành chính...", ông Hưng nói.

Việc mua bán đất không qua xã

Nhiều người dân chỉ bán một phần đất nhưng nay không còn đất thổ cư, chỉ còn đất nông nghiệp

Theo một cán bộ địa chính xã Cư Suê, các giao dịch sang nhượng, công chứng giấy tờ đất đai đều được người bán và người mua thực hiện tại các văn phòng công chứng tư, không qua xã. Trong khi đó, việc tách thửa cũng tại chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai nên xã cũng không hay biết người dân mua bán, tách thửa.

Còn theo ông Đặng Văn Hoan - chủ tịch UBND xã Cư Suê, vì các giao dịch không qua xã nên nhiều vụ nếu có xảy ra lừa đảo, lừa lấy hết thổ cư địa phương cũng không thể biết nên có nhiều trường hợp có thể người dân đã mắc bẫy.

Theo ông Hoan, hiện nay lợi dụng người dân không biết chữ, không hiểu pháp luật, nhiều đối tượng viết giấy cọc một đằng, đọc một nẻo dụ người dân dính bẫy. "Xã phải lập các tổ công tác để ngăn chặn nạn phân lô bán nền, lừa người dân trong các giao dịch đất đai...", ông Hoan nói.

Bắt 2 'cò' đất cấu kết với cán bộ gây thất thoát gần 120 tỉ đồng

TTO - Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Trà Vinh vừa bắt Phú Thanh Tâm và Trầm Ngọc Long vì liên quan đến đường dây lợi dụng chế độ chính sách, gây thất thoát hơn 120 tỉ đồng.