Không chỉ già mà cả trẻ cũng dễ chết vì rung nhĩ gây nhồi máu cơ tim và đột quỵ

Bệnh nhân nam 30 tuổi tiền sử khỏe mạnh vào Trung tâm đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai vì đột ngột tê bì tay trái, không rõ yếu tay chân lúc đang làm việc. Các bác sĩ cấp cứu nghi ngờ đột quỵ não ở người trẻ. Kết quả chụp cộng hưởng từ cho thấy bệnh nhân nhồi máu não bán cầu phải.

Tuy nhiên câu hỏi đặt ra là tại sao một bệnh nhân nam 30 tuổi lại bị đột quỵ nhồi máu não trong khi tiền sử khỏe mạnh. Kết quả thăm khám chuyên sâu như siêu âm tim và dựng hình 3D tiểu nhĩ trái cho kết quả khá bất ngờ: huyết khối mới trong tiểu nhĩ trái kích thước lên tới 20mm.

Câu hỏi đặt ra tiếp theo là tại sao bệnh nhân này lại có huyết khối tiểu nhĩ trái, sau khi hội chẩn với các chuyên gia của Viện Tim mạch Việt Nam. 

Có hai khả năng nghĩ đến ở bệnh nhân trẻ tuổi này là: Bệnh cơ tim nhiễm bột (do có thành tim dày nhẹ) hoặc rung nhĩ cơn. Kết quả hội chẩn và cộng hưởng từ tiếp theo đã loại trừ bệnh lý cơ tim mà do rung nhĩ. Bệnh nhân đáp ứng với thuốc chống đông.

Theo PGS.TS Phạm Mạnh Hùng, viện trưởng Viện Tim mạch Việt Nam, rung nhĩ là một trong các rối loạn nhịp tim phổ biến nhất hiện nay. Số lượng người mắc rung nhĩ có xu hướng gia tăng trong những năm gần đây trên toàn thế giới.

Năm 2016, trên thế giới ghi nhận 46,3 triệu người mắc rung nhĩ. Hiện tại, ở châu Âu cứ 3 người trên 55 tuổi có 1 người bị rung nhĩ. Dự đoán đến năm 2050, số lượng người mắc rung nhĩ tiếp tục gia tăng thêm khoảng 23%, riêng tại châu Á dự đoán có ít nhất 72 triệu người bị rung nhĩ và có 3 triệu người đột quỵ do rung nhĩ vào năm 2050.

Rung nhĩ là một loại rối loạn nhịp thường gặp và có tỉ lệ mắc tăng lên theo tuổi. Chỉ có khoảng 1% rung nhĩ ở các bệnh nhân tuổi < 60, trong khi đó có tới 12% ở tuổi từ 75 - 84 và thậm chí tới hơn 1/3 số bệnh nhân từ 80 tuổi trở lên có rung nhĩ.

Tại Mỹ, theo thống kê vào năm 2010 cho thấy có 2% bệnh nhân < 65 tuổi có rung nhĩ, tỉ lệ này là 9% ở các bệnh nhân từ 65 tuổi trở lên. Rung nhĩ ảnh hưởng tới 2,7 đến 6,1 triệu người Mỹ trưởng thành và con số này theo dự kiến sẽ tăng gấp đôi trong vòng 25 năm tới.

Gánh nặng bệnh tật liên quan đến rung nhĩ bao gồm các lần nhập viện do rung nhĩ gây rối loạn huyết động, các biến cố tắc mạch, suy tim và tử vong... Rung nhĩ làm tăng 5 lần nguy cơ đột quỵ và tỉ lệ này còn tiếp tục tăng theo tuổi. Rung nhĩ làm tăng 3 lần nguy cơ suy tim, tăng 2 lần nguy cơ tử vong.

GS.TS Lê Ngọc Thành - hiệu trưởng Trường đại học Y dược (Đại học Quốc gia Hà Nội), chủ tịch Hội Phẫu thuật tim mạch và lồng ngực Việt Nam - cảnh báo trước đây rung nhĩ chỉ gặp ở người già, người trẻ dưới 40 tuổi rất hiếm gặp nhưng hiện tại ngày càng trẻ hóa, có cả ở tuổi 20 - 30.

Phát hiện sớm để tránh biến chứng nguy hiểm

Theo tiến sĩ Phạm Trần Linh, Viện Tim mạch Việt Nam, rung nhĩ là một rối loạn nhịp trên thất với đặc trưng bởi tình trạng mất đồng bộ điện học và sự co bóp cơ tâm nhĩ với các đặc điểm thấy trên điện tâm đồ.

Rung nhĩ gây ảnh hưởng huyết động liên quan đến tần số đáp ứng thất bất thường (quá nhanh hoặc quá chậm) và sự mất sự đồng bộ giữa nhĩ và thất. Rung nhĩ gây ra triệu chứng rất khác nhau trên các bệnh nhân: từ không triệu chứng đến mệt mỏi, hồi hộp, khó thở hoặc các triệu chứng nặng như tụt huyết áp, ngất hoặc suy tim.

PGS Hùng cho biết bản thân rung nhĩ ít khi nguy hiểm chết người nhưng nó có thể dẫn tới một số biến chứng nặng nề. Các triệu chứng thường gặp của rung nhĩ gồm cảm giác hồi hộp, trống ngực, mệt mỏi, khó thở do suy tim, và nguy hiểm nhất là đột quỵ (méo miệng, liệt nửa người, có thể hôn mê và tử vong). 

Vì thế, nếu đã được chẩn đoán là rung nhĩ, bạn cần phải tới bác sĩ để được khám và điều trị ngay. Trước hết cần xác định xem rung nhĩ do nguyên nhân gì và tiến hành điều trị theo nguyên nhân. 

Ở Việt Nam, một tỉ lệ cao bệnh nhân gặp rung nhĩ do bệnh lý van tim do thấp (hẹp hai lá), nguyên nhân thứ 2 hay gặp là rung nhĩ do cường giáp, basedow. Vì vậy, cần làm xét nghiệm hormon tuyến giáp để xem mình có bị cường giáp hay basedow không.

Một nguyên nhân rung nhĩ nữa là cao huyết áp lâu ngày, bệnh suy tim người già, hoặc một số rối loạn chuyển hóa khác. Nếu không mắc bệnh nào trong số những bệnh trên mà chỉ có rung nhĩ đơn thuần được gọi là rung nhĩ vô căn.

Chương trình tư vấn: Rung nhĩ - những biến chứng nguy hiểm và cách phòng ngừa

Bệnh rung nhĩ có thể gây các biến chứng nguy hiểm, thậm chí là tử vong do các vấn đề liên quan đến tim, đột quỵ hoặc các tổn thương cơ quan khác do thuyên tắc huyết khối.