Theo Bộ Tài chính, từ khi áp dụng (năm 2012), tổng số thu từ sắc thuế này liên tục tăng. Bạn đọc có thể nhìn thấy mức thu cụ thể như biểu đồ phía trên.

Xăng dầu chiếm chủ yếu

Điều cần chú ý là xăng dầu chiếm tỷ lệ chủ yếu trong tổng thu thuế bảo vệ môi trường. Ví dụ số thuế bảo vệ môi trường thu được trong năm 2017 là 44.825 tỉ đồng thì xăng dầu đóng góp đến hơn 90%.

Câu hỏi của nhiều bạn đọc Tuổi Trẻ Online đặt ra khi nghe tin Bộ Tài chính muốn tăng thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu kịch khung, cụ thể xăng là 4.000 đồng/lít và dầu là 2.000 đồng/lít, là số thuế thu được đó được chi như thế nào?

Cụ thể là, trong khoảng 150.000 tỉ đồng thuế bảo vệ môi trường thu được trong 6 năm đó, và khoảng 55.000 tỉ đồng thu được nếu áp dụng mức thuế mới, thì bao nhiêu sẽ chi cho bảo vệ môi trường?

Tuổi Trẻ Online đã có cuộc trao đổi với đại diện Vụ chính sách thuế (Bộ Tài chính) để làm rõ câu hỏi của các bạn đọc: Có phải toàn bộ thuế thu được từ xăng dầu, nilon, than... là dùng vào bảo vệ môi trường hay không?

Vị đại diện ngành thuế này cho biết theo Luật Ngân sách nhà nước, các khoản thu từ thuế, phí… được thu vào ngân sách và sẽ chi theo dự toán được Quốc hội.

Điều đó có nghĩa là "không phải thuế bảo vệ môi trường thu được 1 đồng thì sẽ chi 1 đồng" mà hàng năm, căn cứ vào tình hình ngân sách, Quốc hội sẽ phê duyệt dự toán thu chi ngân sách.

Ngân sách của nhà nước được chia làm ba phần: chi thường xuyên, chi đầu tư phát triển và chi trả nợ.

Có để bảo vệ môi trường?

Như vậy, phần thu được từ thuế bảo vệ môi trường sẽ nộp vào ngân sách, và từ đó Quốc hội sẽ cân đối và duyệt chi cho ba khoản trên.

Riêng về các khoản chi cho mục đích bảo vệ môi trường, theo số liệu của Bộ Tài chính, tổng chi cho các nhiệm vụ bảo vệ môi trường giai đoạn 2012 -2016 là khoảng 131.857 tỉ đồng, bình quân khoảng 26.371 tỉ đồng/năm.

Trong số đó, tổng số chi thường xuyên cho bảo vệ môi trường khoảng 89.131 tỉ đồng, gồm chi thường xuyên bố trí trực tiếp là khoảng 52.420 tỉ đồng và phần chi thực hiện các chính sách quản lý sử dụng đất trồng lúa, phát triển rừng, hỗ trợ khai thác, nuôi trồng hải sản, duy tu đê điều, khuyến nông, công ích thủy nông... khoảng 36.711 tỉ đồng.

Trong khi đó, trong thời gian 5 năm trên, tổng chi đầu tư phát triển trong lĩnh vực bảo vệ môi trường là khoảng 24.246 tỉ đồng. Nghĩa là tương đương với khoảng 60% so với tổng thu thuế bảo vệ môi trường năm 2016, 2017. 

Số này chi cho các chương trình, dự án của ngành tài nguyên và môi trường; ngành cấp nước và xử lý rác thải, nước thải và các Chương trình nước sạch và vệ sinh nông thôn, Chương trình khắc phục ô nhiễm và cải thiện môi trường, Chương trình ứng phó với biến đổi khí hậu,...

Chính phủ để xuất tiếp tục tăng thuế bảo vệ môi trường lên 4.000 đồng đối với mỗi lít xăng. Với mức thuế này, ước tính mỗi năm ngân sách thu 55.000 tỉ đồng

Tổng chi từ dự phòng ngân sách trung ương để phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, hỗ trợ các địa phương xử lý các nhiệm vụ đột xuất, cấp bách trong năm như đê kè, hồ chứa... cho giai đoạn 2012 - 2016 khoảng 18.480 tỉ đồng.

Như vậy, theo Bộ Tài chính, thuế bảo vệ môi trường đóng vai trò là một công cụ kinh tế và sắc thuế này đã "góp phần thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế bền vững, giảm thiểu các tác động có hại đến môi trường sinh thái, phù hợp với xu hướng phát triển của thế giới".

TTO - Thuế xăng dầu tăng kịch khung, đánh trực tiếp vào túi tiền của người dân, doanh nghiệp. Ý kiến phản đối nhiều, nhưng cũng có người đồng tình: Cơ chế thị trường thì phải chấp nhận thôi!